Bộ Quốc phòng Ba Lan đặt ưu tiên bảo vệ không phận quốc gia và chỉ có thể viện trợ thêm tiêm kích cho Ukraine một khi tiếp nhận F-35.
"Tôi hiểu rằng Ukraine cần nhiều vũ khí. Nhưng đối tác tại Ukraine cũng cần hiểu Ba Lan phải duy trì năng lực phòng thủ. Chỉ đến khi tiếp nhận tiêm kích thế hệ mới, chúng tôi mới có thể thải loại tiêm kích cũ như MiG-29, vốn còn trong biên chế và đang bảo vệ không phận quốc gia", Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Wladyslaw Kosiniak-Kamysz ngày 27/8 bình luận.
Ông lưu ý rằng Ba Lan thời gian qua đã ghi nhận thêm nhiều hoạt động "khiêu khích" từ Nga trong và gần không phận Ba Lan, trong đó có nghi vấn máy bay không người lái (UAV) Nga xâm nhập không phận vào ngày 26/8 trên đường tập kích Ukraine. Với tình trạng hiện nay, giới lãnh đạo Ba Lan muốn ưu tiên bảo vệ biên giới.
Theo Bộ trưởng Kosiniak-Kamysz, Ba Lan "có thể đưa ra quyết định" viện trợ thêm tiêm kích cho Ukraine một khi Mỹ bắt đầu bàn giao các tiêm kích F-35A mà Ba Lan đã đặt mua từ năm 2020.
Hai tiêm kích MiG-29 Ba Lan tham gia tập trận cùng lực lượng NATO tại vùng Lask vào tháng 10/2022. Ảnh: AFP
Trong sự kiện Diễn đàn Độc lập Ukraine 2024 tại Kiev vào ngày 27/8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ông đang vận động Ba Lan chuyển giao tiêm kích MiG-29, giúp Ukraine cải thiện năng lực phòng không.
Ông Zelensky khẳng định đã trao đổi vấn đề này với Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda và Thủ tướng Donald Tusk, nhưng đàm phán chưa đạt được tiến triển nào. "Chúng tôi thật sự cần tiêm kích MiG của Ba Lan. Đó là những máy bay tốt và phi công Ukraine sẽ không mất thêm thời gian huấn luyện sử dụng", ông nói.
MiG-29 là tiêm kích hạng nhẹ thế hệ thứ tư, được Liên Xô phát triển vào thập niên 1970 và đưa vào biên chế năm 1982. Dòng máy bay này là một trong những tiêm kích chủ lực của không quân Ukraine, với khoảng 50 chiếc được biên chế trước khi bùng phát chiến sự hồi tháng 2/2022.
Ukraine đã tiếp nhận gần 30 chiếc MiG-29 các loại từ Ba Lan và Slovakia để bù đắp tổn thất sau hơn hai năm chiến sự.
Tổng thống Duda tháng 3 cho biết nước mình đang sở hữu khoảng 10-20 tiêm kích MiG-29. Các máy bay vẫn phục vụ trong không quân Ba Lan, đang trong giai đoạn cuối vòng đời nhưng phần lớn vẫn hoạt động bình thường. Ba Lan đến tháng 4 tuyên bố đã bắt đầu chuyển MiG-29 cho Ukraine nhưng không tiết lộ số lượng.
Ba Lan vào năm 2020 đạt thỏa thuận mua 32 tiêm kích F-35A cùng gói hỗ trợ hậu cần, huấn luyện và hệ thống giả lập bay. Tổng giá trị hợp đồng khoảng 4,6 tỷ USD. Phái đoàn Ba Lan tuần này đến Mỹ dự lễ xuất xưởng chiếc tiêm kích F-35A đầu tiên trong hợp đồng với biệt danh Husarz.
Mỹ sẽ bắt đầu bàn giao những chiếc F-35A đầu tiên cho Ba Lan trong năm 2024. Tuy nhiên, phi công Ba Lan trong giai đoạn đầu phải huấn luyện tại Mỹ. Đến năm 2026, Mỹ bắt đầu đưa tiêm kích đến Ba Lan và dự kiến hoàn tất bàn giao toàn bộ 32 chiếc trước năm 2030.
Thanh Danh (Theo Kyiv Independent, Defence 24)