Gay cấn cuộc đua vào ghế lãnh đạo Nhật Bản

Đến nay, có 9 ứng viên đang cạnh tranh vào vị trí Chủ tịch LDP. Vì đây là đảng đang cầm quyền tại Nhật Bản, nên ai trở thành Chủ tịch LDP đồng nghĩa với việc thay thế đương kim Thủ tướng nước này Fumio Kishida để lãnh đạo chính phủ. Cả 9 ứng viên đều là những gương mặt nổi bật trên chính trường Nhật Bản.

Gánh nặng không nhỏ

Ngày 14.9, cả 9 ứng viên trên đều có mặt tại Câu lạc bộ Báo chí Nhật Bản để thảo luận về nội dung chính sách sắp tới cho nước này. Theo tờ The Japan Times, các cuộc thảo luận diễn ra trên phạm vi rộng về một số vấn đề, bao gồm quan hệ của Nhật Bản với Mỹ và Trung Quốc, cũng như làm thế nào để khôi phục niềm tin của công chúng đối với LDP.

Trước đó, từ giữa tháng 8, ông Kishida chính thức công bố sẽ khôngtranh cửchủ tịch LDP vào tháng 9. Quyết định được đưa ra khi ông Kishida chịu sức ép về cách xử lý vụ bê bối liên quan LDP. Nổi bật về bê bối của LDP là vụ hồi tháng 11.2023, báo cáo sai lệch về tài chính trong gây quỹ của đảng bị công khai, khiến người dân Nhật Bản tức giận. Sau đó, ông Kishida tái cấu trúc bộ máy nhưng không đạt kỳ vọng đề ra. Song hành các vụ bê bối là tình trạng bè phái nội bộ LDP.

Dù cá nhân không liên quan đến các vụ bê bối, nhưng Thủ tướng Kishida bị giới truyền thông và dư luận cáo buộc quản lý yếu kém. Trong một thăm dò của Kyodo News hồi tháng 6, chỉ khoảng 10,4% công chúng Nhật Bản muốn ông Kishida tiếp tục giữ chức thủ tướng, trong khi tỷ lệ phản đối ở mức 62%.

Thành tựu nổi bật trong nhiệm kỳ của ông Kishida chính là tăng cường quan hệ đồng minh với Mỹ, đưa Nhật Bản có vị thế lớn hơn trong nhiều vấn đề quốc tế và khu vực, thể hiện thái độ cứng rắn với cả Trung Quốc lẫn Nga và CHDCND Triều Tiên. Đặc biệt, ông đã giải quyết được nhiều bất đồng lâu năm với Hàn Quốc để hai nước đạt nhiều tiến bộ trong việc tăng cường quan hệ song phương.

Đánh giá về quá trình cầm quyền của Thủ tướng Kishida, GS James Brown, chuyên về khoa học chính trị tại Đại học Temple Nhật Bản, Thủ tướng Kishida đã làm tốt vai trò của mình, chỉ có điều ông kém may mắn vì là nạn nhân "rất đáng tiếc" của một đảng chính trị bị tai tiếng bởi các vụ bê bối.

Thực tế, với gần 3 năm cầm quyền (nhậm chức tháng 10.2021), ông Kishida vẫn là Thủ tướng Nhật Bản tại vị lâu thứ 8 kể từ sau Thế chiến 2. Nếu tính từ năm 2000 đến nay, Nhật Bản có 11 thủ tướng, thì ông Kishida cầm quyền lâu thứ 3, chỉ sau các ông Shinzo Abe (gần 9 năm) và ông Junichiro Koizumi (khoảng 5 năm rưỡi).

Những ngôi sao sáng

Sau khi ông Kishida rút lui và xuất hiện 9 ứng viên tranh chức Chủ tịch LDP thì 4 người được đánh giá nổi bật nhất là 3 ông Shinjiro Koizumi, Taro Kono và Shigeru Ishiba cùng bà Sanae Takaichi. Trong đó, ông Shinjiro Koizumi chính là con trai của cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi.

Trả lời Thanh Niên hôm qua 15.9, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế - Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) phân tích: "Cuộc bầu chọn chủ tịch LDP sẽ được quyết định bởi các thành viên bảo thủ chiếm đa số trong đảng". Vì thế, ứng viên có ưu thế phải là người có lập trường bảo thủ về các vấn đề thực sự quan trọng đối với cử tri, có kinh nghiệm kiểm soát các phe phái nội bộ LDP...

Từ các yếu tố trên, GS Nagy đánh giá: "Dù ông Shinjiro Koizumi đang nổi lên, nhưng tuổi tác còn trẻ và kinh nghiệm củaứng viên này lại là những điểm yếu. Hai ông Taro Kono và Shigeru Ishiba đều là những nhân vật nổi tiếng với công chúng, nhưng nội bộ đảng thì họ lại không nhận được nhiều sự ủng hộ. Ông Ishiba cũng không thể giao tiếp bằng ngoại ngữ nên cũng là điểm yếu".

"Qua đó, bà Sanae Takaichi trở thành gương mặt sáng giá nhất. Đang giữ chức Bộ trưởng An ninh kinh tế, bà Takaichi từng được cố Thủ tướng Shinzo Abe ủng hộ. Đồng thời, bà cũng có kinh nghiệm tổ chức trong LDP. Kinh nghiệm nghị sĩ Nhật Bản và thời trẻ từng đến Mỹ làm việc cho một nghị sĩ nước này, cũng như quan điểm mạnh mẽ về an ninh và tầm quan trọng của liên minh Mỹ - Nhật đều sẽ là một lợi thế", GS Nagy nhận định.

Theo vị chuyên gia, việc bầu chọn lãnh đạo LDP trong nội bộ đảng này có lẽ không đánh giá ai nổi bật trong dân chúng hơn mà tập trung vào việc ai có thể thực sự là nhà lãnh đạo mạnh mẽ đối với Nhật Bản.

"Theo đó, Chủ tịch LDP sẽ phải là người có thể đối phó các thách thức trên trường quốc tế giữa những nhà lãnh đạo củaTrung Quốc, Nga, CHDCND Triều Tiên và ngay cả trong trường hợp ông Donald Trump hay bà Kamala Harris đắc cử Tổng thống Mỹ sắp tới. Cũng đánh giá qua yếu tố này, giữa bối cảnh thế giới đầy thách thức, bà Sanae Takaichi rất có thể sẽ trở thành nữ chủ tịch đầu tiên của LDP và cũng là nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản", GS Nagy đánh giá.

Trong khi đó, nếu ông Shinjiro Koizumi chiến thắng thì sẽ trở thành thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử Nhật Bản.