Hệ thống cất cánh tự động hứa hẹn đột phá mới cho máy bay

Vào cuối năm 1965, tại nơi hiện là sân bay Heathrow ở London (Anh), một chuyến bay thương mại đến từ Paris đã đi vào lịch sử khi trở thành chuyến bay đầu tiên sử dụng chức năng hạ cánh tự động.

Chiếc Trident 1C đã được nâng cấp khả năng tự động lái để có thể hạ cánh tự động. Ngày nay, hệ thống này được lắp trên hầu hết máy bay thương mại và dần cải thiện độ an toàn khi hạ cánh trong điều kiện thời tiết xấu hoặc tầm nhìn hạn chế.

Gần 60 năm kể từ sau cột mốc của Trident 1C, một nhà sản xuất máy bay lớn thứ 3 thế giới, Công ty Embraer tại Brazil, đã giới thiệu công nghệ tương tự, nhưng lần này là hệ thống tự động cho quá trình cất cánh, theo Đài CNN.

Tự động hóa hai chiều

Được gọi là "Hệ thống cất cánh nâng cao E2", công nghệ này không chỉ cải thiện độ an toàn bằng cách giảm khối lượng công việc của phi công mà còn cải thiện tầm bay cùng trọng lượng cất cánh, cho phép máy bay di chuyển xa hơn, theo Embraer.

Ông Patrice London, kỹ sư hiệu suất tại Embraer, người đã làm việc cho dự án này trong hơn 10 năm, nói rằng hệ thống này sẽ ổn định hơn điều khiển thủ công. "Nếu thực hiện 1.000 lần cất cánh, bạn sẽ có được 1.000 lần chính xác như nhau”, ông nói.

Embraer đã bắt đầu thử nghiệm hệ thống cất cánh tự động và giới thiệu vào cuối tháng 7, với mục tiêu được các cơ quan hàng không chấp thuận vào năm 2025, trước khi đưa vào sử dụng tại một số sân bay.

Theo trang Aviation Week, Embraer là nhà sản xuất máy bay đầu tiên phát triển phần mềm cho phép cất cánh tự động. Tự động hạ cánh đã là một tiêu chuẩn trong nhiều thập niên. Công ty sản xuất máy bay khác là Airbus (trụ sở tại Pháp) gần đây đã bắt đầu nghiên cứu về quy trình lăn bánh tự động, một chức năng có thể được giới thiệu lần đầu trên Airbus A350.

Ông Luis Carlos Affonso, Phó chủ tịch cấp cao phụ trách kỹ thuật và phát triển công nghệ tại Embraer, cho biết trong quá trình cất cánh tự động, chỉ có một sự khác biệt chính so với các quy trình hiện tại. "Bạn không tự xoay cần lái. Bạn đặt tay lên cần điều khiển và máy bay sẽ tự hoạt động", ông nói, đề cập hành động kéo cần điều khiển để mũi máy bay hướng lên.

Điều này tương tự việc hạ cánh tự động, khi giữ tay trên cần điều khiển lúc máy bay tự hạ cánh. Ông Affonso nói thêm hệ thống mới còn giúp máy bay cất cánh nhanh hơn và sử dụng đường băng ngắn hơn.

Tăng tính nhất quán

Embraer giới thiệu hệ thống cất cánh tự động còn giúp máy bay tránh được sự cố dập đuôi, tình huống xảy ra khi đuôi máy bay chạm vào đường băng hoặc chướng ngại vật khi cất cánh, đôi khi đến từ kỹ thuật của phi công.

Ông Affonso nói hệ thống mới chính xác và nhất quán, qua đó tránh được nguy cơ xảy ra sự cố. Ngoài ra, nó còn tối ưu quy trình cất cánh và cho phép tăng trọng lượng cất cánh, đồng nghĩa việc có thể chở nhiều hành khách hơn hoặc bay xa hơn, lên đến 650 km. Điều này giúp mở rộng những điểm đến mà máy bay có thể thực hiện.

Trong trường hợp khẩn cấp, hệ thống phản ứng theo cùng cách như hệ thống lái tự động thông thường - phát ra tiếng báo động và trả lại quyền điều khiển cho phi công. "Tôi đã thử nghiệm hệ thống trong các trường hợp hỏng hóc, đặc biệt khi mất động cơ. Thật đáng kinh ngạc khi bạn giảm được khối lượng công việc, điều đó giúp bạn tạo ra hoạt động an toàn hơn", theo ông Affonso.

Hiện tại, Embraer có kế hoạch giới thiệu hệ thống này tại 3 sân bay: London City ở Anh, Florence ở Ý và Santos Dumont ở Brazil. Công ty cho biết họ đang nhận thêm sự quan tâm ở những nơi khác.

Embraer dần chiếm được thị phần trong ngành hàng không và giờ là nhà sản xuất hàng đầu trong phân khúc máy bay thương mại tối đa 150 chỗ ngồi, theo CNN. Công ty đã cung cấp 1.700 phi cơ thuộc dòng máy bay E-Jet phổ biến, được giới thiệu vào năm 2004. Hồi đầu năm nay, hãng American Airlines của Mỹ đã công bố đơn đặt hàng 90 máy bay E175 - một máy bay phản lực khu vực có sức chứa khoảng 80 hành khách - với mục đích chuyển đổi toàn bộ đội bay khu vực sang phi cơ Embraer vào năm 2030.

Vào năm 2018, Embraer đã cải tiến một số mẫu máy bay trong dòng E-Jet với động cơ, cánh và hệ thống điện tử hàng không mới, gọi là E2. Hai biến thể hiện đang được đưa vào sử dụng là E190-E2 và phiên bản lớn hơn Embraer E195-E2, có sức chứa khoảng 140 hành khách, giúp chúng cạnh tranh trực tiếp với Airbus A220.

Theo nhà phân tích hàng không Gary Crichlow ở Công ty Aviation News Limited (trụ sở tại Anh), hiện còn sớm để đánh giá những quảng cáo của Embraer sẽ được ứng dụng thực tiễn như thế nào. Ông đặt vấn đề liệu hệ thống này có dễ dàng lắp đặt, hay có cần phải đào tạo thêm cho phi công hay không. Ngoài ra, việc nó có thực sự cải thiện đáng kể hiệu quả hoạt động hay không vẫn cần thời gian kiểm nghiệm.