Theo Cục Đường sắt Việt Nam, mục tiêu của quy hoạch nhằm nâng cao năng lực vận chuyển của tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh đáp ứng nhu cầu vận tải bằng đường sắt và đảm bảo khai thác hiệu quả tối đa năng lực của tuyến.
Cùng đó, tuyến đường sắt này sẽ kết nối đường sắt quốc gia với các cảng biển, các khu công nghiệp tập trung, các khu du lịch, nhằm phát huy được hiệu quả của vận tải đường sắt, đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Về quy mô tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh có điểm đầu là ga Lào Cai (tính từ điểm nối ray với đường sắt Trung Quốc) và điểm cuối là ga Hạ Long (thuộc tuyến đường sắt Kép - Hạ Long). Tổng chiều dài tuyến khoảng 427 km bao gồm 41 ga trên tuyến.
Tuyền đường sắt đi qua cầu Đông Trù, Hà Nội.
Tuyến đi qua 10 tỉnh/thành phố là Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng và Quảng Ninh.
Theo tính toán của liên danh tư vấn lập quy hoạch là TRICC - TEDI, nhu cầu vận tải mạng đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh vào năm 2030, dự kiến là 12,77 triệu tấn hàng hóa và 4,65 triệu hành khách.
Nhu vầu vận tải vào năm 2040, dự kiến là 14,94 triệu tấn hàng hóa và 6,22 triệu hành khách; vào năm 2050 dự kiến là 17,48 triệu tấn hàng hóa và 8,31 triệu hành khách.
Tuyến bao gồm 2 tuyến chính và 2 tuyến nhánh, trong đó tuyến chính đoạn từ Lào Cai - Nam Hải Phòng - cảng Lạch Huyện dài 391.065 km; tuyến chính đoạn từ Nam Hải Phòng - Cái Lân dài 50,590 km; tuyến nhánh Nam Hải Phòng - Cảng Nam Đồ Sơn dài 12,632 km; tuyến nhánh đoạn Nam Đình Vũ - Đình Vũ dài 7,418 km.
Theo tính toán của Cục Đường sắtViệt Nam, dự kiến nhu cầu sử dụng đất của quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh là 3.370,71 ha (đã bao gồm 663,71 ha đất quy hoạch các ga).
Trên cơ sở khối lượng dự báo nhu cầu và khối lượng các hạng mục công trình chủ yếu, tư vấn kiến nghị đến năm 2030 triển khai đầu tư xây dựng đoạn tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Đối với đoạn tuyến đường sắt Hải Phòng - Quảng Ninh sẽ được nghiên cứu triển khai sau năm 2030 cùng với lộ trình đầu tư của tuyến đường sắt ven biển "Nam Định - Thái Bình - Hải Phòng - Quảng Ninh".
Ước tính tổng nhu cầu vốn của tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh là 179.126 tỷ đồng, trong đó chi phí giải phóng mặt bằng là 23.448 tỷ đồng; chi phí xây dựng và thiết bị là 107.260 tỷ đồng; phần còn lại là chi phí tư vấn, quản lý dự án và dự phòng.