TS Nguyễn Trung Nguyên, giám đốc trung tâm chia sẻ, mặc dù được cứu chữa, điều trị kịp thời và tích cực nhưng có thể các bệnh nhân cũng sẽ không tránh khỏi hoàn toàn những di chứng về sau.
Cảnh báo các nguyên nhân mới gây ngộ độc khí CO
Các bệnh nhân này bị ngộ độc khí CO (carbon monoxide) có hiện tượng nôn trớ, hôn mê, suy hô hấp. Điển hình là 3 ca ngộ độc từ một căn bếp ở Hà Nội và một gia đình do dùng máy phát điện.
Bệnh nhân trong nhóm 3 người cho biết: "Bếp rộng khoảng 25 - 30m2. Sáng hôm đó có 6 người làm việc, bếp không có mùi gì bất thường. Tuy nhiên, đến tầm 9h thì tôi bị ngất. Lúc tỉnh dậy được biết có 1 bạn cũng ngất như mình và 1 bạn khác với những biểu hiện khó chịu được đưa vào đây điều trị do ngộ độc khí CO.
Bác sĩ cho biết, nồng độ CO trong máu của tôi rất cao, HbCO lên tới hơn 30% trong khi bình thường chỉ khoảng dưới 1%, di chứng sau này có thể sẽ bị suy giảm trí nhớ. Hiện đến nay đã hơn 10 ngày điều trị ô xy cao áp, dùng thuốc dự phòng tránh biến chứng với tâm thần, thần kinh, tôi vẫn thấy người còn rất mệt".
Gia đình bệnh nhân quê Nghệ An lại có nguyên nhân do dùng máy phát điện. Anh trai bệnh nhân cho biết, khoảng 20h ngày 8-8, nhà bị mất điện nên gia đình người em có sử dụng máy phát điện khoảng 4 giờ để bật điều hòa trong phòng kín 15 - 20m2.
Máy phát điện gia đình vẫn sử dụng lâu nay nhưng lần này được để ở một phòng có thông với phòng ngủ. Lúc 9h ngày hôm sau, người nhà phát hiện cả 3 người trong gia đình em trai đều hôn mê, bên cạnh có chất nôn.
Người bố bị ngộ độc nhẹ, điều trị ở địa phương và đã ra viện, còn hai mẹ con được đặt nội khí quản, đưa thẳng đến Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai. Tại đây, hai mẹ con được điều trị, bao gồm hồi sức, dùng các thuốc dự phòng di chứng với não.
TS Lê Quang Thuận, phó giám đốc Trung tâm chống độc thông tin, người mẹ (48 tuổi) đã tỉnh, được rút ống thở, nhưng con trai (15 tuổi) vẫn còn hôn mê và nguy kịch. Bệnh nhân vào viện trong tình trạng có tổn thương đa cơ quan, đặc biệt não, tim, cơ, hô hấp và một số tạng khác.
Cả hai mẹ con có tổn thương rõ trên não nên nguy cơ cao sau này sẽ gặp các di chứng muộn và cần theo dõi, điều trị rất cẩn thận.
“Các trường hợp ngộ độc lần này có lượng HbCO trong máu cao hơn cả các nạn nhân trong vụ cháy ở Khương Hạ, Thanh Xuân, Hà Nội hồi tháng 9/2023 vừa qua”, bác sĩ Thuận nói.
Cuộc sống hiện đại cũng ngộ độc CO
TS Nguyễn Trung Nguyên cho biết trung tâm tiếp nhận nhiều ca ngộ độc khí CO mà không phải do sự vụ cháy nổ như chạy xe máy “rốt đa” ở trong phòng kín, chạy máy phát điện để ở trong phòng có thông với phòng có người sinh hoạt, ngồi trong ô tô và bị ngộ độc do hít phải khí CO từ khói của xe, sử dụng bình đun nước nóng chạy bằng khí gas, bồn chiên dầu sử dụng đồng thời khí gas và điện.
“Vụ ngộ độc khí CO ở bếp tại nhà hàng nêu trên chắc chắn do các thiết bị đun nấu đốt khí gas nhưng cháy không hoàn toàn nên tạo ra khí CO. Đáng chú ý, căn bếp mới lắp đặt, các thiết bị đều hoàn toàn mới và đang trong giai đoạn ngày đầu chạy thử.
Loại bồn chiên dầu sử dụng đồng thời khí gas và điện có nguy cơ cao hơn. Vấn đề chất lượng sản phẩm với thiết bị sử dụng khí gas để đảm bảo an toàn cho người sử dụng rất cần được đánh giá, xem xét và xử lý, làm sao để các thiết bị phải đốt cháy khí gas hoàn toàn, tránh sinh ra lượng khí CO tới mức gây ngộ độc.
Các cơ quan chức năng cũng cần vào cuộc để kiểm tra, kiểm định lại các sản phẩm này, đảm bảo an toàn cho người dân khi mua về dùng, tránh trường hợp hàng loạt sản phẩm không an toàn bán ra thị trường, nguy cơ gây ngộ độc khắp nơi cho nhiều người”, ông Nguyên nói.
TS Nguyễn Trung Nguyên cũng cho biết: “50% bệnh nhân bị nhiễm độc khí CO dù là nhẹ, sau khi được điều trị vẫn sẽ bị các di chứng về tâm thần, thần kinh, sa sút trí tuệ, suy giảm trí nhớ sau này. Một phần ba những người bị ngộ độc nặng ban đầu có tổn thương tim mạch sẽ tử vong trong vòng 8 năm sau này do biến chứng loạn nhịp tim.
Người trên 35 tuổi bị ngộ độc CO thường nguy cơ bị di chứng nhiều hơn. Việc điều trị sớm và tích cực sẽ giảm mức độ nặng, giảm nguy cơ tử vong và hạn chế di chứng”.
Hiện trong cuộc sống có các nguy cơ mới gây ngộ độc khí CO, bên cạnh rất nhiều máy móc, thiết bị sử dụng nhiên liệu là xăng dầu.
Đáng chú ý các gia đình có điều kiện sống hiện đại không có nguy cơ cháy nổ cũng phát sinh khí CO, không như trước đây chỉ thấy ngộ độc CO ở gia đình đốt than sưởi ấm, hoặc thiết bị thế hệ mới có thể sử dụng khí gas mà chúng ta còn chưa quen như xe nâng hàng, máy làm lại bề mặt sân trượt băng, bộ phận hấp phụ khí gây mê, rang hạt cà phê.
Thậm chí có hóa chất dung môi tẩy sơn chứa methylene chloride, methylen bromide có thể ngấm qua da vào trong cơ thể rồi được chuyển hóa thành khí CO ở trong cơ thể và gây ngộ độc từ từ…
Vì vậy, các cơ quan chức năng cần có biện pháp quản lý, kiểm định để đảm bảo các thiết bị máy móc và hóa chất đảm bảo chất lượng và an toàn. Các thiết bị và các hóa chất cần phải luôn có kèm theo các cảnh báo nguy cơ gây ngộ độc để người tiêu dùng sử dụng biết và phòng tránh.
“Tất cả các nơi có thể phát sinh khí CO như các căn bếp cần lắp các thiết bị theo dõi và báo động nồng độ khí CO, khí gas, kịp thời phát hiện và tránh các vụ ngộ độc hoặc cháy nổ đáng tiếc xảy ra”, TS Nguyên khuyến cáo.