Báo cáo Chính phủ về nguyên nhân tăng giá thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng đánh giá, việc giao và cho thuê đất thông qua đấu giá đất đã hạn chế được tiêu cực, lợi dụng cơ chế xin - cho, góp phần bổ sung nguồn thu lớn cho ngân sách địa phương.
Một buổi đấu giá đất tại H.Thanh Oai (Hà Nội)
ẢNH: ĐÌNH TRƯỜNG
Việc giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất ngày càng được thực hiện phổ biến, mở rộng hơn về quy mô, tăng giá trị thu được qua từng năm.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, theo Bộ Xây dựng, hoạt động này cũng bộc lộ một số hạn chế, tiêu cực. Cụ thể, trong quá trình tổ chức đấu giá, một số nơi có hiện tượng "cò đấu giá", thông đồng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia.
Hiện tượng trả giá rất cao một số lô rồi bỏ cọc, tạo mặt bằng giá ảo để thao túng thị trường hay mua đi, bán lại nhiều lô đất nhằm thu lợi bất chính diễn ra phổ biến tại nhiều nơi, thậm chí mang tính tổ chức.
Bộ Xây dựng cũng dẫn một số trường hợp có kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm và cũng có tác động đến thị trường bất động sản khu vực. Cụ thể, tại một số địa bàn của Hà Nội, kết quả đấu giá và giá trúng đấu giá rất cao.
Tại H.Hoài Đức, mức giá trúng đấu giá gấp 18 lần so với giá khởi điểm. Cụ thể, lô cao nhất trúng với giá hơn 133 triệu đồng/m2, gấp 18 lần giá khởi điểm.
Báo cáo chỉ rõ, kết quả đấu giá đất vừa qua bị tác động bởi 3 nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Một là giá khởi điểm thấp thu hút nhiều người tham gia, hai là số tiền đặt cọc để tham gia đấu giá thấp.
Ba là các cuộc đấu giá có nhiều hội nhóm đầu tư chuyên nghiệp tham gia rồi bán lại ngay để kiếm lời. Ngay bên ngoài khu vực đấu giá, đám đông môi giới chờ kết quả, sẵn sàng chào mua, bán với giá chênh 200 - 500 triệu đồng/lô đất.
"Kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần giá khởi điểm sẽ có tác động tiêu cực đến mặt bằng giá đất, thị trường (cung, cầu) nhà ở, thị trường bất động sản", Bộ Xây dựng cho biết.
Bên cạnh đó, kết quả trúng đấu giá cao bất thường ảnh hưởng cho công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư với các dự án sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội. Người dân có đất bị thu hồi cũng dễ bị kích động, có thể khiếu nại yêu cầu phương án bồi cao hơn, gây mất ổn định xã hội.
Để khắc phục bất cập này, Bộ Xây dựng đề xuất nghiên cứu hoàn thiện các quy định liên quan đến đấu giá đất đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế theo hướng: tăng tiền đặt cọc, xác định giá khởi điểm sát với thị trường, rút ngắn thời gian nộp tiền trúng đấu giá, hạn chế người tham gia với mục đích đầu cơ.
Đồng thời, cần có chính sách đánh thuế với trường hợp sở hữu nhiều nhà, đất để hạn chế hoạt động đầu cơ, mua đi bán lại nhiều lần trong thời gian ngắn để kiếm lời.