Từ thuở xa xưa các nhà văn đã viết các câu chuyện thơ mộng về tình yêu thì cho đến thế giới hiện đại, các nhà văn thời nay vẫn cứ nói mãi về nó.
Tình yêu là một thứ cảm xúc, và FUD cũng là một dạng cảm xúc, nó là từ viết tắt cho sự sợ hãi, sự không chắc chắn và sự nghi ngờ, nó cũng là những cảm xúc, tâm lý của con người.
Chỉ là chúng ta có đủ tỉnh táo để nhận biết những cảm xúc và tâm lý mà FUD mang lại một cách tiêu cực đến hành trình đầu tư của bản thân hay không? Từ đó chúng ta sẽ tìm cách để loại bỏ nó.
Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu FUD trong thị trường crypto là gì? và làm sao chúng ta có thể vượt qua nó để mang lại lợi thế trong hành trình đầu tư của mình.
FUD là gì?
FUD là viết tắt của "fear, uncertainty, doubt," nghĩa là "sợ hãi, không chắc chắn, và nghi ngờ." Đây là một chiến thuật thường được sử dụng để tạo ra sự bất an trong tâm lý nhà đầu tư, nhằm thúc đẩy họ bán tháo tài sản hoặc thay đổi chiến lược đầu tư của mình.
FUD là việc lan truyền thông tin không đầy đủ, sai sự thật, hoặc chưa được kiểm chứng nhằm tạo ra sự sợ hãi và hoang mang trong thị trường.
Tuy nhiên, điều quan trọng ở đây là không phải mọi thông tin FUD đều là sai. Mà chúng thường là một sự phóng đại hoặc đưa ra thông tin theo cách khiến nhà đầu tư phản ứng quá mức hoặc hiểu sai vấn đề.
Đây là một chiến thuật có thể được cá nhân hoặc nhóm sử dụng để tác động đến hành vi thị trường và gây ra tình trạng bán tháo hoảng loạn.
Điều này có thể dẫn đến các quyết định vội vàng, chẳng hạn như bán tháo tài sản.
FUD có thể tác động đến thị trường crypto như thế nào?
FUD là hiện tượng thường xuyên và như một gia vị không thể thiếu trong thị trường crypto, gây tác động mạnh đến tâm lý và hành vi của nhà đầu tư. Khi FUD xuất hiện, nó thường tạo ra sự hoảng loạn, khiến nhiều nhà đầu tư bán tháo tài sản, mà một điều tồi tệ nữa là phần lớn nhà đầu tư hoảng loạn bởi FUD sẽ bán tháo đồng coin của họ ngay thời điểm đáng lẻ ra họ không nên bán. Dẫn đến giá giảm sâu trên toàn thị trường.
Tin tức tiêu cực về các quy định hoặc sự không chắc chắn thường kích hoạt các đợt bán tháo lớn, làm xói mòn niềm tin vào crypto và làm chậm quá trình phát triển của thị trường.
Các đơn vị truyền thông cũng tranh thủ giật gân tin FUD theo cái hướng mà họ muốn, góp phần lan truyền thông tin tiêu cực đi xa và mạnh hơn, gây thêm khó khăn cho việc phục hồi.
Vì thị trường rất thích sự rõ ràng, thà là một thông tin xấu nhưng họ biết rất rõ tường tận sự việc còn hơn một thông tin tốt nhưng mập mờ và đầy hoài nghi.
Dưới đây là các yếu tố chính cần xem xét khi đánh giá tác động của FUD đến thị trường.
Kích hoạt bán tháo hàng loạt
Một trong những tác động rõ ràng nhất của FUD là kích hoạt các đợt bán tháo lớn. Khi tin tức xấu xuất hiện, dù là đúng hay sai, nhiều nhà đầu tư thường phản ứng bằng cách nhanh chóng bán tài sản của mình vì lo sợ giá trị tài sản sẽ giảm sâu hơn. Điều này dẫn đến tình trạng bán tháo, làm cho giá cả của đồng crypto đó lao dốc, kéo theo cả thị trường đi xuống.
Làm giảm niềm tin vào thị trường
FUD không chỉ tác động đến giá trong ngắn hạn mà còn ảnh hưởng lâu dài đến niềm tin của nhà đầu tư. Khi FUD xuất hiện liên tục, nhiều người sẽ mất niềm tin vào tiềm năng của thị trường crypto, lo lắng rằng những rủi ro và bất ổn sẽ tiếp tục diễn ra. Điều này có thể làm chậm lại quá trình phát triển của thị trường, đặc biệt là với những người mới tham gia.
Tìm hiểu thêm: Người mới cần gì khi đầu tư vào thị trường crypto?
Điển hình là vụ hack sàn giao dịch Mt. Gox vào năm 2014, khiến thị trường mất niềm tin vào khả năng bảo mật của crypto. Thị trường rơi vào hoảng loạn và mất nhiều thời gian để phục hồi niềm tin từ nhà đầu tư.
Tạo ra tâm lý chờ đợi và do dự
FUD cũng có thể khiến nhà đầu tư trở nên do dự, chần chừ trong việc ra quyết định. Thay vì tiếp tục đầu tư theo kế hoạch dài hạn, họ sẽ chờ xem tình hình thị trường diễn biến ra sao trước khi hành động. Điều này dẫn đến việc khối lượng giao dịch giảm và thị trường trở nên trầm lắng hơn.
Khi xuất hiện tin đồn về các quy định cấm crypto từ một số quốc gia lớn, nhiều nhà đầu tư đã quyết định không tham gia thị trường hoặc trì hoãn các quyết định mua bán cho đến khi tình hình rõ ràng hơn. Điều này khiến thị trường mất đi động lực phát triển.
Khó khăn trong việc phục hồi
Sau khi FUD gây ra sự hoảng loạn, quá trình phục hồi của thị trường thường kéo dài và khó khăn hơn rất nhiều. Các nhà đầu tư mất thời gian để lấy lại niềm tin và quay trở lại thị trường. Trong thời gian này, thị trường có thể phải đối mặt với giai đoạn giảm thanh khoản, khối lượng giao dịch thấp, và thiếu sự hứng thú từ phía cộng đồng.
Tăng tính dễ bị thao túng của thị trường
FUD thường được các tổ chức hoặc cá nhân có động cơ thao túng thị trường. Bằng cách lan truyền thông tin tiêu cực, những kẻ này có thể tạo ra các đợt bán tháo và sau đó mua lại tài sản ở mức giá thấp hơn. Khi FUD lan rộng, giá trị crypto giảm mạnh, và những người thao túng có thể dễ dàng kiếm lợi từ sự hoảng loạn của người khác.
Mối quan ngại về danh tiếng
Đây cũng là một yếu tố quan trọng khi nói đến tác động của FUD trong thị trường crypto. Khi các dự án hoặc công ty crypto như FTX hay BlockFi sụp đổ, không chỉ ảnh hưởng đến thị trường mà còn khiến những người nổi tiếng từng quảng cáo cho chúng gặp phải nhiều tai tiếng.
Những người từng đứng ra khuyến khích công chúng đầu tư vào các dự án này phải đối mặt với sự chỉ trích mạnh mẽ từ cộng đồng, dẫn đến tổn hại nghiêm trọng cho danh tiếng cá nhân. Điều này không chỉ đúng đối với các KOL mà còn ảnh hưởng đến các chính trị gia từng đứng ra để ủng hộ cho các dự án này.
Khi FUD lan truyền, nỗi lo về danh tiếng của những người liên quan cũng khiến họ trở nên thận trọng hơn, vì việc bị gắn liền với các dự án thất bại có thể ảnh hưởng xấu đến hình ảnh và sự nghiệp của họ.
Dưới đây là một vài ví dụ lớn về FUD (Fear, Uncertainty, Doubt) trong thị trường crypto:
Lệnh cấm crypto của Trung Quốc (2021):
Trung Quốc tuyên bố cấm tất cả các hoạt động liên quan đến giao dịch và khai thác crypto. Tin tức này gây hoảng loạn lớn, khiến giá Bitcoin và các đồng tiền khác giảm mạnh. Tuy nhiên, sau đó thị trường lại phục hồi, và các nhà đầu tư hiểu rằng đây không phải là dấu chấm hết cho crypto toàn cầu.
Vụ hack sàn Mt. Gox (2014):
Mt. Gox, một sàn giao dịch lớn, bị hack khiến khoảng 850.000 Bitcoin bị đánh cắp. Điều này tạo ra hoang mang lớn trong cộng đồng, khiến giá Bitcoin sụt giảm mạnh, và nhiều người mất niềm tin vào thị trường. Đúng là ai cũng biết sàn Mt. Gox đã bị hack, nhưng vấn đề day dẳng nhất ở đây là việc sàn này trả tiền lại cho nhà đầu tư như một mảng mây đen lơ lửng, vì thị trường sẽ cho rằng số BTC được trả lại cho những người bị hack sẽ làm giảm giá mạnh cho thị trường.
Tuy nhiên, sau một thời gian, crypto tiếp tục phát triển và trở nên an toàn hơn.
Tin đồn Tesla ngừng chấp nhận Bitcoin (2021):
Elon Musk tuyên bố Tesla sẽ ngừng chấp nhận Bitcoin vì lý do môi trường, gây lo ngại về ảnh hưởng của việc khai thác Bitcoin đến môi trường. Tin này khiến giá Bitcoin giảm mạnh, nhưng sau đó thị trường đã dần phục hồi khi các giải pháp xanh hơn cho khai thác được thảo luận.
SEC kiện Ripple (2020):
Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) kiện Ripple Labs vì bán XRP trái phép, gây lo ngại về tương lai của đồng tiền này và thị trường crypto nói chung. Giá XRP giảm mạnh, nhưng sau đó dần phục hồi khi Ripple chống lại vụ kiện và vẫn tiếp tục hoạt động.
Bitcoin bị coi là công cụ rửa tiền và tài trợ khủng bố
Nhiều lần trong quá khứ, có thông tin cho rằng Bitcoin và các loại tiền điện tử khác là công cụ chính cho hoạt động rửa tiền và tài trợ khủng bố. Những lo ngại này khiến nhà đầu tư hoang mang, nhưng thực tế các nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ sử dụng tiền điện tử cho mục đích phạm pháp là rất nhỏ so với tài chính truyền thống.
Tìm hiểu thêm: Sự thật về việc dùng Crypto làm công cụ rửa tiền
Tại sao hiểu về FUD lại quan trọng?
Hiểu về FUD trong thị trường crypto không chỉ giúp bạn tránh các quyết định sai lầm mà còn giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của thị trường này.
Nhận diện động cơ của các bên tham gia
FUD không phải lúc nào cũng “xuất hiện ngẫu nhiên”. Trong nhiều trường hợp, nó được tạo ra có chủ đích bởi những người có lợi ích trong việc hạ giá một đồng crypto.
Ví dụ, các tổ chức tài chính truyền thống có thể lo sợ về sự phát triển của DeFi và crypto sẽ đe dọa vai trò trung gian của họ, do đó tung ra các thông tin tiêu cực để bảo vệ lợi ích của mình.
Như việc bạn nghe về việc Peter Schiff FUD về Bitcoin suốt một thập kỷ qua, bạn có thể nghe thông tin về một người chuyên bán vàng nói xấu về Bitcoin là thật ư? Trong khi Bitcoin là một thứ đang vươn lên mạnh mẽ để cạnh tranh với vàng.
Thiên vị trong thông tin
Con người luôn thiên vị với mọi thứ, và điều này đúng với cả thông tin, một nhà môi giới chứng khoán có thể không thích hoặc ít nói về crypto, trong khi cộng đồng crypto thường lan truyền các thông tin tích cực hơn về nó. Và thận chí những người yêu thích crypto lại thường chỉ trích ngân hàng và các loại tài sản truyền thống.
Hiểu về thiên vị này giúp bạn nhìn nhận thông tin một cách khách quan hơn và tránh bị lôi kéo bởi những lời đồn thổi vô căn cứ.
Ngoài ra, trong không gian crypto, các luồng thông tin rất đa dạng và đôi khi mâu thuẫn nhau. Một người đam mê Bitcoin có thể chỉ trích hoặc tung tin tiêu cực (FUD) về các đồng tiền khác, trong khi fan của dự án này thường có xu hướng nói xấu dự án khác. Tất cả điều này tạo ra một bức tranh phức tạp, nơi người đầu tư cần tỉnh táo và phân biệt rõ thông tin chính xác giữa những cuộc tranh luận và tranh cãi.
Thị trường hoạt động 24/7
Với một thị trường không bao giờ ngủ và nghỉ như crypto thì tốc độ lan truyền FUD nhanh và hiệu quả hơn nhiều so với các thị trường truyền thống.
Bạn sẽ thấy giá của crypto phản ứng gần như ngay tức thì sau một tin FUD nào đó. Vì ai cũng có thể dễ dàng bấm nút “sell” ngay trên điện thoại của họ mà không cần chờ thời gian mở cửa như các thị trường truyền thống.
Ở các thị trường truyền thống, khi một thông tin tiêu cực được tung ra vào chiều thứ 6 thì các nhà đầu tư có tận 2 ngày cuối tuần để kịp suy ngẫm và phân tích xem chuyện gì đã xảy ra trước khi kịp bán vào sáng thứ 2 của tuần sau. Với thị trường crypto các nhà đầu tư cảm thấy họ buộc phải đưa ra quyết định trong tích tắc để ứng phó với các tình huống thay đổi nhanh chóng. Từ đó tạo nên hành động bốc đồng, bán tháo hoảng loạn thay vì đánh giá có cân nhắc về tin FUD được lan truyền.
Làm thế nào để đối phó với nỗi sợ hãi, sự không chắc chắn và sự nghi ngờ
Có một số chiến lược để đối phó với FUD, và ở đây là những chiến lược phổ biến nhất.
Hiểu rõ về thứ bạn đang đầu tư
Nếu bạn đã thuộc và quá rành về các luật lệ giao thông thì làm sao bạn lại sợ ai đó hù bạn rằng đường đó có nhiều công an lắm đúng không?
Sự tự tin tiến về phía trước được hỗ trợ bởi những gì bạn trao dồi hàng ngày qua quá trình tìm hiểu và nghiên cứu những thông tin nền tảng của thị trường crypto.
Giả sử nếu có ai đó nói bạn blockchain bitcoin có thể bị hack một cách dễ dàng và bạn sẵn lòng tin. Điều chứng minh khả năng cao bạn sẽ bị khuất phục trước các đợt FUD của thị trường.
Tìm hiểu thêm: Bitcoin có thể bị hack không?
Nếu bạn đã thật sự hiểu Bitcoin thì những thông tin FUD phổ biến và dai dẳng suốt nhiều năm qua như đào Bitcoin sẽ hút hết điện của thế giới hay việc Bitcoin chỉ là mạng lưới cho tội phạm sử dụng.
Những thông tin này sẽ không tấn công được bạn, sẽ không thể làm bạn lung lay trước các chiến lược đầu tư của mình vào tương lai lâu dài của thị trường crypto này.
Áp dụng chiến lược dài hạn
Một chiến lược dài hạn sẽ giúp bạn vượt qua những biến động ngắn hạn của thị trường, nơi mà FUD có thể xuất hiện và làm bạn hoang mang.
FUD đến rồi đi, sau cơn mưa thì trời lại sáng. Bao nhiêu cuộc tấn công, bao nhiêu những đợt FUD dồn dập đã xảy đến. Nhưng trong một khung thời gian dài hạn, thị trường crypto đã vượt qua tất cả và tiếp tục tiến về phía trước.
FUD có thể làm hoảng loạn và lung lay thị trường trong thời gian ngắn hạn. Nhưng nó không thể thay đổi xu hướng của thị trường trong dài hạn. Mà xu hướng đó là một xu hướng tiến về phía trước với rất nhiều tiềm năng phía trước.
Trung bình giá
Trung bình giá là một cách tiếp cận giúp giảm thiểu tác động của sự biến động bằng cách phân bổ các khoản mua theo thời gian, giảm rủi ro đầu tư một khoảng tiền lớn vào thời điểm bất lợi.
Bằng cách đầu tư nhất quán, các nhà đầu tư có thể tránh được những phản ứng cảm xúc do FUD gây ra và tập trung vào tăng trưởng dài hạn. Chiến lược có kỷ luật này có thể dẫn đến trải nghiệm đầu tư ổn định hơn, giúp các nhà đầu tư duy trì sự tự tin bất chấp sự biến động của thị trường.
Đa dạng hóa và quản lý rủi ro
Đa dạng hóa và quản lý rủi ro là những chiến lược quan trọng trong việc chống lại nỗi sợ hãi trên thị trường crypto. Bằng cách tham gia vào việc đa dạng hóa danh mục đầu tư của riêng mình, các nhà đầu tư phân bổ khoản đầu tư của mình vào nhiều loại crypto và các loại tài sản khác, do đó giảm tác động của hiệu suất kém của bất kỳ tài sản đơn lẻ nào.
Nếu bạn đặt tất cả tiền của mình vào một dự án và dự án đó gặp phải FUD hoặc thất bại, bạn có thể mất rất nhiều tài sản. Tuy nhiên, nếu bạn phân bổ danh mục hợp lý, bạn sẽ giảm thiểu rủi ro, và ngay cả khi một phần tài sản gặp khó khăn, bạn vẫn có các khoản đầu tư khác để bù đắp.
Tham gia vào các cộng đồng uy tín
Tham gia vào các diễn đàn và cộng đồng crypto uy tín sẽ giúp bạn có thêm cái nhìn đa chiều về tin tức và sự kiện. Những nhà đầu tư giàu kinh nghiệm trong cộng đồng có thể giúp bạn phân tích thông tin một cách khách quan hơn và cung cấp những góc nhìn hữu ích.
Thay vì “khuất phục trước nỗi sợ hãi, sự không chắc chắn và nghi ngờ” lan truyền bởi thông tin sai lệch, các nhà đầu tư nên điều tra và xác minh kỹ lưỡng các sự kiện về crypto hoặc thị trường.
FOMO và FUD: Sự khác biệt và mối liên hệ
FUD và FOMO là những hiện tượng tâm lý ảnh hưởng đáng kể đến hành vi của nhà đầu tư trên thị trường crypto, nhưng chúng lại hoạt động theo hướng ngược nhau.
FUD lan truyền thông tin tiêu cực, gây ra sự hoảng loạn và thúc đẩy các nhà đầu tư bán tháo tài sản để tránh thua lỗ tiềm ẩn. Ngược lại, FOMO phát sinh từ sự cường điệu và phấn khích về lợi nhuận tiềm năng, khiến các nhà đầu tư “mua vội vàng” để tránh bỏ lỡ các cơ hội sinh lời.
Cả 2 đều có mối liên hệ với nhau, vì chúng khai thác các phản ứng cảm xúc đối với các biến động của thị trường. Hiểu được các khái niệm này giúp các nhà đầu tư lường trước được những sẽ xảy đến với họ trong hành trình đầu tư. Tuy nhiên, việc vượt qua chúng không chỉ nằm ở lý thuyết, mà bạn cần rèn luyện, thực hành nhiều lần để giữ vững tâm lý. Chỉ khi trải qua thực tế, bạn mới có thể đưa ra những quyết định đầu tư chính xác và sáng suốt hơn.
FUD và FOMO sẽ không bao giờ kết thúc và biến mất khỏi thị trường, giống như con người sẽ không bao giờ ngừng có tình yêu, và cảm xúc. Điều quan trọng là bạn nhận biết được mình phải hành động và quyết định như thế nào để mang lại kết quả mà bạn mong muốn.