Đề tham khảo thi tốt nghiệp THPT 2025 môn văn: Giảm tải nhưng ít chất văn học

Hôm qua (18.10), Bộ GD-ĐT công bố đề tham khảo các môn cho kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Đây là lần thứ hai Bộ GD-ĐT công bố đề tham khảo cho kỳ thi này (lần một vào tháng 12.2023). Lần này, Bộ có điều chỉnh sau khi lắng nghe ý kiến của dư luận về những bất hợp lý của đề thi.

Giảm áp lực khi làm bài

Cấu trúc đề tham khảo gồm 2 phần với 3 trọng tâm: Phần đọc hiểu (4 điểm, 5 câu hỏi); phần viết gồm viết đoạn văn nghị luận văn học (khoảng 200 chữ, 2 điểm) và viết bài văn nghị luận xã hội (khoảng 600 chữ, 4 điểm). Với bố cục này, đề thi tham khảo đã đánh giá được kỹ năng đọc văn bản theo tri thức ngữ văn thể loại, kỹ năng viết và tư duy xã hội của thí sinh. Ngữ liệu đọc hiểu là văn bản ngoài sách giáo khoa giúp học sinh chú trọng rèn luyện kỹ năng làm bài.

Từ độ dài gần 2 trang giấy với hai lần đọc văn bản mới của đề thi tham khảo lần 1, đề thi tham khảo lần 2 giảm xuống còn 1 trang giấy A4 với 1 văn bản thơ. Điều này giúp thí sinh tránh được áp lực về thời gian đọc và phân tích văn bản. Việc tích hợp câu viết đoạn văn với văn bản đọc hiểu cũng giúp thí sinh dễ dàng hiểu và viết đúng trọng tâm văn bản hơn, đỡ mất thời gian đọc hơn. Mặt khác, với sự tích hợp trên, đề thi dễ dàng thay thế văn bản đọc hiểu thể loại này (ở đề minh họa là văn bản thơ) bằng văn bản thể loại khác (chẳng hạn truyện, ký, kịch, nghị luận...) mà cấu trúc của nó không thay đổi, vẫn đánh giá được kỹ năng đọc hiểu và kỹ năng nghị luận văn học.

Yêu cầu của câu nghị luận xã hội về vấn đề rất thời sự, gần gũi và được giới trẻ quan tâm (trí tuệ nhân tạo) cũng giúp thí sinh dễ dàng bày tỏ chính kiến, quan điểm. Ngoài ra, đáp án chấm cũng khá đơn giản và thoáng, giúp thí sinh dễ dàng có điểm. Như câu viết đoạn văn chỉ cần triển khai được hai ý, câu nghị luận xã hội thì gồm các bước học sinh đã rất quen thuộc khi học ở nhà trường phổ thông.

Băn khoăn vì đề thi ít chất văn học

Với giới hạn độ dài (đoạn văn là khoảng 200 chữ, bài văn là khoảng 600 chữ), đề tham khảo sẽ hạn chế phần nào sự đột phá trong bài làm của thí sinh.

Vấn đề hiểu biết vùng miền (Thủ đô Hà Nội trong văn bản đọc hiểu và câu viết đoạn văn), hay vấn đề xã hội quá thời sự (trí tuệ nhân tạo) cũng sẽ đem đến lợi thế và bất lợi cho nhiều thí sinh trên phạm vi cả nước.

So với đề thi tốt nghiệp THPT những năm trước đây, đề tham khảo lần này giảm mức yêu cầu về kỹ năng nghị luận văn học, chỉ còn 2 điểm ở câu viết đoạn văn. Điều này khiến giáo viên lo lắng việc dạy học trong nhà trường nếu cứ bám sát đề thi tốt nghiệp lâu dài sẽ xem nhẹ kỹ năng viết bài văn nghị luận văn học.