Cấp bách Vành đai 4 TP.HCM

TP.HCM sốt ruột lo dự án trễ hẹn

Theo đó, Phó thủ tướng giao UBNDTP.HCM làm cơ quan có thẩm quyền tổ chức hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (NCTKT) dự án tổng thể trên cơ sở tổng hợp từ Báo cáo NCTKT các dự án thành phần đã được các địa phương tổ chức lập, trình Chính phủ để Chính phủ trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư theo quy định.

UBND các tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương và Long An có trách nhiệm phối hợp với UBND TP.HCM trong quá trình hoàn thiện Báo cáo NCTKT và triển khai dự án. Bộ KH-ĐT tham mưu, đề xuất Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng thẩm định nhà nước để sớm tổ chức thẩm định Báo cáo NCTKT dự án theo quy định. Đồng thời, Bộ KH-ĐT và UBND TP.HCM được giao khẩn trương hoàn thiện thủ tục chuẩn bị đầu tư dự án theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ hồi tháng 9.

Cùng ngày Phó thủ tướng Trần Hồng Hà ra văn bản chỉ đạo, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn cũng đã có buổi làm việc với lãnh đạo UBND 5 tỉnh về công tác phối hợp, thực hiện các thủ tục triển khai siêu dự án liên tỉnh này. Tại buổi làm việc, ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT TP.HCM, cho biết hiện nay, các địa phương đang phối hợp để thực hiện nhanh hồ sơ báo cáo NCTKT của dự án. Với những vấn đề được Bộ GTVT góp ý, Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải - TEDI và các tư vấn thành phần đang phối hợp nghiên cứu, cụ thể là rà soát lại các nút giao; rà soát hướng tuyến, chi phí đầu tư, chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng và chuẩn cao tốc. 

Đáng chú ý, ông Trần Quang Lâm cho biết ngoại trừ Bình Dương, 4 địa phương còn lại đều rất tích cực nghiên cứu dự án thành phần. Cụ thể, ở dự án này, phía Bình Dương chưa tuân thủ yêu cầu Quy chuẩn kỹ thuật về đường bộ cao tốc; chưa bổ sung hạng mục cầu Thủ Biên vào dự án thành phần Vành đai 4 trên địa phận tỉnh Bình Dương và phương án tài chính chưa đồng bộ (thông số đầu vào chưa đồng bộ với dự án thành phần của các địa phương khác).

Cụ thể về vấn đề chuẩn đường cao tốc, Vành đai 4 qua tỉnh Bình Dương có chiều dài 43 km, trong đó khoảng 31 km là tuyến mới, sẽ thực hiện theo chuẩn cao tốc của Vành đai 4, giai đoạn 1 có 4 làn xe. Tuy nhiên, có 12 km cuối tuyến giáp TP.HCM là đường hiện hữu qua đô thị 4 làn xe, với 5 giao lộ giao cắt đồng mức. Nếu triển khai theo phương án này, có một đoạn qua tỉnh Bình Dương sẽ không đồng bộ theo chuẩn cao tốc của Vành đai 4. Tuy nhiên, dự án đã được HĐND tỉnh Bình Dương thông qua chủ trương nên rất khó xử lý thay đổi theo tổng thể.

"Những vấn đề này đã được Sở GTVT các địa phương họp trao đổi rất nhiều nhưng cả tháng trôi qua mà vẫn chưa thống nhất được. Chúng tôi rất sốt ruột vì sợ ảnh hưởng tiến độ thực hiện thủ tục chung của toàn bộ dự án Vành đai 4. Đây là dự án rất chiến lược, nếu không đảm bảo được tiêu chuẩn chung thì rất đáng tiếc", Giám đốc Sở GTVT TP.HCM nhấn mạnh.

Để giải quyết khó khăn này, ông Trần Quang Lâm đề xuất 2 phương án: Nếu tỉnh Bình Dương đồng ý thực hiện theo quy chuẩn chung cùng các tỉnh thì cần nhanh chóng chỉ đạo tư vấn tập trung hoàn chỉnh để đảm bảo chung về chuẩn cao tốc; thông số đầu vào và tài chính. Trường hợp tỉnh Bình Dương vẫn theo chủ trương đầu tư thì để đảm bảo tiến độ, đề nghị tách riêng phần dự án của tỉnh này xử lý sau, có báo cáo chung nhưng không có chủ trương chung. Quan trọng nhất là tỉnh Bình Dương phải có ý kiến, lựa chọn phương án sớm để tránh chậm mất cơ hội của các địa phương còn lại.

Tạo sức bật kinh tế toàn vùng

Đây không phải lần đầu tiên TP.HCM bày tỏ sự sốt ruột về tiến độ của Vành đai 4. Nếu xét trên tổng thể quy hoạch toàn tuyến, đoạn Vành đai 4 đi qua TP.HCM có chiều dài ngắn nhất trong 5 địa phương, chỉ 17 km. Tuy nhiên, với tính chất quan trọng của dự án, TP.HCM không ngần ngại nhận những nhiệm vụ "khó nhằn" với mục tiêu đẩy càng nhanh càng tốt tiến độ của dự án. Đó là khi Long An (địa phương có đoạn Vành đai 4 đi qua dài nhất) từ chối vị trí điều phối, dự án rơi vào thế khó khi không tìm được "nhạc trưởng". Bộ GTVT thì đang "ngập chìm" trong các công việc phát triển mạng lưới đường cao tốc Bắc - Nam phía đông. TP.HCM còn "căng" hơn khi phải đảm đương khối lượng giải ngân rất lớn cho giao thông, hạ tầng trong năm 2023, nhất là khi Vành đai 3 đang ở giai đoạn tăng tốc. Thế nhưng, TP.HCM vẫn sẵn sàng trách nhiệm "nhạc trưởng" chủ trì như với dự án Vành đai 3.

Thời điểm đó, Giám đốc Sở GTVT TP.HCM chia sẻ với Thanh Niên: "TP xác định rất rõ vai trò lớn của mình gắn với các địa phương nên đã chủ động nhận chủ trì những công trình lớn, điển hình là Vành đai 3, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài, Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và Vành đai 4 cũng không ngoại lệ. Mục tiêu chung cao nhất là mau chóng khởi công hoàn thiện dự án vào 2027 để kết nối cùng Vành đai 3, Vành đai 2, hoàn thiện mạng lưới đường vành đai TP.HCM, đổi mới hạ tầng giao thông một cách căn cơ".

Cấp bách như vậy, bởi TP.HCM đặt mục tiêu hoàn thành báo cáo NCTKT Vành đai 4 sẽ trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư tại kỳ họp tháng 10 năm nay. Khi được thông qua, tuyến đường dự kiến khởi công năm 2025, hoàn thành sau 3 năm. "Vành đai 4 TP.HCM là dự án trọng điểm quốc gia, đóng vai trò quan trọng đột phá hạ tầng liên vùng kinh tế trọng điểm phía nam. Quy hoạch phát triển TP.HCM gắn với các tỉnh trong vùng phụ, có các đô thị vệ tinh và chủ trương phát triển không gian mở phụ thuộc rất lớn vào việc khép kín mạng lưới đường vành đai, nhất là 2 tuyến Vành đai 3, Vành đai 4", ông Trần Quang Lâm nhấn mạnh.

Theo quy hoạch, TP.HCM sẽ có 3 tuyến đường vành đai với tổng chiều dài khoảng 356 km. Trong đó, đường Vành đai 2 đảm nhận chức năng phân luồng giao thông trong khu vực nội thành; đường Vành đai 3, Vành đai 4 có tính chất liên kết vùng, kết nối các khu công nghiệp, khu đô thị của Vùng kinh tế trọng điểm phía nam. PGS-TS Vũ Anh Tuấn (Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển GTVT Việt Đức) nhận xét: Sản xuất của Vùng kinh tế trọng điểm phía nam chiếm tới 40 - 45% tổng GDP quốc gia, trong khi vùng phía bắc chiếm 20 - 25%. Rõ ràng, việc liên kết các tỉnh, thành xung quanh TP.HCM thông qua hệ thống đường Vành đai 4 là rất cấp thiết, đứng trên góc độ phát triển kinh tế - xã hội.

"Vành đai 4 cũng như hệ thống đường vành đai sau khi hoàn thiện không chỉ rút ngắn thời gian lưu thông giữa các địa phương, mà còn giúp tăng tính kết nối liên vùng nhằm đẩy nhanh tốc độ phát triển các cụm công nghiệp, dịch vụ du lịch, đô thị hóa nông thôn dọc tuyến, kết nối các TP vệ tinh của TP.HCM. Đồng thời tạo mạng lưới giao thông hoàn chỉnh theo quy hoạch, kết nối các tuyến cao tốc trong vùng, giảm ùn tắc. Khi hoàn thành, Vành đai 4 sẽ phát huy hiệu quả rất nhanh, thậm chí hiệu quả đầu tư còn mạnh mẽ hơn cả Vành đai 3 TP.HCM, tạo sức bật kinh tế cho toàn vùng", ông Vũ Anh Tuấn nhấn mạnh.