Sáng 18-9, đoàn giám sát của HĐND TP.HCM có buổi giám sát với UBND TP Thủ Đức về công tác quản lý nhà nước về lao động và việc làm. Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Lệ làm trưởng đoàn giám sát.
Nợ BHXH có diễn biến phức tạp
Tại buổi giám sát, Phó chủ tịch UBND TP Thủ Đức Nguyễn Kỳ Phùng - cho biết giai đoạn 2020 - 2025, UBND TP Thủ Đức đã kịp thời triển khai các chính sách về lao động, hỗ trợ giới thiệu việc làm, đào tạo nghề, bảo hiểm xã hội (BHXH)... cho người lao động trên địa bàn nhằm giúp người lao động có cơ hội chuyển nghề, tạo việc làm bền vững, tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Tuy nhiên, vấn đề về lao động và việc làm vẫn gặp một số khó khăn như các chính sách chỉ hỗ trợ đào tạo nghề trình độ sơ cấp, đào tạo thường xuyên nên chưa đáp ứng hết nhu cầu của doanh nghiệp. Công tác phân luồng học sinh sau tốt nghiệp bậc trung học đi học nghề còn hạn chế, do vẫn còn tâm lý phụ huynh vẫn trọng bằng cấp.
Đặc biệt là tình hình doanh nghiệp nợ BHXH có diễn biến phức tạp, sau đợt dịch COVID-19 nhiều doanh nghiệp sử dụng lao động nợ kéo dài, ảnh hưởng đến quyền lợi đóng và hưởng các chế độ bảo hiểm.
Về vấn đề nợ BHXH, bà Nguyễn Thị Minh Hòa - giám đốc BHXH TP Thủ Đức - cho biết với những đơn vị nợ trên một tháng BHXH TP Thủ Đức đều có đôn đốc, nhắc nhở, gửi tin nhắn, gửi thông báo; mời làm việc với những đơn vị từ ba tháng trở lên và có những giải pháp trong nội bộ ngành bảo hiểm.
Theo bà Hòa, trong năm 2023 qua thanh tra, kiểm tra đối với 408 doanh nghiệp thu hồi số tiền 47/113 tỉ đồng với tỉ lệ thu hồi nợ 41%. Trong số 408 doanh nghiệp thanh tra, kiểm tra đã xử phạt vi vi hành chính ở cấp BHXH TP.HCM và cấp UBND TP.HCM là 82 doanh nghiệp. Tuy nhiên chỉ có 8 doanh nghiệp nộp tiền xử lý vi phạm hành chính, còn lại không nộp tiền phạt lẫn tiền khắc phục nợ.
Chính sách BHXH như “dã tràng xe cát”
Nói về việc rút BHXH một lần, Giám đốc BHXH TP Thủ Đức Nguyễn Thị Minh Hòa tâm tình bà rất trăn trở với tình trạng tập trung đông người trước BHXH TP Thủ Đức thời gian qua để nhận trợ cấp một lần.
“Tôi có cảm giác chính sách BHXH để người lao động có lương hưu nó như “dã tràng xe cát” trong thời gian vừa qua. Nhưng khi góp ý dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình phương án hạn chế việc rút BHXH một lần đối với những người tham gia từ tháng 7-2025, chúng tôi cảm thấy có tín hiệu tươi đẹp cho việc thực hiện chính sách dù hiện nay số lượng người rút vẫn rất đông”, bà Hòa nói.
Ngoài ra, với công tác quản lý đối tượng tham gia BHXH, bà Hòa cho biết hiện nay có lĩnh vực chính thức và lĩnh vực phi chính thức. Với lĩnh vực chính thức, hiện đang quản lý 300.000 lao động. Tuy nhiên, qua rà soát số lao động đang đóng BHXH với số lao động quyết toán thuế trong năm 2023 chênh lệch khoảng 400.000 lao động, một con số rất lớn.
Các đơn vị sử dụng lao động có rất nhiều lý do hợp thức hóa hồ sơ để tránh né việc tham gia BHXH cho người lao động, cụ thể như là chấm công dưới 14 ngày trong tháng, chuyển thành những hợp đồng khác như hợp đồng thử việc…
Phát biểu kết luận buổi giám sát, Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Lệ ghi nhận và đánh giá cao nỗ lực của các cơ quan, đơn vị trong việc phát triển các chương trình, hỗ trợ chính sách cho người lao động. Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại như tỉ lệ người lao động có chứng chỉ nghề nghiệp chưa cao, nhu cầu về nhà ở và việc làm vẫn chưa được đáp ứng đầy đủ.
Bà Lệ yêu cầu TP Thủ Đức cần có kế hoạch, chiến lược cụ thể về đào tạo nghề và xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển của khu vực. Tăng cường mối liên hệ hợp tác giữa các cơ quan, đơn vị liên quan (chính quyền, doanh nghiệp, trường đào tạo...) để nâng cao hiệu quả các chương trình hỗ trợ.