Theo Văn phòng Hội đồng Phát triển kinh tế và xã hội Thái Lan, nước này hiện đang đứng đầu châu Á về các vụ lừa đảo qua cuộc gọi và tin nhắn, với 78,8 triệu vụ việc được báo cáo từ năm 2023.
"Ngành công nghiệp lừa đảo" ở Thái Lan ước tính có trị giá lên đến 2 tỉ USD.
Các băng nhóm lừa đảo, thường do kẻ chủ mưu Trung Quốc cầm đầu, thậm chí đang mở rộng các hoạt động lừa đảo sang Mỹ và dụ dỗ nhiều người Mỹ tham gia.
Lừa tình rồi lừa tiền, không chừa độ tuổi nào
Narin, đến từ miền bắc Thái Lan, một thanh niên 20 tuổi từng tham gia vào băng nhóm lừa đảo, đã kể với Tạp chí Newsweek hành trình đen tối của mình với mong muốn cảnh tỉnh mọi người.
Hành trình của Narin bắt đầu từ Chiang Mai đến Chiang Rai (Thái Lan), sau đó anh vượt biên đến Tachileik, Myanmar. Từ đây, anh ta được đưa đến Laukkai, thành phố biên giới Myanmar được biết đến là tổng đài của các cuộc gọi lừa đảo.
Anh cho biết đã được "tuyển mộ" bởi người quen của bạn bè. Tuyệt vọng vì thiếu tiền, Narin đã tin tưởng những người này tuyệt đối.
Nhưng khi đến Myanmar, anh mới nhận ra bản chất thực sự của hoạt động này. Quá lo sợ cho tính mạng, Narin cảm thấy bị mắc kẹt và không thể rời đi.
"Các băng đảng Trung Quốc đã dạy tôi cách làm cho hồ sơ trên mạng xã hội trông đáng tin cậy, thu hút người theo dõi và đăng bài thường xuyên. Sau khi hoàn thành khóa đào tạo, tôi bắt đầu săn lùng các nạn nhân của mình trên các nền tảng như Facebook, Instagram và Line", Narin kể lại.
Nhiệm vụ của Narin là lừa các nạn nhân chuyển tiền cho anh ta. Số tiền này sau đó sẽ chuyển qua mạng lưới của nhóm lừa đảo. Narin thường giả dạng là nhân viên của các nền tảng mua sắm trực tuyến như Shopee hay Lazada.
Cảnh sát Thái Lan gọi cách thức này là "lừa đảo tình cảm", tức là tội phạm sử dụng danh tính giả, thông qua những lời đường mật để chiếm được cảm tình và lòng tin của nạn nhân, trước khi lừa tiền của họ thông qua việc mời gọi đầu tư vào một thứ gì đó.
Narin cho biết nạn nhân thường bị lừa đảo đầu tư là những người trên 30 tuổi. Trong các vụ lừa đảo khác, nạn nhân thường là nữ giới, đặc biệt là những người thường xuyên mua sắm trực tuyến và những người trẻ từ 20-25 tuổi.
Chuyên gia an ninh mạng Jessada Burinsuchat lưu ý: "Trong khi những nạn nhân trẻ tuổi có thể kiếm lại tiền sau khi bị lừa thì những nạn nhân lớn tuổi phải đối mặt với những tổn thất nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng đến sự an toàn và hạnh phúc của họ".
Bà Buggan, 60 tuổi, từng là nạn nhân của một vụ lừa đảo được dàn dựng tỉ mỉ hơn một năm rưỡi.
Bà gặp kẻ lừa đảo trên Facebook vào năm 2018 và bị cuốn vào câu chuyện bịa đặt về một dự án đường ống dẫn dầu béo bở ở Malaysia. Kẻ lừa đảo hứa sẽ trả cho bà 1 triệu USD nếu bà trả khoản thuế chuyển tiền xuyên biên giới là 5,5 triệu baht (khoảng 163.000 USD).
Một kẻ đồng lõa đã đóng giả làm đại diện của Ngân hàng Thế giới Thái Lan để khiến màn lừa đảo trông "uy tín" hơn.
Bà Buggan quả thực đã chuyển tiền vào tháng 12-2019. Kẻ lừa đảo thậm chí vẫn giữ liên lạc thêm một tháng trước khi biến mất. Đến tháng 1-2020, bà mới bàng hoàng nhận ra và tố cáo vụ việc.
Hoạt động tinh vi, né tránh pháp luật
Các hoạt động tội phạm này, thường do những kẻ chủ mưu người Trung Quốc cầm đầu phối hợp với đồng phạm người Thái Lan, đang chuyển sang các nước láng giềng như Campuchia để trốn tránh cơ quan thực thi pháp luật của Thái Lan.
Đến nay, chính quyền Thái Lan đã ban hành 165 lệnh bắt giữ đối với các thành viên ổ nhóm lừa đảo ở Campuchia. Trong khi đó, cảnh sát Campuchia cũng đang nỗ lực để có được sự chấp thuận từ tòa án của nước này.
Sau khi được giải cứu và trở về Thái Lan, Narin được xác định không phải là nạn nhân buôn người, cho thấy anh ta có thể đã tự nguyện tham gia vào mạng lưới lừa đảo.
Ông Taiyawat Vivatkiat, quan chức tại Cục Di trú, cho biết những kẻ lừa đảo thường lợi dụng luật chống buôn người để tránh bị kết tội lừa đảo, do đó quá trình xác định nạn nhân phải được thực hiện cẩn thận để bảo vệ nạn nhân bị lừa tham gia vào băng nhóm lừa đảo và xác định những kẻ lừa đảo thực sự.
Cảnh giác khi dùng mạng xã hội
Trợ lý cảnh sát trưởng Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan Thatchai Pitaneelaboot cho biết sự phổ biến của mạng xã hội là một yếu tố thuận lợi cho hoạt động lừa đảo.
Chính quyền Thái Lan đang nhắm vào các tín hiệu điện thoại mà các băng nhóm này sử dụng để liên lạc với nạn nhân ở Thái Lan, phá vỡ các kết nối do các nhà khai thác mạng viễn thông và di động cung cấp, cũng như các công ty tư nhân ở Thái Lan cung cấp dịch vụ internet.
Thái Lan cũng đang xem xét kỹ lưỡng các nền tảng như Facebook hay Google, đặc biệt là nếu các nền tảng này kiếm tiền thông qua quảng cáo từ tội phạm lừa đảo.
Ông Pitaneelaboot khuyên công chúng nên cảnh giác, đặc biệt là khi tiếp xúc với quảng cáo được tài trợ (sponsored ads) thường được những kẻ lừa đảo sử dụng.
Ông cũng bày tỏ mong muốn các nền tảng sẽ thay đổi chính sách, nếu không có thể áp dụng các biện pháp pháp luật lên họ: "Nếu cần thiết, chúng tôi có thể ban hành lệnh bắt giữ với nhà điều hành từ các công ty như Line".
Nói với Newsweek, Meta, công ty mẹ của Facebook, khẳng định sự hợp tác chặt chẽ với cảnh sát và cơ quan thực thi pháp luật Thái Lan để giải quyết gian lận và lừa đảo. Nền tảng đã xóa 1,2 tỉ tài khoản giả mạo và 322 triệu thư rác từ tháng 4 đến tháng 7-2024, đồng thời đề ra các chương trình để tránh lừa đảo ở Thái Lan.