Thời gian qua dịch vụ căn hộ chung cư cho thuê ngắn ngày, thậm chí theo giờ, nở rộ tại các thành phố lớn, thông qua nền tảng Airbnb dành cho du khách hoặc cho thuê để bán hàng livestream. Mặc dù hoạt động này gây nhiều phiền toái cho cư dân chung cư nhưng đây lại là mô hình được người dùng ưa chuộng.
Cư dân chung cư "khóc thét" vì du khách
Đầu tháng 7, một nhóm du khách quốc tế và trong nước lỉnh kỉnh hành trang với ba lô, vali bước vào sảnh một tòa chung cư nằm trên đường Bến Vân Đồn (quận 4, TP.HCM) để nhận căn hộ đã thuê trên các ứng dụng đặt dịch vụ lưu trú trực tuyến Airbnb.
Tuy nhiên, ngay khi vừa chuẩn bị bấm thang máy lên các tầng, các du khách và những người quản lý căn hộ đã bị cư dân phát hiện, chặn cửa và quyết liệt không cho vào thang máy. Từ đây, một cuộc tranh cãi nảy lửa đã nổ ra ngay trong sảnh của tòa nhà giữa cư dân, dịch vụ cho thuê căn hộ và khách thuê. Bên cung cấp dịch vụ cho thuê đã phản ứng khi bị ngăn cản việc dẫn khách lên nhà trong khi họ không phải là chủ sở hữu căn hộ.
Trong khi đó, các cư dân kìm nén bức xúc đã lâu bởi những phiền toái do du khách gây ra nên đã ngăn chặn, yêu cầu bảo vệ của quản lý tòa nhà tuyệt đối không cho dẫn khách vào thang máy. Thậm chí, lực lượng công an cũng có mặt để đảm bảo an ninh trật tự. Cuối cùng nhóm khách phải chào thua ra về...
Đây là giọt nước tràn ly khiến những ngày sau đó, cư dân quyết liệt ngăn chặn du khách vào thuê căn hộ dưới dạng lưu trú du lịch ngắn ngày. Để đối phó với cư dân, quản lý các căn hộ đã dặn trước du khách khi đến check-in chỉ mang quần đùi như cư dân, vali mang lên bằng đường hầm... song cũng đều bị cư dân phát hiện và ngăn chặn.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Văn Toàn (ở một chung cư tại quận 4) cho biết các nhóm du khách đến thuê căn hộ ngắn ngày khiến cuộc sống cư dân bị ảnh hưởng, phiền phức vô cùng.
Liệt kê những tác động tiêu cực đến cư dân, ông Toàn cho biết bức xúc hàng đầu đó là số lượng người ra vào chung cư tăng lên khiến người dân phải chờ thang máy lâu hơn. Các dịch vụ hồ bơi, phòng gym đông đúc hơn và không gian sinh sống yên bình của người dân bị đảo lộn, nhất là cuối tuần.
"Trước đây nhiều nhóm du khách cả quốc tế lẫn khách nội thường đi đông đúc, vào cười đùa ồn ào, thậm chí nửa đêm còn nhậu nhẹt, mở nhạc um sùm khiến người dân bực bội, phải báo ban quản lý và chính quyền đến xử lý", ông Toàn nói.
Ngoài những bực bội thường nhật, ông Toàn cho hay điều làm mất an ninh trật tự nhất của dịch vụ lưu trú ngắn ngày này là khó ai kiểm soát được việc sinh hoạt của các du khách thuê nhà tại đây khi có những nhóm du khách chơi bóng cười, chất kích thích trong căn hộ. Thậm chí, các nhóm du khách quốc tế còn thường xuyên dắt nhiều cô gái trẻ lên phòng "vui vẻ" theo giờ hoặc qua đêm, tiềm ẩn nguy cơ mại dâm trá hình.
"Có một lần cả chung cư bỗng dưng tắt điện tối om, thang máy đứng hình, chuông báo cháy vang lên inh ỏi khiến cư dân hoảng hồn chạy tán loạn vì tưởng có sự cố. Ai ngờ khi điều tra ra là một cô gái say xỉn sau khi đi ra từ một phòng đang cho du khách thuê bấm nhầm luôn... chuông báo cháy thay vì bấm thang máy ra về", ông Toàn kể.
Còn tại một chung cư khác ở quận Bình Thạnh, cư dân Nguyễn Phương Thảo cho hay với chung cư cao cấp, điều người dân cần nhất là tính riêng tư và an ninh, song việc thường xuyên có người lạ ra vào ảnh hưởng đến tâm lý của người dân.
"Nhiều lần khách ở ngắn hạn có nhiều hoạt động gây ảnh hưởng đến an ninh của chúng tôi như tổ chức tiệc tùng muộn rất ồn ào, dùng chất kích thích và không giữ gìn các tài sản chung của chung cư. Có lần tôi phải gọi ban quản lý đến xử lý tình trạng ồn ào của căn hộ cho thuê bên cạnh", bà Thảo nói.
Sàng lọc cư dân, ngăn du khách vào chung cư
Tại chung cư Millennium (quận 4), để ngăn chặn dịch vụ lưu trú ngắn ngày, ban quản lý và cư dân đã dựng nên các bảng thông tin cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh. Các bảng này cảnh báo việc dùng căn hộ chung cư để kinh doanh dịch vụ lưu trú ngắn hạn theo ngày, theo giờ là hành vi bị nghiêm cấm.
Đại diện cư dân của chung cư Millennium cho biết ban quản lý đã cắt cử nhân viên túc trực để kiểm tra các trường hợp lưu trú ngắn ngày. Hiện đã giảm đến 80 - 90% lượng khách du lịch đến lưu trú tại các căn hộ ở chung cư này. Mới đây, một nữ du khách lưu trú ngắn ngày tại chung cư Millennium cũng đã có biểu hiệu bất thường sau khi dùng chất kích thích, chạy và la hét trên hành lang khiến công an phải vào cuộc xử lý.
Còn tại chung cư Vinhomes Central Park (quận Bình Thạnh), căn hộ một phòng ngủ được anh Trần Hùng Tuấn dùng làm studio để tổ chức các buổi livestream bán hàng. Theo anh Tuấn, dù không dùng cho mục đích để ở, nhưng việc livestream không ảnh hưởng đến cư dân cũng như an ninh trật tự nên căn hộ này chưa từng bị phản ánh tiêu cực hay bị kiểm tra.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Trần Minh Ái, giám đốc cấp cao bộ phận quản lý bất động sản Savills TP.HCM, cho biết ở góc độ đơn vị quản lý tòa nhà, Savills đã theo dõi tình trạng dịch vụ cho thuê lưu trú ngắn ngày tại các dự án chung cư. Qua đó ghi nhận tình trạng này diễn ra khá phổ biến tại các tòa nhà nằm trong khu vực quận 1, 3, 4 và Bình Thạnh.
Trong đó, nhiều năm qua dự án Millennium là một trong những khu chung cư nổi bật để vận hành dịch vụ này do vị trí thuận tiện cho khách du lịch di chuyển cũng như chất lượng căn hộ cao cấp.
Theo bà Ái, dịch vụ cho thuê lưu trú ngắn hạn đã ảnh hưởng đến cộng đồng cư dân và chất lượng cuộc sống. Các tiện ích và cơ sở vật chất chung như thang máy, hồ bơi và phòng gym cũng được dùng nhiều hơn.
Bà Ái cho hay ban quản lý thường đối diện với các thách thức từ chủ nhà hoặc người thuê nhà để vận hành cho thuê ngắn hạn (host). Cả hai thường đặt ra nhiều câu hỏi về quyết định của ban quản lý tại dự án, đôi khi thể hiện sự không hài lòng hoặc phản ứng trước những quy định nhằm thắt chặt quản lý an ninh và quá trình sử dụng một số khu vực tiện ích dự án với người ngoài.
Đề xuất buộc đăng ký kinh doanh để quản lý
Đại diện một doanh nghiệp chuyên quản lý, vận hành chung cư tại TP.HCM cho biết cái khó nhất của doanh nghiệp vận hành đó là chỉ đóng vai trò đơn vị trung gian, làm sao hài hòa lợi ích cho cả cư dân đang sống và cư dân đã đầu tư căn hộ với mục đích cho thuê lại.
Theo vị này, nhiều chủ nhà đang cho doanh nghiệp thuê lại dài hạn với giá từ 20 - 30 triệu đồng/tháng mỗi căn hộ. Sau đó các doanh nghiệp này dùng các ứng dụng trực tuyến để cho du khách thuê với thu nhập khoảng 40 - 45 triệu đồng/tháng cho mỗi căn hai phòng ngủ.
Do đó khi bị ngăn cản, chủ nhà lẫn các đơn vị thuê thường phản ứng dữ dội bởi ảnh hưởng đến quyền lợi của họ khi có những đơn vị đang quản lý hàng chục căn hộ trong một chung cư hoặc nhiều chung cư.
Doanh nghiệp này đề nghị cần giải quyết tận gốc vấn đề. Nếu luật không cho phép thì cần có các giải pháp xử lý một cách đồng bộ trên toàn bộ các dự án. Nếu vẫn cho tồn tại nhằm phục vụ lưu trú cho du lịch, cần có một hành lang pháp lý rõ ràng để không còn những phản ứng từ cư dân các chung cư.
Ông Lê Hoàng Châu, chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cho rằng Luật Nhà ở 2014 quy định cấm chủ sở hữu nhà chung cư "sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở" nhưng không thực hiện được trên thực tế.
Hiện có rất nhiều chủ sở hữu nhà chung cư đã dành một phần căn hộ để cho thuê lưu trú du lịch ở cùng chủ nhà (homestay) hoặc dành cả căn hộ để cho thuê lưu trú du lịch theo ứng dụng Airbnb.
Theo ông Châu, hoạt động kinh doanh cho thuê lưu trú du lịch theo ứng dụng Airbnb đang có xu thế phát triển rất mạnh tại nước ta và cũng góp phần để phát triển du lịch. Việc cấm mô hình này sẽ giảm sức cạnh tranh của ngành du lịch trong nước so với nước ngoài.
Do đó, ông Châu cho rằng thay vì cấm, cần có những giải pháp quản lý phù hợp như muốn dùng căn hộ cho thuê lưu trú du lịch theo ứng dụng Airbnb phải đăng ký kinh doanh, nộp thuế và chịu trách nhiệm quản lý khách thuê lưu trú du lịch phải chấp hành nội quy chung cư.