ASEAN là khu vực kinh tế lớn thứ ba châu Á và thứ năm trên toàn cầu. Với nước Anh, sức hút của ASEAN còn đến từ vị trí được ví như bản lề của Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
Tháng 5 vừa qua, Công Đảng đã lên nắm quyền ở Anh sau chiến thắng áp đảo. Hàng loạt ghế trong Chính phủ Anh đổi chủ. Thủ tướng mới, ngoại trưởng cũng mới nhưng tầm nhìn của nước Anh về ASEAN trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nói như Đại sứ Anh tại Việt Nam Iain Frew, là không thay đổi.
Lớp cắt ASEAN trong "dự án" mới của nước Anh
Trong bài phát biểu sau khi được bổ nhiệm ngày 5-7, tân Ngoại trưởng Anh David Lammy đã nói rõ Chính phủ Công Đảng sẽ "tái kết nối" với thế giới, vì thịnh vượng và an ninh của nước này. Liên minh châu Âu (EU) và các nước phương Nam toàn cầu (Global South: một khái niệm phân chia các nước theo trình độ kinh tế) được nêu ra như hai mục tiêu London sẽ làm mới lại mối quan hệ.
Mô tả mục tiêu trên là "dự án tái kết nối nước Anh với thế giới", ông Lammy đặt chân tới Lào - nước chủ tịch ASEAN năm 2024. Chuyến đi này nhằm thể hiện thiện chí cũng như các cam kết của Anh trong khu vực.
"Có những lợi ích kinh tế rõ ràng. ASEAN là một thị trường 700 triệu người, một tập hợp lớn các nền kinh tế, xã hội, văn hóa đa dạng. Nước Anh có mối quan tâm cốt lõi trong việc đảm bảo sự thịnh vượng và an ninh của chính mình. Tương lai của những điều đó gắn liền với những gì xảy ra ở khu vực này", Đại sứ Anh tại Việt Nam Frew nói với Tuổi Trẻ khi được hỏi đâu là lợi ích cốt lõi của Anh tại Đông Nam Á.
Đây có thể xem như điểm khởi đầu cho nỗ lực làm mới lại mối quan hệ với các nước phương Nam toàn cầu của Vương quốc Anh. "Chúng tôi sẽ không chỉ nói mà đã hành động", ông Frew khẳng định với Tuổi Trẻ, đồng thời chỉ ra việc Anh cùng ASEAN đã hoàn tất khoảng 80% các mục tiêu trong kế hoạch hành động sau khi Anh trở thành đối tác đối thoại mới nhất của ASEAN năm 2021.
Duy trì uy tín của nước Anh
Vì sao lại là các nước phương Nam toàn cầu và vì sao là ASEAN? Câu trả lời, tất nhiên, nằm ở lợi ích. Với Đại sứ Anh Frew, không có gì khó hiểu khi Anh muốn thúc đẩy quan hệ hơn nữa với ASEAN, bởi các nước đang trong một thế giới mà các lợi ích đều đan xen và kết nối với nhau. Và ông, với tư cách là đại sứ đã trải qua các đời thủ tướng thuộc cả Đảng Bảo thủ lẫn Công Đảng, khẳng định sẽ có sự tiếp nối trong chính sách đối ngoại, các cam kết của nước Anh với đối tác.
Sau khi rời khỏi EU (Brexit), Chính phủ của Đảng Bảo thủ đã theo đuổi chiến lược "nước Anh toàn cầu" (Global Britain) và nó đang được Chính phủ mới của Anh thể hiện theo một cách hơi khác. "Ngoại trưởng Lammy nói tái kết nối với thế giới không có nghĩa là chúng tôi chưa kết nối", ông Frew nêu vấn đề.
"Nói như vậy có nghĩa là chúng tôi muốn đảm bảo rằng chúng ta được kết nối tốt hơn và chúng tôi muốn đảm bảo rằng với các mối quan hệ đối tác mà chúng ta chưa khai thác hết tiềm năng, chúng ta sẽ cùng làm nhiều hơn để phát huy tối đa tiềm năng ấy. Đây sẽ là cách chúng tôi hợp tác với các quốc gia khác, trước hết là tôn trọng và lắng nghe", đại sứ Anh nói.
Dưới góc nhìn của các nhà nghiên cứu tại Viện các vấn đề quốc tế hoàng gia Anh (Chatham House), London đang tìm cách duy trì đóng vai trò quan trọng trong quản trị toàn cầu ở những lĩnh vực nước này có sẵn uy tín. Thực tế tại Lào vào cuối tháng 7 vừa qua đã cho thấy điều này, khi Ngoại trưởng Lammy đã công bố với những người đồng cấp ASEAN chương trình quan hệ đối tác Anh - ASEAN trị giá 25 triệu bảng Anh để giải quyết những thách thức cấp bách nhất về sức khỏe toàn cầu trên thế giới.
Quỹ Chuyển đổi xanh Anh - ASEAN mới trị giá 40 triệu bảng Anh cũng được công bố để giúp thúc đẩy tăng trưởng xanh, cũng như tận dụng chuyên môn của Anh hỗ trợ các nước bao gồm Việt Nam ứng phó biến đổi khí hậu. Đây cũng là nỗ lực nhằm "mở khóa" tăng trưởng xanh cho các doanh nghiệp ASEAN và đổi lại, tạo cơ hội cho các khoản đầu tư xanh từ Anh.
Chính phủ Công Đảng đang theo đuổi một cách tiếp cận mới, cách tiếp cận mà nước Anh sẽ thực tế hơn, chấp nhận có những lĩnh vực họ đi đầu. Song có những lĩnh vực Anh sẽ hợp tác và làm việc dưới sự dẫn dắt của các nước khác.