Hàng loạt công trình hạ tầng được xây dựng 8 năm qua với tổng vốn hơn 10.000 tỷ đồng nhằm thích ứng biến đổi khí hậu, chống ngập cho trung tâm Cần Thơ.
Kè sông Cần Thơ tại khu vực chợ nổi Cái Răng thuộc dự án kè sông Cần Thơ - ứng phó biến đổi khí hậu, đến nay đã cơ bản hoàn thành.
Dự án dài gần 5,2 km, qua quận Ninh Kiều, Phong Điền và bờ đối diện phía quận Cái Răng, tổng mức đầu tư 1.090 tỷ đồng, từ nguồn vay vốn ODA của Cơ quan phát triển Pháp và vốn đối ứng của địa phương, do Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng TP Cần Thơ làm chủ đầu tư.
Bờ kè được xây dựng để chống sạt lở, di dời các công trình xây dựng lấn chiếm để thoát lũ, an toàn giao thông đường thủy trên sông Cần Thơ, nhất là khu vực chợ nổi Cái Răng.
Sau khi tiếp nhận ý kiến từ tiểu thương, chính quyền địa phương, chủ đầu tư cho xây dựng bãi tập kết, cầu tàu tại bờ kè phía quận Cái Răng, nối thông với đường bộ (ngay khu vực chợ nổi) để xe tải, ghe, thuyền thuận tiện lên xuống hàng hóa.
Tiếp nối là đoạn kè sông Cần Thơ dài 5,4 km bắt đầu từ cầu Cái Sơn đến nhà khách số 2, thuộc quận Ninh Kiều, triển khai năm 2016, mức đầu tư 750 tỷ đồng. Công trình vừa hoàn thành hồi háng 6, có vai trò chống ngập lụt, bảo vệ vùng lõi trung tâm thành phố.
Đây là một trong các công trình thuộc Dự án phát triển TP Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng của đô thị được phê duyệt năm 2016. Dự án có tổng mức đầu tư gần 9.200 tỷ đồng, nhằm kiểm soát ngập cho gần 2.700 ha trung tâm quận Ninh Kiều, Bình Thủy, bảo vệ hơn 420.000 dân.
Ông Nguyễn Văn Ngơi, 80 tuổi, ở quận Ninh Kiều thường ra bờ kè sông Cần Thơ hóng mát khi chiều về. "Công trình được xây chắc chắn, khang trang, chúng tôi không còn lo lắng bị sạt lở như trước", ông Ngơi nói.
Âu thuyền Cái Khế tại đầu rạch Khai Luông, thuộc quận Ninh Kiều, gồm 3 van chính (mỗi van nặng 35 tấn, chiều ngang 20 m, cao 6 m) và một van 5 m (nặng 5 tấn), vừa hoàn thành sau hai năm xây dựng.
Với kinh phí 436 tỷ đồng, công trình được thiết kế như hệ thống khóa và xả điều tiết lượng nước vào mùa mưa. Khi cần chống ngập cho trung tâm thành phố, ba khoang cống sẽ đóng lại, ngăn nước từ sông Cần Thơ tràn vào.
Đây cũng là hạng mục thuộc dự án phát triển TP Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng của đô thị.
Ông Bùi Thái Thượng, Giám đốc Ban quản lý dự án ODA TP Cần Thơ (chủ đầu tư) cho biết trước đây, các tuyến đường trung tâm TP Cần Thơ như: Lý Tự Trọng, Hoàng Văn Thụ, Trần Hưng Đạo, 3 Tháng 2, Xô Viết Nghệ Tĩnh, Nguyễn Văn Linh, Huỳnh Cường, Đề Thám, khu vực hồ Xáng Thổi, hồ Búng Xáng... thường ngập gần 0,5 m mỗi khi triều cường đạt đỉnh, ảnh hưởng hàng nghìn hộ dân. Tuy nhiên, sau khi âu thuyền được vận hành, trung tâm Cần Thơ đã thoát ngập dù triều cường đạt đỉnh vượt báo động ba 15-16 cm.
Hồ Xáng Thổi nằm ở trung tâm quận Ninh Kiều, cách âu thuyền Cái Khế gần 2 km, kết nối với rạch Khai Luông qua một đoạn kênh. Hồ rộng gần 7 ha, được cải tạo hai lần vào năm 2006 và 2023, với tổng mức đầu tư 150 tỷ đồng. Công trình có vai trò tạo cảnh quan đô thị, khi kết nối đồng bộ với âu thuyền Cái Khế sẽ phát huy hiệu quả tiêu thoát nước, chống ngập cho khu vực xung quanh.
Hồ Búng Xáng rộng gần 13 ha, thuộc địa bàn 3 phường Xuân Khánh, An Khánh, Hưng Lợi, quận Ninh Kiều. Hồ được cải tạo năm 2016, gồm các hạng mục: nạo vét 280.000 m3 bùn; xây 2,8 km đường giao thông quanh hồ và trên 2,5 km kè bờ bao quanh, hệ thống thoát nước thải... với tổng mức đầu tư trên 300 tỷ đồng.
Công trình có vai trò chống ngập trung tâm thành phố. Tuy nhiên, khi chưa có âu thuyền Cái Khế cùng hệ thống cống khép kín vùng lõi vận hành, khu vực này thường xuyên ngập sâu khi nước lũ đổ về kết hợp triều cường.
Đường nối quốc lộ 91 đến tỉnh lộ 918 qua quận Bình Thủy dài 5,3 km, rộng 40 m, vốn đầu tư trên 550 tỷ đồng, cơ bản hoàn thành sau 6 năm thi công. Công trình cũng thuộc dự án phát triển TP Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng của đô thị, có cao trình 2,83 m, nằm trong hệ thống đê bao được thiết lập để điều tiết nước chống ngập, bảo vệ vùng lõi, khu vực trung tâm thành phố (bên phải, thuộc quận Bình Thủy, Ninh Kiều).
Vị trí các dự án chống ngập tại TP Cần Thơ. Đồ hoạ: Đăng Hiếu
Các công trình thuộc dự án phát triển và tăng cường khả năng thích ứng của đô thị Cần Thơ. Video: An Bình