Dù thỏa thuận trước với công ty khác, khi chủ tịch AIC đến xin làm 6 gói thầu thiết bị tại các bệnh viện huyện, lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh khi đó vẫn "chia đôi" cho AIC "để tránh va chạm", VKS nêu.
Ngày 29/10, TAND tỉnh Bắc Ninh bắt đầu xét xử 13 bị cáo trong vụ án sai phạm đấu thầu xảy ra tại 6 bệnh viện đa khoa tuyến huyện của tỉnh này.
Loạt cựu lãnh đạo tỉnh này bị truy tố trong vụ án gồm: ông Nguyễn Nhân Chiến, cựu Chủ tịch UBND tỉnh, cựu Bí thư Tỉnh ủy; Nguyễn Tử Quỳnh, cựu Chủ tịch UBND tỉnh; Nguyễn Hạnh Chung, cựu Phó chủ tịch HĐND tỉnh; Trần Văn Tuynh, cựu giám đốc Ban quản lý dự án (BQLDA) công trình xây dựng y tế tỉnh Bắc Ninh. Cả 4 người bị VKSND Tối cao truy tố về tội Nhận hối lộ.
Ông Nguyễn Nhân Chiến tại kỳ họp Quốc hội tháng 5/2017. Ảnh: Võ Hải
Bị cáo tiếp theo là cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Văn Nhường, bị truy tố tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, cựu Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty AIC, bị truy tố tội Đưa hối lộ.
Ngoài bà Nhàn và cấp phó Nguyễn Hồng Sơn đang bỏ trốn. 11 bị cáo còn lại bị tạm giam.
>>Danh sách 13 bị cáo
Bị hại của vụ án được xác định là Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Bắc Ninh.
HĐXX triệu tập 25 nhân chứng và 31 cá nhân, doanh nghiệp trong vai trò người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, gồm: Sở Tài chính, Sở Y tế và Sở Kế hoạch Đầu tư tỉnh Bắc Ninh; 6 bệnh viện đa khoa các huyện Quế Võ, Yên Phong, Tiên Du, Gia Bình, Thuận Thành và Lương Tài; các doanh nghiệp trúng thầu, doanh nghiệp liên quan đấu thầu và 12 cá nhân là vợ, con, người thân của 12 bị cáo (những người đã nộp tiền khắc phục thay các bị cáo).
Vụ án được xét xử công khai trong 3 ngày.
Chia đôi gói thầu cho hai công ty để "tránh va chạm"
Vụ án khởi nguồn khi tỉnh Bắc Ninh cải tạo, xây dựng mới 6 bệnh viện đa khoa tuyến huyện của Gia Bình, Yên Phong, Thuận Thành, Lương Tài, Quế Võ, Tiên Du. Ban quản lý dự án thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Ninh làm chủ đầu tư, tổng vốn đầu tư 497 tỷ đồng, thuộc Ngân sách Nhà nước.
Năm 2013, các bệnh viện đã xây xong nhưng phần lớn vốn đã dùng hết vào xây dựng, thiếu tiền để mua sắm, lắp đặt thiết bị y tế.
Theo cáo trạng, do quen biết từ trước với ông Trần Văn Tuynh khi đó là Giám đốc Ban quản lý dự án, ông Đặng Tiên Phong, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty CP Sông Hồng (đã chết năm 2021), đã đặt vấn đề.
Ông Phong nói "có nhiều mối quan hệ" nên sẽ tác động "bộ, ngành trung ương" xin vốn bổ sung cho Bắc Ninh. Ông đặt điều kiện, sau khi được duyệt bổ sung vốn, "lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh và Ban quản lý dự án" phải cho công ty của ông Phong tham gia đấu thầu, trúng thầu và thực hiện các gói thầu thiết bị y tế tại 6 bệnh viện này, cáo trạng nêu.
Sau khi hai bên đồng ý thoả thuận, theo chỉ đạo của chủ tịch Phong, cấp phó Lã Tuấn Hưng đến gặp ông Tuynh và được dẫn sang báo cáo các lãnh đạo tỉnh. Cả ba lãnh đạo khi đó gồm Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Nhân Chiến và cấp phó Nguyễn Tử Quỳnh; Giám đốc Sở Y tế Nguyễn Hạnh Chung đều đồng ý với kế hoạch.
Cựu Giám đốc Sở Y tế Bắc Ninh Nguyễn Hạnh Chung. Ảnh: Xuân Hoa
Song vài tháng sau, năm 2013, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch AIC, cũng gọi điện cho ông Tuynh đặt vấn đề tương tự. Ông Tuynh đề nghị bà Nhàn gặp lãnh đạo tỉnh vì các gói thầu này đã có kế hoạch triển khai và có nhà thầu khác đăng ký thực hiện.
Bà Nhàn nói đã gặp, báo cáo và được Chủ tịch Chiến, Phó chủ tịch Quỳnh đồng ý cho được tham gia các gói thầu.
Theo VKS, do biết bà Nhàn có nhiều mối quan hệ với các cấp lãnh đạo Trung ương và tỉnh Bắc Ninh, ông Tuynh đã báo cáo lại lãnh đạo tỉnh để đưa ra phương án: "Để tránh va chạm", mỗi công ty được làm 3 gói thầu.
Công ty Sông Hồng của ông Phong được "ưu tiên" làm trước 3 gói thầu tại 3 bệnh viện huyện Tiên Du, Quế Võ và Yên Phong. Ba bệnh viện huyện Lương Tài, Thuận Thành và Gia Bình sẽ cho AIC làm sau đó một tháng để tránh bị AIC áp đặt giá, cáo trạng nêu.
Tháng 2/2014, sau khi có phân bổ vốn từ Trung ương, tỉnh Bắc Ninh phê duyệt phân bổ vốn cho 6 bệnh viện tuyến huyện. Công ty Sông Hồng cũng có những động thái đầu tiên khi Phó tổng giám đốc Hưng ngay sau đó sang gặp ông Tuynh để thống nhất phương án thông thầu.
Ông Hưng gặp Nguyễn Đằng An, khi đó là Trưởng phòng kế hoạch tổng hợp của Ban quản lý dự án, tiếp nhận danh mục, cấu hình thiết bị, đơn giá thiết bị có trong hồ sơ mời thầu để liên hệ với các nhà cung cấp; chỉ định các công ty của mình, nhờ người quen đứng tên để làm "quân xanh, quân đỏ", chỉ đạo nhân viên mua hồ sơ mời thầu, nộp hồ sơ dự thầu cho tất cả các công ty này.
Trong khi đó, ở AIC, Phó tổng giám đốc Nguyễn Hồng Sơn, "theo chỉ đạo của chị Nhàn" vào tháng 7/2015 cũng sang gặp ông Tuynh để thống nhất phương thức thông thầu.
Ông Sơn sau đó cũng gặp ông An và thực hiện các thủ đoạn tương tự như với ông Hưng.
Kết quả, các công ty của ông Hưng trúng 3 gói thầu, được thanh toán tổng 70 tỷ đồng, trong đó 22,8 tỷ đồng là giá trị bị khống. AIC trúng 3 gói thầu, được thanh toán 99,8 tỷ đồng, trong đó 25,8 tỷ đồng là giá trị khống, cáo trạng nêu.
Theo cơ quan công tố, thiệt hại vụ án chính là số tiền ngân sách tỉnh phải chi trả cho phần giá trị bị nâng khống, tổng gần 48,7 tỷ đồng.
Theo số liệu của VKS, trong 6 gói thầu, gói tại bệnh viện đa khoa huyện Gia Bình gây thiệt hại nhiều nhất, 11,3 tỷ đồng, tức 37% giá trị gói thầu theo định giá (29,7 tỷ đồng). Gói thầu này do AIC thực hiện.
Cựu Bí thư Bắc Ninh Nguyễn Nhân Chiến nhận 'quà' 14 tỷ đồng
Theo thỏa thuận từ trước với ông Tuynh, sau khi trúng thầu, hai công ty AIC và Sông Hồng bắt đầu đưa tiền cảm ơn dàn lãnh đạo tỉnh.
Ông Nguyễn Nhân Chiến bị cáo buộc nhận tiền của AIC rải rác từ năm 2014 đến 2020, tức là cả 2 giai đoạn, khi làm Chủ tịch UBND tỉnh (2011-2015) và khi làm Bí thủ Tỉnh ủy (2015-2020)
VKS xác định, vào các dịp lễ, Tết, ông Chiến đã 13 lần nhận tiền, quà biếu của bà Nhàn, tổng 13 tỷ đồng. Trong đó lần nhiều nhất là ông Chiến nhận 3 tỷ đồng sau khi AIC trúng ba gói thầu cung cấp thiết bị y tế tại Bệnh viện đa khoa huyện Thuận Thành, huyện Lương Tài và Gia Bình.
VKS cáo buộc ông Chiến nhận hối lộ 4 tỷ đồng, 10 tỷ đồng dưới dạng "quà biếu". Ông đã nộp lại 14 tỷ đồng, trong đó 4 tỷ đồng là tiền hưởng lợi, còn lại là "tự nguyện nộp để khắc phục hậu quả vụ án".
Ông Nguyễn Tử Quỳnh, cựu Chủ tịch tỉnh Bắc Ninh. Ảnh: TTXVN
Ngoài ông Chiến, bị can Nguyễn Tử Quỳnh, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh, bị cáo buộc nhiều lần nhận hối lộ tại phòng làm việc. Từ năm 2015 đến 2017, ông Quỳnh 5 lần nhận tiền từ ông Tuynh tại phòng làm việc, mỗi lần 200 triệu đồng. Sau khi AIC trúng các gói thầu tại Bắc Ninh, ông Quỳnh 9 lần nhận tiền của bà Nhàn, tổng 9,1 tỷ đồng. Hiện, ông Quỳnh đã nộp lại 10,1 tỷ đồng.
Cựu giám đốc Sở Y tế Bắc Ninh Nguyễn Hạnh Chung bị cáo buộc đã 4 lần nhận tổng cộng 600 triệu đồng. Trong đó, nhận 500 triệu đồng từ ông Tuynh, 100 triệu đồng từ AIC.
Ông Tuynh bị cáo buộc được nhóm Phong và Hưng chi tiền ngoài hợp đồng 6 tỷ đồng. Tiền này theo đề xuất là chuyển đến lãnh đạo tỉnh để cảm ơn. Tuy nhiên, ông Tuynh chỉ chi 2,8 tỷ đồng cho lãnh đạo tỉnh, còn lại 3,2 tỷ đồng giữ lại cá nhân.
Tổng số tiền các bị cáo đã nộp lại là 51,9 tỷ đồng.
Trong vụ án, VKS xác định không xét trách nhiệm hình sự mà chỉ kiến nghị xử lý về Đảng hoặc hành chính với nhiều lãnh đạo, cán bộ, các nhân viên công ty liên quan do không "can thiệp, chỉ đạo", không thông đồng, vụ lợi, làm theo chỉ đạo cấp trên và không hưởng lợi.
VKS đánh giá trong các nguyên nhân, điều kiện phạm tội của các bị cáo "có nguyên nhân xuất phát từ các vi phạm, thiếu sót trong công tác quản lý, kiểm tra, giám sát của Bộ Tài chính, các Sở, Ban ngành và UBND tỉnh Bắc Ninh"
Để hạn chế việc thất thoát, thiệt hại tài sản Nhà nước và hạn chế sai phạm VKSND Tối cao cho hay "sẽ ban hành kiến nghị cơ quan có thẩm quyền để xử lý hành chính và chấn chỉnh hoạt động đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế của một số cá nhân và các tổ chức có liên quan".
Thanh Lam - Phạm Dự