Israel bị cáo buộc ám sát những nhân vật cấp cao nào từ Hamas?

Ông Haniyeh là thủ lĩnh thứ 2 của Hamas hậu thuẫn được cho là đã bị ám sát trong những ngày gần đây. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran xác nhận cái chết của ông Haniyeh, vài giờ sau khi ông tham dự lễ tuyên thệ nhậm chức của tổng thống mới của Tehran.

Cái chết của ông là một đòn giáng mạnh vào Hamas, loại bỏ nhân vật quan trọng bậc nhất của nhóm này. Hồi tháng 4, ba người con trai của thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh cũng thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel tại Dải Gaza, theo Reuters.

Đài CNN ngày 31.7 dẫn lời Bộ trưởng Di sản Israel Amichay Eliyahu nói rằng cái chết của thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh "làm thế giới tốt đẹp hơn một chút". Trong khi, Quân đội Israel (IDF) nói rằng họ "không phản hồi các thông tin trên phương tiện truyền thông nước ngoài". Hiện chưa bên nào đứng ra nhận trách nhiệm vụ việc.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 31.7 cho biết Washington không liên quan và không biết về vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh.

Ngoài ông Haniyeh, nhiều thủ lĩnh và nhân vật chủ chốt của Hamas cũng bị ám sát và thiệt mạng kể từ xung đột Hamas - Israel bùng phát vào ngày 7.10.2023.

Từ các trụ cột của Hamas

Nhân vật gần đây nhất sau vụ việc ám sát của ông Haniyeh vừa qua là Phó chỉ huy quân sự Hamas Marwan Issa. Trong một tuyên bố hôm 27.3, phát ngôn viên IDF Daniel Hagari cho biết, ông Issa cùng với người phụ trách bộ phận quản lý vũ khí của Hamas Ghazi Abu Tamaa, đã tử vong trong một đợt tập kích chính xác của IDF vào Dải Gaza.

"Chúng tôi đã kiểm tra toàn bộ thông tin tình báo. Marwan Issa bị loại bỏ trong cuộc tập kích mà chúng tôi đã tiến hành cách đây khoảng 2 tuần", theo ông Hagari. Ông Hagari mô tả nhân vật Issa là một trong những kiến trúc sư của cuộc không kích của lực lượng Hamas vào lãnh thổ Israel hồi tháng 10.2023.

Các nhà phân tích mô tả ông này là một chiến lược gia quan trọng, người đóng vai trò cầu nối chủ chốt giữa các nhà lãnh đạo quân sự và chính trị của nhóm. Trong danh sách truy nã gắt gao nhất của Israel, cái tên Issa đứng đầu cùng với chỉ huy quân sự của Hamas Mohammed Deif, và lãnh đạo lực lượng này tại Gaza Yahya Sinwar.

Tiếp đến, ông Saleh Arouri, phó thủ lĩnh chính trị của Hamas và là người sáng lập nhánh quân sự của nhóm này, cùng 6 thành viên cấp cao khác của nhóm cũng bị sát hại trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở vùng ngoại ô phía nam Dahiyeh thuộc thủ đô Beirut (Li Băng) hồi tháng 1. Sự kiện ông al-Arouri bị ám sát đánh dấu mất mát lớn của Hamas kể từ khi cuộc xung đột với Israel nổ ra.

Trả lời phỏng vấn MSNBC, người phát ngôn của chính phủ Israel Mark Regev ngày 3.1 lưu ý rằng Israel không chịu trách nhiệm về vụ tấn công ở Beirut. Ông Regev cho biết "Bất kỳ ai thực hiện vụ việc này phải rõ ràng rằng đây không phải là một cuộc tấn công vào nhà nước Li Băng. Thậm chí đó không phải là một cuộc tấn công vào Hezbollah".

Dù không chính thức xác nhận, nhưng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhiều lần đe dọa sẽ tiêu diệt ông Arouri ngay cả trước khi Hamas thực hiện cuộc tấn công bất ngờ chết người vào Israel hồi tháng 10.2023, châm ngòi cho cuộc chiến tàn khốc đang diễn ra ở Gaza. IDF trước đó cũng tiến hành phá hủy nhà ông Arouri và bắt giữ khoảng 20 người, bao gồm anh trai của ông Arouri và 9 người cháu trai của ông vào ngày 21.10.2023, theo AFP.

Trước khi bị ám sát, ông Arouri từng bị IDF bắt giam 3 lần vào năm 1990, 1992 và 2007 với tổng án phạt tù hơn 18 năm. Tòa án Tối cao Israel năm 2010 trả tự do cho ông, nhưng cấm ông trở về vùng Palestine, theo CNN.

Đến nhiều thành viên cấp cao khác lần lượt "ra đi"

Vào ngày 10.10.2023, ông Zakaria Abu Maamar và ông Jawad Abu Shammala, 2 thành viên thuộc văn phòng chính trị của Hamas cũng thiệt mạng trong một cuộc không kích ở Khan Younis ở phía nam Dải Gaza, theo Reuters. Ông Maamar lãnh đạo bộ phận kinh tế của văn phòng, trong khi Shammala chịu trách nhiệm phối hợp với các phe phái khác ở khu vực.

Các cuộc không kích của Israel còn tiêu diệt các tên tuổi như Merad Abu Merad, Ali Qadi và Ayman Nofal. Ông Merad là người đứng đầu hệ thống trên không của Hamas và chịu trách nhiệm một phần cho cuộc tấn công vào Israel năm ngoái. Ông Qadi là chỉ huy trong đơn vị Nukhba vốn dẫn đầu cuộc tấn công đó. Trong khi đó, ông Nofal là thành viên hội đồng quân sự cấp cao của Lữ đoàn al-Qassam phụ trách khu vực miền Trung Gaza.

Bà Osama Mazini, người đứng đầu Hội đồng Shura của Hamas. Jamila al-Shanti, người phụ nữ đầu tiên được bầu vào chính phủ Hamas, đã thiệt mạng trong một vụ đột kích của Israel ở phía bắc Gaza.

Đến nay, Israel chưa chính thức thừa nhận bất kỳ vụ việc nào.