AnhKỳ thủ cờ vua số một thế giới Magnus Carlsen thua Alireza Firouzja tại Global Chess League 2024, vì tốn thời gian lấy hậu để phong cấp.
Carlsen cầm quân trắng gặp Firouzja ở vòng hai, trong một ván của trận đấu giữa SG Alpine Warriors và Triveni Continental Kings. Trong tàn cuộc, kỳ thủ Na Uy chiếm ưu thế thắng, với tượng và tốt chuẩn bị phong cấp, còn đối thủ chỉ có mã. Có thời điểm, hai bên đều chỉ còn 8 giây để hoàn thành ván cờ, không có thời gian cộng thêm sau từng nước đi như nhiều giải khác.
Carlsen (trái) gặp Firouzja tại vòng hai Global Chess League ở thành phố London, Anh tối 4/10/2024. Ảnh: GCL
Trong những nước tiếp theo, hai kỳ thủ đều đi nhanh, nhưng có lúc Carlsen làm đổ quân, phải dựng lên và tốn thêm chút thời gian. Đến lúc đưa tốt xuống hàng tám phong cấp, kỳ thủ 34 tuổi mất thời gian lấy quân hậu ở ngoài bàn cờ gần vị trí của Firouzja, để đặt vào ô cờ. Hành động này cũng tốn thêm một chút thời gian của anh.
Carlsen sau đó luống cuống, bị Firouzja dùng mã chiếu bắt hậu. Carlsen hết giờ trước khi kịp chạy vua, nên anh bắt tay đối thủ rồi cười gượng. Bình luận viên thì chỉ biết thốt lên: "Ôi lạy chúa. Ôi lạy chúa".
Diễn biến cuối ván đấu giữa Carlsen và Firouzja.
Trong thế cờ lúc hết giờ, Carlsen có hậu và tượng, trong khi Firouzja chỉ còn mã. Theo luật cờ vua FIDE, "một bên hết thời gian sẽ bị xử thua nếu đối thủ vẫn có khả năng chiếu hết bằng chuỗi nước đi hợp lệ". Điều đó có nghĩa là dù Carlsen hơn hẳn hậu, vẫn có trường hợp Firouzja chiếu hết chỉ nhờ mã, vì thế kỳ thủ 21 tuổi được xử thắng.
Trớ trêu cho Carlsen khi chính hậu và tượng còn lại trên bàn khiến anh thất bại. Bởi nếu không có hai quân này, kỳ thủ số một thế giới đã được xử hòa, vì Firouzja chỉ còn một mã nên không có khả năng chiếu hết vua trắng đơn độc. Bởi nếu một bên hết thời gian mà đối thủ không có khả năng chiếu hết, ván cờ sẽ hòa.
Thế cờ ngay trước khi Carlsen (trắng) hết thời gian.
Đây là thế cờ giả thiết, khi Firouzja vẫn có khả năng chiếu hết Carlsen nếu trắng còn hậu và tượng trên bàn cờ.
Firouzja trước đó không để ý Carlsen đã cạn giờ, không dùng mã bắt hậu trắng mà chạy mã đi chỗ khác. Kỳ thủ Pháp gốc Iran biết rằng anh đang hơn đối thủ thời gian, và muốn "làm cho đối thủ hết giờ" (thuật ngữ Anh: flag), thay vì đi nước tốt nhất.
Firouzja nhảy mã về h4 thay vì bắt hậu f8, bởi anh muốn giữ mã lại trên bàn cờ trong trường hợp Carlsen hết giờ. Thực tế nước cờ này được đi sau khi Carlsen đã hết giờ. Nếu Carlsen hết giờ sau khi Firouzja đi nước mã h4, kỳ thủ Na Uy vẫn sẽ bị xử thua dù có thể chiếu hết sau sáu nước kế tiếp.
Giả sử Carlsen vẫn còn thời gian và Firouzja bắt hậu f8, còn Carlsen dùng tượng bắt lại mã rồi mới hết giờ. Khi đó, ván cờ sẽ được xử hòa.
Global Chess League 2024 là lần thứ hai giải được tổ chức, diễn ra tại London từ 3/10 đến 12/10, theo thể thức cờ nhanh, mỗi bên có 20 phút, áp dụng luật của FIDE, có quỹ thưởng 1 triệu USD.
Điểm khác biệt so với hầu hết giải lớn khác là Global Chess League không có thời gian cộng thêm sau từng nước đi, ở bất cứ giai đoạn nào. Vì thế, nhiều ván đấu xuất hiện kỳ thủ liên tục làm đổ quân khi chỉ còn vài giây, khiến khán giả ngồi xem ở dưới phải bật cười.
Giải năm nay có sáu đội, mỗi đội có sáu kỳ thủ. Mỗi đội gồm một kỳ thủ biểu tượng, hai kỳ thủ nam có Elo ít nhất 2.700, hai kỳ thủ nữ có Elo ít nhất 2.400 và một kỳ thủ U21 có Elo ít nhất 2.600. Việc lựa chọn nhân sự do lãnh đội quyết định, và hầu hết kỳ thủ hàng đầu được chọn vì chức vô địch trị giá tới 500.000 USD.
Carlsen ngồi bàn một ở đội Alpine SG Pipers, cạnh Praggnanandhaa Rameshbabu, Richard Rapport, Hầu Dật Phàm, Kateryna Lagno (nữ) và Daniel Dardha (U21). Còn Firouzja ngồi bàn một tại Triveni Continental Kings, bên cạnh Vi Dịch, Teimour Radjabov, Alexandra Kosteniuk, Valentina Gunina (nữ) và Javokhir Sindarov (U21).
Chiến thắng của Firouzja góp phần giúp Triveni Continental Kings hạ SG Alpine Warriors 17-4. Sau hai vòng đấu, hai đội này cùng có ba điểm, với một trận thắng, một thua. PBG Alaskan Knights dẫn đầu vì là đội duy nhất có sáu điểm, với đội hình gồm Anish Giri, Nodirbek Abdusattorov, Shakhriyar Mamedyarov, Đàm Trung Di, Alina Kashlinskaya và Nihal Sarin.
Xuân Bình