MÂU THUẪN TỪ ĐÂU?
Hiệp hội Pool thế giới (WPA) trực thuộcLiên đoàn Billiards thể thao thế giới (WCBS), quản lý các thể loại billiards pool như 8 bi, 9 bi và 10 bi. Năm 2019, WPA bán quyền tổ chức các giải 9 bi cho Công ty Matchroom có trụ sở ở Anh. Năm 2023, Matchroom ra mắt hệ thống World Nineball Tour (WNT) với nhiều giải đấu có tiền thưởng lớn, và ký hợp đồng chuyên nghiệp với nhiều cơ thủ hàng đầu môn pool. Những cơ thủ đã ký hợp đồng với WNT vẫn được thi đấu ở các giải củaWPA.
Dương Quốc Hoàng và các cơ thủ pool VN là những người bị ảnh hưởng lớn từ lệnh cấm của ACBS
Nhưng thật bất ngờ, giải Hanoi Open Pool Championship (thuộc WNT) diễn ra tháng 10.2023 tại Hà Nội lại làm nảy sinh mâu thuẫn giữa WPA và Matchroom. Giải đấu ở Hà Nội dự kiến tiếp tục tổ chức vào tháng 10.2024 càng làm tăng căng thẳng giữa đôi bên. Vì Hanoi Open Pool Championship tổ chức gần trùng với thời điểm giải Qatar Open (thuộc WPA), khiến WPA không hài lòng và đã có động thái đe dọa các cơ thủ dự giải đấu ở Hà Nội.
LỆNH CẤM VI PHẠM LUẬT PHÁP VN
Liên đoàn Billiards thể thao châu Á (ACBS - cơ quan quản lý mọi thể loại billiards ở châu lục, có chủ tịch là người Qatar, trực thuộc WPA và WCBS, được công nhận bởi Ủy ban Olympic châu Á), mới đây đã ban hành lệnh cấm với billiards VN. Tháng 7.2024, Liên đoàn Billiards & Snooker VN (VBSF) nhận được thông báo từ ACBS, với nội dung gây sốc: tất cả quan chức, VĐV, HLV thuộc VBSF bị cấm dự, tham gia hoặc tổ chức bất kỳ sự kiện, giải đấu hay hoạt động nào liên quan đến billiards ở châu Á và quốc tế trong 6 tháng (từ ngày 13.6.2024 đến 12.1.2025), trong đó có Đại hội thể thao trong nhà và võ thuật châu Á vào tháng 11.2024 tại Thái Lan. Lý do của án phạt là VN đã tổ chức giải không được ACBS cấp phép là Hanoi Open Pool Championship 2023, cũng như dự định tiếp tục tổ chức giải này năm 2024. Xin được nói rõ hơn, Hanoi Open Pool Championship là giải đấu không do VBSF quản lý, mà được cấp phép tổ chức bởi Sở VH-TT Hà Nội.
Mã Minh Cẩm, cơ thủ Việt Nam tham gia đánh tại PBA
Trước vấn đề này, Báo Thanh Niên đã tham khảo ý kiến luật sư và nhận được những phân tích dựa trên các quy định của văn bản luật VN hiện hành. Theo đó, luật Thể dục thể thao sửa đổi bổ sung năm 2018, quy định ở khoản 5 điều 1 nêu rõ: UBND các cấp quyết định tổ chức giải thi đấu thể thao quần chúng của địa phương mình.
Vị luật sư này phân tích thêm: "Tại VN, các liên đoàn thể thao là tổ chức xã hội nghề nghiệp được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật VN hiện hành. Liên đoàn thể thao có các quyền và trách nhiệm được quy định theo luật và theo điều lệ đã được thông qua, và nếu liên đoàn thể thao tham gia các tổ chức thể thao quốc tế thì chỉ các hoạt động do liên đoàn thực hiện mới chịu sự quản lý của các tổ chức thể thao này". Do đó, có thể khẳng định lại một lần nữa, việc Hanoi Open Pool Championship được cấp phép bởi Sở VH-TT Hà Nội là hoàn toàn đúng thẩm quyền. VBSF không có quyền và trách nhiệm đối với việc cấp phép cho giải đấu quần chúng quốc tế có tính chất, nội dung như giải Hanoi Open Pool Championship, nên ACBS/WPA không có căn cứ để ban hành lệnh cấm đối với VBSF.
Hanoi Open Pool Championship là giải đấu tạo được tiếng vang vì quy mô tổ chức
Bên cạnh đó, án phạt từ ACBS còn không thuyết phục ở chỗ: vì sao chỉ billiards VN nhận lệnh cấm? Nhiều giải đấu tương tự như Hanoi Open Pool Championship được tổ chức ở nhiều nơi trên thế giới (đều thuộc WNT), nhưng WPA không đưa ra lệnh cấm. Ví dụ, Rasson Lushan Open vừa diễn ra tại Trung Quốc vào tháng 7, hay Reyes Cup sắp khởi tranh ở Philippines vào tháng 10 tới cũng không được ACBS cấp phép, nhưng lại không có văn bản thông báo, áp đặt lệnh cấm đối với Liên đoàn Billiards Trung Quốc và Philippines.
CÁC CƠ THỦ PHẢN ỨNG DỮ DỘI
Nhiềucơ thủ pool hàng đầu thế giới đã đồng loạt phản ứng dữ dội với lệnh cấm từ ACBS. Jayson Shaw (Anh), Shane Van Boening (Mỹ), Francisco Sanchez Ruiz (Tây Ban Nha), Fedor Gorst (Nga) và Joshua Filler (Đức) bày tỏ sự không đồng tình với quyết định của WPA và ACBS. Những tay cơ này nhấn mạnh, lệnh cấm của ACBS và WPA không chỉ gây hại cho các cá nhân mà còn đe dọa sự phát triển và tính toàn vẹn của billiards. Nhóm cơ thủ hàng đầu đồng loạt chia sẻ thông điệp: "Mọi VĐV đều có quyền lựa chọn nơi thi đấu, thể hiện kỹ năng và nuôi sống gia đình mà không phải sợ những hình phạt bất công. Để thể hiện sự đoàn kết với các đồng nghiệp, chúng tôi đã quyết định không tham gia bất cứ sự kiện nào thuộc WPA/ACBS, cho đến hết năm 2024, trừ khi những lệnh cấm được dỡ bỏ. Nếu cấm một người, hãy cấm tất cả chúng tôi. Hãy để các cơ thủ được chơi!".
ĐỘNG THÁI MỚI NHẤT CỦA WPA
Trước làn sóng phản đối mạnh mẽ, WPA mới đây đã có động thái làm dịu căng thẳng khi mời các cơ thủ hàng đầu đối thoại trực tuyến. Cách đây ít ngày, WPA thông báo trên fanpage chính thức: "Đáp lại mối quan tâm gần đây của các cơ thủ khi họ đăng trên mạng xã hội, WPA đề xuất tổ chức các cuộc họp trực tuyến với cơ thủ. Đây là cơ hội để chúng tôi chia sẻ rõ hơn về các giải đấu không được chấp thuận".
Chủ tịch WPA Ishaun Singh cho biết thêm: "Tôi rất vui vì các cơ thủ lên tiếng. Chúng tôi mong muốn thảo luận thêm với họ. Chúng tôi trân trọng những cơ thủ đã lên tiếng thời gian qua. Chúng tôi mong muốn cùng thảo luận với họ về những giải đấu không được chấp thuận". Dự kiến, cuộc đối thoại sẽ được thực hiện trong tuần này.
PBA LÊN TIẾNG
Theo dự kiến, ngoài Hanoi Open Pool Championship vào tháng 10.2024, Hà Nội còn đăng cai giải PBA Hanoi Open vào tháng 8. PBA Hanoi Open là giải đấu thuộc Hiệp hội Billiards chuyên nghiệp Hàn Quốc (PBA). Giải đấu này đã được Sở VH-TT Hà Nội cấp phép. PBA nêu ra rất nhiều luận điểm về tính vô lý trong văn bản về lệnh cấm từ ACBS. Theo PBA, ACBS chỉ áp dụng quy tắc của mình cho các thành viên đã đăng ký. Sở VH-TT Hà Nội, Liên đoàn Billiards & Snooker Hà Nội (HBSF), WNT và PBA không phải là thành viên của ACBS. Do đó, ACBS không có quyền hạn, và dĩ nhiên không có quyền đưa ra bất kỳ án phạt nào với các tổ chức không phải là thành viên của mình.
"CÁC CƠ THỦ VN CẦN ĐƯỢC ACBS TÔN TRỌNG"
Cơ thủ Dương Quốc Hoàng (biệt danh Hoàng Sao) cảm thấy hoang mang và chán nản trước lệnh cấm của ACBS. Cơ thủ pool hàng đầu VN cho rằng án phạt không rõ ràng khiến anh và nhiều VĐV khác gặp không ít rắc rối, gây thiệt hại lớn cả về mặt tinh thần lẫn tài chính. Anh chia sẻ: "Đầu năm 2024, tôi nhận được thông tin từ ACBS sẽ có suất dự giải vô địch thế giới 10 bi tại Mỹ. Tôi đã lập tức chuẩn bị cho chuyến du đấu này. Tuy nhiên, khi vừa mua vé máy bay xong thì ACBS lại báo rằng tôi bị cắt suất do vi phạm khi dự giải Chinese Taipei Open (thuộc hệ thống Matchroom và không được cấp phép bởi ACBS). Nhưng vô lý hơn cả là một số cơ thủ trên thế giới khác (bao gồm các cơ thủ châu Á khác) cũng tham gia giải Chinese Taipei Open lại không hề bị cắt suất ở giải vô địch thế giới 10 bi".
Hoàng Sao hy vọng các tổ chức hãy trở nên thật chuyên nghiệp và làm việc đúng chức năng trên cơ sở vì mục tiêu chung, với sứ mệnh là phát triển môn billiards. Tay cơ này khẳng định chắc chắn muốn được tham gia mọi giải đấu. "Mọi lệnh cấm cần phải được dỡ bỏ sớm nhất có thể. Billiards VN và cơ thủ VN cần được tôn trọng và đối xử công bằng", anh bày tỏ.
Thu Bồn