Một ngôi làng nằm ở hạ nguồn dòng sông Như Ý có 120 hộ dân, nhưng có đến 20 mẹ Việt Nam anh hùng.
Để tưởng nhớ công ơn các anh hùng liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng, hàng năm xã Phú Hồ (huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế) long trọng tổ chức lễ giỗ chung vào Ngày thương binh liệt sĩ 27-7.
Ngôi làng có 20 bà mẹ Việt Nam anh hùng
Đồng Di là địa phương nằm ở hạ lưu dòng sông Như Ý thuộc xã Phú Hồ, nơi đây có 78 liệt sĩ anh dũng hy sinh trong hai cuộc kháng chiến. Trong số đó có liệt sĩ Dương Quang Đấu được nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang.
Ông Lê Quang Pháp (83 tuổi, Trưởng ban đại diện Hội thân nhân liệt sĩ) cho biết trong các cuộc kháng chiến, người dân địa phương đã chiến đấu quật cường, những ý chí đó được gói gọn trong câu thơ "Không đi Chính phủ tình nghi/Đi thì sợ lính Đồng Di Tây Hồ".
Thôn Đồng Di hiện nay được gộp từ 2 thôn Đồng Di Đông và Đồng Di Tây, thời điểm chưa sáp nhập, riêng ở Đồng Di Tây chỉ có 120 hộ dân, nhưng ở đây có đến 20 người được phong tặng và truy tặng mẹ Việt Nam anh hùng.
Để tưởng nhớ công ơn cao cả đó, địa phương và quần chúng nhân dân chung tay lập nhà bia tưởng niệm để hương khói hàng ngày và nhắc nhở đến thế hệ hôm nay về đạo lý "uống nước nhớ nguồn".
Về việc xây dựng đài tưởng niệm, ông Pháp cho biết trước đây, bà con đã vận động nhau dựng nhà bia đặt ngay bên cổng làng. Trên bia có khắc đủ họ tên các liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng ở quê hương và một bài văn để ghi nhớ, tri ân những đóng góp và hi sinh to lớn.
"Lúc đầu kinh phí rất khó khăn, thân nhân các gia đình liệt sĩ đóng góp chỉ có 39 triệu đồng, dự tính chỉ làm một nhà bia đơn giản. Tuy nhiên, về sau thấy việc làm quá ý nghĩa, huyện đã đồng ý cấp đất và suốt hơn 3 năm bà con thân nhân gia đình liệt sĩ quê ở làng Đồng Di trên khắp cả nước đã hỗ trợ cho chúng tôi hơn 500 triệu đồng để xây dựng nhà bia khang trang như hiện tại" - ông Pháp chia sẻ.
Cảm động ngày giỗ chung
Sáng hôm nay (27-7), người dân thôn Đồng Di đến đài tưởng niệm rất sớm, họ khẩn trương chuẩn bị tổ chức lễ giỗ chung để tưởng nhớ các liệt sĩ và mẹ Việt Nam anh hùng.
Giữa không gian linh thiêng trong Ngày thương binh liệt sĩ, nhiều người là thân nhân các anh hùng liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng và nhân dân đã không khỏi xúc động nghẹn ngào.
Hơn 20 năm tham gia vào công tác vận động, tổ chức ngày giỗ chung, ông Lê Quang Pháp cho biết niềm vui của ông không chỉ là sự tin tưởng của bà con, mà còn là vinh dự được góp sức vào việc tri ân các anh hùng liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng.
Ông Pháp cho biết trước kia, mỗi gia đình tự tổ chức giỗ cho người thân đã khuất. Đến năm 2003, với sự ra đời của Hội thân nhân liệt sĩ làng Đồng Di thì ngày giỗ chung đã trở thành dịp thiêng liêng để mọi người cùng thể hiện lòng biết ơn, khẳng định tình đoàn kết và sự tri ân sâu sắc đối với các liệt sĩ và mẹ Việt Nam anh hùng.
Ông Lê Huấn (76 tuổi) cho biết đang làm việc tại TP.HCM, nhưng hằng năm ông đều trở về quê hương vào dịp này để được sống và gắn bó với mảnh đất quê hương, tưởng nhớ công lao của các anh hùng liệt sĩ, đây cũng là dịp để mọi người, đặc biệt là những người con xa quê về để tưởng nhớ những người đã khuất và ôn lại lịch sử hào hùng của quê hương.