Iran - Israel 'ăn miếng trả miếng', Trung Đông thêm khó lường

Reuters hôm qua (27.10) đưa tin Tehran thông tin rằng cuộc không kích trước đó một ngày của Israelnhằm vào các cơ sở quân sự của Iran "chỉ gây ra thiệt hại hạn chế".

Lo ngại căng thẳng gia tăng

Phó tổng thống Iran Mohammad Reza Aref đã lên án cuộc tấn công của Israel, nói rằng bất kỳ "kẻ xâm lược" nào cũng phải "chờ đợi phản ứng" tương ứng với hành động của họ, được đưa ra vào thời điểm thích hợp. Tuy nhiên, dù bảo lưu khả năng "đáp trả" vì "quyền và nghĩa vụ phòng thủ chống lại sự xâm lược từ bên ngoài" như vậy, Iran cũng cam kết "trách nhiệm đối với hòa bình và ổn định khu vực".

Trong khi đó, phản ứng sau vụ tấn công, một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ kêu gọi ngừng leo thang và cho rằng vụ đáp trả ngày 26.10 của Tel Aviv nên là "dấu chấm hết cho việc tấn công quân sự qua lại giữa Iran và Israel". Đồng thời, vị quan chức này cũng cảnh báo: "Nếu Iran chọn đáp trả một lần nữa, chúng tôi sẽ sẵn sàng, và Iran sẽ lại phải gánh hậu quả".

Liên quan vụ tấn công, tờ Wall Street Journal dẫn một số nguồn thạo tin cho hay Iran đã nhận được thông báo trước vài giờ trước khi Israel tiến hành. Chính Tel Aviv đã thông qua một số nước Ả Rập và châu Âu để tiết lộ trước về mục tiêu tấn công. Tuy nhiên, Tel Aviv cảnh báo nếu Tehran có kế hoạch trả đũa, các cuộc tấn công tiếp theo của Israel sẽ mạnh hơn. Trước khi Iran tập kích Israel vào ngày 1.10, Mỹ dường như cũng đã nhận được cảnh báo sớm để gửi đến Israel. Đây có thể xem là những chỉ dấu cho thấy các bên không muốn căng thẳng dâng cao, dễ dẫn đến mất kiểm soát.

Mặc dù vậy, việc Iran và Israel ăn miếng trả miếng trong vòng 6 tháng qua khi mỗi bên đều 2 lần tấn công trực tiếp vào lãnh thổ đối phương cho thấy căng thẳng ngày càng khó hóa giải. Nhiều năm qua, dù căng thẳng giữa Iran và Israel vẫn tồn tại dai dẳng nhưng hầu hết xung đột mang tính ủy nhiệm, chứ chưa công khai trực tiếp tấn công vào lãnh thổ của nhau.

Chính vì thế, những gì đang diễn ra cho thấy về bản chất thì xung đột ở Trung Đông tiếp tục leo thang và thêm khó lường.

Tính toán của Iran

Trả lời Thanh Niên hôm qua (27.10), chuyên gia tình báo quốc phòng Mỹ Carl O.Schuster đánh giá: "Tình hình đã trở nên căng thẳng hơn, nhưng Iran sẽ cẩn thận nếu tiến hành trả đũa Israel. Lực lượng Hezbollah (Li Băng), vốn thân thiết với Iran, đã bị tổn thất nặng nề gần đây. Tương tự, lực lượng Hamas ở Gaza cũng tiêu hao lực lượng sâu sắc do các cuộc tấn công của Israel. Nên các lực lượng này phải do dự nếu muốn tiến hành các trận đánh lớn vì lo sợ phản ứng tàn khốc từ Israel".

"Hiện nay, Iran có lẽ cần chờ đợi kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Tehran không muốn có động thái vào thời điểm sắp bầu cử Mỹ vì Israel có thể nhân thời điểm bản lề tại Washington để không ngại phản ứng mạnh tay. Vì vậy, trong vòng 2 tuần tới, Tehran có thể chưa tiến hành bất cứ động thái nào. Sau đó, Iran có thể sẽ tập kích vào một cơ sở quân sự của Israel - nơi có vai trò quan trọng trong các chiến dịch nhằm vào Hezbollah. Với kịch bản này, mục tiêu của Iran là nhằm chứng minh cho Hezbollah và các lực lượng thân hữu khác thấy được sự sẵn sàng hỗ trợ", chuyên gia Schuster phân tích thêm.

Dự báo về quy mô trả đũa mà Tehran có thể tiến hành, vị chuyên gia đánh giá: "Irankhó tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn (phóng 400 tên lửa đạn đạo trở lên), vì khả năng sẽ bị Israel đánh chặn phần lớn mà khó gây thiệt hại quá lớn, ngược lại có thể khiến Tel Aviv đáp trả không khoan nhượng vào mục tiêu "có giá trị cao" như cơ sở nghiên cứu hạt nhân hoặc nhà máy sản xuất tên lửa của Iran".