Đề tham khảo thi tốt nghiệp THPT:Tại sao là 'cú sốc' với hình thức giảng dạy cũ?

Tăng cường vận dụng kiến thức, hạn chế lấy điểm nhờ may mắn

Thạc sĩ Trần Văn Toàn, nguyên tổ trưởng tổ toán Trường THPT Marie Curie (quận 3, TP.HCM), phân tích đề tham khảo thi tốt nghiệp THPT môn toán được chia thành 3 phần, đây là sự khác biệt so với các đề thi trước đây vốn chỉ bao gồm phần trắc nghiệm nhiều lựa chọn.

Trong đó, phần 1-Trắc nghiệm nhiều lựa chọn: Gồm 12 câu chủ yếu xoay quanh công thức và kiến thức cơ bản, trong đó kiến thức lớp 11 chiếm tỷ lệ 25%.

Phần 2- Trắc nghiệm đúng sai: Đây là phần mới và tăng cường mức độ khó khi yêu cầu thí sinh phải nhận diện được nội dung câu trả lời mà đề thi nêu ra là đúng hay sai. Phần này gồm 4 câu, trong đó 1 câu liên quan đến lượng giác lớp 11 và 3 câu là bài toán thực tiễn liên quan đến xác suất và các môn khoa học. Điều này yêu cầu thí sinh hiểu sâu về lý thuyết và khả năng giải quyết vấn đề.

Phần 3- Trắc nghiệm trả lời ngắn: Đây là phần khó nhất và có tính phân loại cao nhất, giúp tránh sự "đánh lụi" của thí sinh. Phần này bao gồm cả các loại toán tư duy logic và kiến thức của lớp 10, 11. Các bài toán trong phần này không chỉ đòi hỏi kiến thức toán học vững chắc mà còn yêu cầu khả năng phân tích, tư duy logic và ứng dụng lý thuyết vào bài toán thực tiễn. So với các đề thi trước đây, phần 3 là bước thay đổi với nhiều bài toán thực tế và đòi hỏi sự linh hoạt trong cách giải quyết vấn đề. Đây là sự chuẩn bị tốt cho học sinh trong việc ứng dụng toán học vào các lĩnh vực khác nhau trong đời sống và công việc.

Với đề tham khảo môn toán, giáo viên Nguyễn Tiến Trúc, tổ trưởng tổ toán Trường THPT Tân Bình (quận Tân Phú, TP.HCM), nhận xét đề tham khảo môn toán có nhiều câu hỏi vận dụng toán học vào thực tiễn nên muốn đạt điểm cao thí sinh phải có năng lực mô hình hóa toán học tốt. Đề tham khảo thi tốt nghiệp THPT có tính phân hóa cao, hạn chế khả năng có điểm nhờ may mắn của thí sinh, phù hợp với mục tiêu xét tốt nghiệp THPT và xét tuyển ĐH.

Thạc sĩ Phạm Lê Thanh, giáo viên Trường THPT Nguyễn Hiền (quận 11, TP.HCM) nhận xét: Đề tham khảo môn hóa học nhìn chung đã có chuyển biến rõ rệt từ đánh giá kiến thức sang đánh giá năng lực ở 3 năng lực đặc thù môn của môn học: Nhận thức hóa học; Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học; Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học.

Các câu hỏi trong đề tham khảo thi tốt nghiệp THPTđược dàn trải nội dung cả 3 khối 10, 11, 12 đều mang bản chất hóa học và chỉ khi cả thầy và trò học đúng - làm trúng theo yêu cầu cần đạt của chương trình quy định thì mới có thể xử lý và giải quyết được trọn vẹn đề thi.

Các câu hỏi trong đề minh họa hầu hết đều gắn với bối cảnh có ý nghĩa thực tế, gần gũi với học sinh. Các em vận dụng kiến thức và năng lực được học để xử lý và giải quyết các câu hỏi từ mức độ biết đến hiểu và vận dụng.

Đặc biệt đề tham khảomôn hóa học đã hạn chế câu tính toán phức tạp mà không có ý nghĩa, thay vào đó những bài tập hóa học đều gắn liền với thực tiễn đời sống, sản xuất, giúp phân hóa sâu, tăng cường kiến thức và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức giải quyết một số vấn đề của thực tiễn, đáp ứng yêu cầu định hướng nghề nghiệp.

Còn giáo viên dạy vật lý tại quận Tân Phú thì cho hay, cấu trúc đề tham khảo môn vật lý tập trung vào kiến thức lớp 12, chỉ có 1 hoặc 2 câu lý thuyết lớp 10, 11. Qua các câu hỏi cho thấy xu hướng ra đề sẽ tập trung nhiều hơn vào bản chất vật lý đi kèm trong các thí nghiệm và kiến thức thực tế.

Theo giáo viên này thì dù đề không có nhiều các câu hỏi của chương 1, lớp 12 và đây chỉ là đề minh họa nhưng học sinh vẫn phải chuẩn bị tốt kiến thức chương 1 lớp 12.

"Đề minh họa cho ta thấy cái nhìn tổng quan về cấu trúc đề thi, chưa thể đánh giá về mức độ khó hay dễ của đề thi thật. Về phía học sinh cần chủ động ôn tập, các bài thực hành cần hiểu rõ phương pháp tiến hành thí nghiệm, không nên học tủ", giáo viên vật lý trên nói.

Không thể học máy móc sự kiện, số liệu

Thạc sĩ Nguyễn Viết Đăng Du, Trường THPT Lê Quý Đôn (quận 3, TP.HCM), nói rằng đề tham khảo môn lịch sử gồm có 2 phần: Phần 1- Trắc nghiện chọn đáp án đúng (24 câu); Phần 2 Trắc nghiệm đúng sai (4 câu). Cấu trúc này sẽ gây khó khăn cho thí sinh khi phần 2 có tới 4 câu hỏi và số điểm được quy định khá khắt khe để thí sinh có thể có điểm tuyệt đối ở từng câu.

Nội dung kiến thức câu hỏi nằm xuyên suốt trong các chủ đề lịch sử của lớp 11 (4 câu) và lớp 12 ( 20 câu/24). Phần 2 nội dung nằm hoàn toàn trong chương trình lịch sử 12 nhưng không lấy nguồn tư liệu từ bất kỳ bộ sách giáo khoa nào nên yêu cầu học sinh phải nắm vững các kiến thức cơ bản trong quá trình học. Vận dụng tư duy để giải các câu hỏi. Hình thức khá phong phú đa dạng ở phần 2 khi có những câu hỏi lấy tiền đề là bảng tư liệu, đoạn tư liệu.

Thầy Du cho rằng: "Đề sẽ là cú sốc lớn đối với những giáo viên đã quen với hình thức giảng dạy cũ lấy việc ghi nhớ sự kiện làm trọng tâm. Đề có sự phân hóa tốt hướng tới đánh giá năng lực tổng hợp của học sinh".