Doanh nghiệp FDI vẫn chiếm thế thượng phong về xuất khẩu

Kim ngạch xuất nhập khẩu tăng trưởng tốt

Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, tính đến giữa tháng 10/2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng 14,8% so với cùng kỳ 2023. 

Mặc dù, trong nửa đầu tháng 10 (1-15/10), xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp FDI đạt 11,41 tỷ USD, giảm 19,4% (tương ứng giảm 2,75 tỷ USD) so với kỳ 2 tháng 9/2024. Tuy nhiên, lũy kế đến hết ngày 15/10, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của doanh nghiệp FDI đạt 226,24 tỷ USD, tăng 13,4% (tương ứng tăng 26,69 tỷ USD) so với cùng kỳ năm trước, chiếm 72% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp FDI trong kỳ 1 tháng 10 đạt 9,69 tỷ USD, giảm 10,9% (tương ứng giảm 1,19 tỷ USD) so với kỳ 2 tháng 9/2024. Như vậy, tính đến hết ngày 15/10, tổng kim ngạch nhập khẩu của doanh nghiệp FDI đạt 187,72 tỷ USD, tăng 16,7% (tương ứng tăng 26,8 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2023, chiếm 63,7% tổng kim ngạch nhập khẩu của cả nước.

Theo đó, lũy kế từ đầu năm đến 15/10, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của doanh nghiệp FDI đạt 413,96 tỷ USD, tăng 14,8% (tương ứng tăng 53,49 tỷ USD).

Đáng chú ý, với kết quả trên, các doanh nghiệp FDI đóng góp 72% trong tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. Cán cân thương mại của doanh nghiệp FDI đạt thặng dư 38,53 tỷ USD.

Như vậy là cho đến nay, doanh nghiệp FDI vẫn lấn át khối nội, chiếm thế thượng phong về xuất khẩu. Đặc biệt, doanh nghiệp FDI góp mặt trong hầu hết các nhóm hàng xuất nhập khẩu chủ lực của nước ta. Trong đó, có ưu thế lớn ở các nhóm hàng chục tỷ đô như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phù tùng…

Theo chuyên gia kinh tế Lê Quốc Phương, trong nhiều năm qua, Việt Nam là thu hút rất mạnh FDI. Trong đó, đa số doanh nghiệp FDI định hướng xuất khẩu với thế mạnh lớn thị trường, quan hệ đối tác, có công nghệ, quản lý tốt, tiềm lực tài chính mạnh...Do đó, trong nhiều năm qua, tỷ trọng xuất khẩu của doanh nghiệp FDI liên tục tăng trưởng nhanh. 

Làm sao để doanh nghiệp nội giành thế áp đảo?

Câu hỏi: "Làm sao để doanh nghiệp nội giành thế áp đảo về xuất khẩu" được đặt ra trong nhiều năm nay. Chính phủ, các bộ ngành cũng đã thực hiện nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và bước đầu đã đạt những hiệu quả nhất định. 

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho hay, phân tích số liệu cho thấy, doanh nghiệp nội lại đang có xu hướng giành lợi thế cao hơn nhờ tích cực khai mở thị trường xuất khẩu. Minh chứng, trong thời gian qua, tốc độ tăng trưởng của các doanh nghiệp FDI thấp hơn tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp trong nước. Đặc biệt, khu vực kinh tế trong nước đang có sự tăng trưởng rất cao trong các ngành xuất khẩu chủ lực như nông sản, dệt may, da giày…

Về câu chuyện này, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục Trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công thương) cho biết, cho đến thời điểm hiện tại, hàng loạt doanh nghiệp nội địa ở các ngành nghề đều có đơn hàng tăng cao. Phá vỡ tiền lệ nhiều năm qua, doanh nghiệp nội đang dần lấy lại vị thế chủ "sân nhà", lấn át khối doanh nghiệp FDI trên "đường đua" xuất khẩu bằng mức tăng trưởng khá ấn tượng.

Thực tế cho thấy, một số doanh nghiệp FDI đóng góp lớn nhất vào xuất khẩu đang tăng trưởng chậm dần. Ví như Samsung, trong những tháng đầu năm nay, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của Samsung chỉ khoảng 9%. 

Còn theo ông Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội, thời gian qua, khối doanh nghiệp nội đã nỗ lực không ngừng trong việc duy trì và mở rộng thị trường xuất khẩu. Đến nay, đội ngũ doanh nghiệp trong nước đã lớn mạnh cả về lượng và chất, đóng góp ngày càng nhiều vào sự phát triển kinh tế nói chung, xuất khẩu nói riêng.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, cần nhận diện rõ những điểm yếu của khối doanh nghiệp nội để khắc phục. "Hiện sản xuất và xuất khẩu của khối nội phụ thuộc rất mạnh vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu nên rất nhạy cảm với những biến động xảy ra. Điều đó khiến hoạt động xuất khẩu thiếu tính ổn định và rõ ràng cần khắc phục sớm điểm yếu này", ông Hải phân tích.

Bên cạnh đó, theo ông Lâm, các doanh nghiệp cần cải thiện nhanh hơn và mạnh hơn tình trạng nhập siêu, cải thiện trong cơ cấu xuất khẩu. Song song với đó, nhà nước cần liên tục có biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả, khuyến khích các doanh nghiệp nội mở rộng kinh doanh và có những chính sách phù hợp trong khuôn khổ các cam kết quốc tế. "Đặc biệt, về lâu dài, chúng ta cần ưu tiên các lĩnh vực chế tạo và công nghệ cao nhằm củng cố nền tảng công nghiệp trong nước và phát triển công nghiệp hỗ trợ", ông Phương nhấn mạnh..

Việt Nam cần tăng cường hơn nữa thu hút vốn FDI, với những ưu đãi kèm theo yêu cầu rõ ràng về sự lan toả, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia vào chuỗi cung ứng, chuyển giao công nghệ...Điều này chắc chắn sẽ đẩy giá trị và tỷ trong kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam tăng cao", ông Mạc Quốc Anh khuyến nghị./.