Jito (JTO) là một trong những giao thức staking thanh khoản lớn nhất trên Solana và hoạt động theo mô hình pool staking. Nó cung cấp cho người dùng JitoSOL để đổi lấy Solana được gửi vào Jito và cam kết staking on-chain. Jito là một trong những người tiên phong sớm trong việc mang lại giá trị tối đa có thể chiết xuất (Maximal Extractable Value – MEV) cho staking thanh khoản trên Solana, cho phép người dùng kiếm được cả phần thưởng staking và lợi suất MEV từ các token SOL đã staking của họ. Mục tiêu cuối cùng của Jito là tạo ra một hệ thống đôi bên cùng có lợi, nơi mọi người đều có thể hưởng lợi từ những điểm không hiệu quả trong hệ sinh thái Solana.
Jito (JTO) hoạt động như thế nào?
Jito có cách tiếp cận khác biệt đối với staking, sử dụng các pool staking như một cơ chế để phân quyền mạng lưới và nâng cao hiệu suất tổng thể. Các pool staking, bao gồm một hoặc nhiều node xác thực, cung cấp một phương tiện hiệu quả về vốn cho người dùng để ủy thác token SOL của họ. Thông qua việc tham gia pool staking, người dùng nhận được token JitoSOL.
JitoSOL là một token cung cấp cho holder cơ hội gia tăng tài sản thông qua phần thưởng staking và MEV. MEV, một khái niệm bắt nguồn sâu trong thế giới blockchain, đại diện cho các cơ hội sinh lời từ việc thực hiện một thứ tự giao dịch cụ thể. JitoSOL được thiết kế để tối ưu hóa hiệu quả vốn thông qua tích hợp với các nền tảng DeFi. Bằng cách giữ JitoSOL, người dùng có thể tạo thu nhập từ các node xác thực và đồng thời tích lũy lãi suất thông qua các giao thức cho vay hoặc canh tác lợi nhuận (yield farming). Mục tiêu chính của Jito là tối đa hóa lợi nhuận cho các holder JitoSOL và cải thiện hiệu suất của mạng Solana.
Để đảm bảo an toàn cho giao thức, JitoSOL không chỉ được kiểm toán hoàn toàn mà còn hoạt động trên cơ sở phi quản lý. Điều này có nghĩa là ngay cả khi Jito biến mất, holder vẫn giữ quyền kiểm soát hoàn toàn đối với SOL đã gửi và phần thưởng tích lũy. Jito quản lý các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến việc chọn lựa người xác thực và phí thông qua một hoạt động đa chữ ký (multi-signature), đảm bảo rằng bất kỳ thay đổi nào cũng cần sự đồng thuận từ đa số thành viên sáng lập.
Hơn nữa, Solana hưởng lợi từ các pool staking vì chúng góp phần vào việc phân quyền mạng lưới. Các pool staking phân phối stake giữa nhiều node xác thực, trong khi mỗi pool có các yêu cầu về người xác thực và chiến thuật ủy quyền riêng. Một số pool thậm chí yêu cầu người xác thực phải được phân bố ở các vị trí địa lý khác nhau và đáp ứng các tiêu chuẩn hiệu suất cụ thể để được bao gồm trong danh sách người xác thực.
Đó là cách mà Jito đặt mạnh mẽ sự nhấn mạnh vào việc hỗ trợ các nhà điều hành mạng chất lượng cao và đảm bảo sự cân bằng giữa lợi nhuận cao cho các holder JitoSOL và các mục tiêu phân quyền của Solana.
Các tính năng của Jito
Jito Foundation cung cấp nhiều tính năng đa dạng cho người dùng, bao gồm các dịch vụ về staking, vay/cho vay và pool thanh khoản.
Staking
Staking dựa trên Solana MEV là dịch vụ chính mà Jito cung cấp. Người dùng có thể khóa token của mình và tạm thời đổi chúng lấy JitoSOL. Sau đó, Jito sẽ sử dụng số tiền này để kiếm lợi nhuận thông qua MEV. JitoSOL không chỉ tích lũy phần thưởng staking khi bạn nắm giữ mà còn có thể được giao dịch, cho phép bạn duy trì một mức thanh khoản nhất định trong khi vẫn đang staking các token mạng lưới Solana.
Giao thức vay/cho vay
Jito Network cung cấp một phương thức hiệu quả để tham gia vào các hoạt động vay và cho vay. Thông qua các dịch vụ DeFi của Jito, người dùng có thể cho vay hoặc yêu cầu vay các loại tài sản như JTO, JitoSOL và SOL. Người cho vay có thể kiếm lợi nhuận từ lãi suất, trong khi người vay có thể tạm thời nhận thêm tiền để đầu tư hoặc sử dụng cho các mục đích khác.
Pool thanh khoản
Jito cũng hợp tác với Orca và một số tổ chức khác để tạo ra các pool thanh khoản. Người dùng có thể lựa chọn staking JitoSOL hoặc SOL vào các pool thanh khoản này, giúp các sàn giao dịch DeFi hoạt động mượt mà. Đổi lại, họ sẽ nhận được phần thưởng từ việc cung cấp thanh khoản, thường thấp hơn một chút so với phần thưởng MEV, nhưng được nhiều người đánh giá là ổn định và an toàn hơn.
Lịch sử và nguồn gốc của Jito (JTO)
Nguồn gốc của Jito bắt đầu từ năm 2021 và là sáng kiến của cựu kỹ sư Tesla, Lucas Bruder. Được truyền cảm hứng từ tiềm năng chưa khai thác của MEV, Bruder hình dung một nền tảng tinh gọn, dễ tiếp cận cho người dùng tiền mã hóa phổ thông trên Solana. Với sự tham gia của đồng sáng lập Solana Labs, Anatoly Yakovenko, và sự hỗ trợ từ Solana Ventures cùng các nhà đầu tư khác, tầm nhìn của Bruder đã trở thành hiện thực với khoản đầu tư 10 triệu đô la. Thành công này đã mở đường cho Quỹ Jito, một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) giám sát Jito Labs và sứ mệnh dân chủ hóa MEV.
Kết luận
Jito là một dự án đầy hứa hẹn với tiềm năng thay đổi cách chúng ta thực hiện staking trên Solana. Việc tập trung vào MEV và quản trị do cộng đồng điều hành khiến nó trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho những người dùng muốn kiếm được lợi nhuận cao nhất có thể từ SOL đã staking của họ. Dù còn có một số thách thức và rủi ro cần cân nhắc, nhưng cách tiếp cận sáng tạo và cam kết minh bạch của đội ngũ Jito có thể giúp dự án đạt được thành công trong thị trường staking thanh khoản đang phát triển. Chỉ có thời gian mới có thể trả lời liệu Jito có thể đáp ứng được kỳ vọng và trở thành một thế lực lớn trong không gian DeFi hay không.