Gia LaiKhi đào rãnh lấp ống nước chạy qua đất của mình, ông Đinh Văn Thanh phát hiện nhiều di vật, sau đó cùng cơ quan chức năng tìm thấy mộ chôn 32 liệt sĩ.
Ông Thanh (44 tuổi) mua mảnh đất rộng 8 m, dài 100 m, ở tổ dân phố 4, thị trấn Đăk Pơ, khoảng 10 năm trước. Cách đây hơn nửa tháng, ông thuê người hạ cây cối, san nền bằng với mặt quốc lộ 19 trước khu đất, dự định xây nhà.
Sau khi máy xúc san mặt bằng xuống nửa mét, ông Thanh mang cuốc, xà beng ra đào rãnh chôn ống nước qua khu đất. Khi đào chừng 20 cm, cuốc va vào vật cứng, moi lên là ghi đông đựng nước làm bằng nhôm. Tiếp tục đào sâu, chủ khu đất phát hiện thêm ví đựng tiền, giày, cúc áo... và nhiều mảnh xương.
Ông Đinh Văn Thạnh tại khu đất tìm ra mộ chôn tập thể. Ảnh: Trần Hóa
Theo ông Thanh, mảnh đất khi mua có bia đá hình chóp không ghi nội dung, bao quanh bia là hàng rào sắt. Ông từng nghe người dân trong vùng bàn tán khu đất ngày xưa có mộ chôn nhiều chiến sĩ, nhưng không biết rõ năm nào. Lực lượng quy tập hài cốt liệt sĩ của tỉnh từng tới đây đào tìm nhưng không phát hiện gì.
Khi thông tin khu đất có nhiều di vật được báo lên, Đội K52 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Gia Lai) tiếp tục triển khai lực lượng xuống hiện trường kiểm tra, phát hiện mộ chôn tập thể dài 4,5 m, rộng 2,5 m, sâu một mét. Trong mộ có nhiều mảnh xương xếp chồng lên nhau và di vật cúc áo, bình tông, bút bi, đế giày cao su, băng đạn, ví, lược, cán tẩu thuốc lá, vòng tay bằng đồng... Lực lượng quy tập tiến hành bóc tách, ban đầu gom được 32 hài cốt từng liệt sĩ.
Ông Hồ Văn Phú, Chính trị viên Huyện đội Đăk Pơ, cho biết trước đây có nhân chứng (nay đã mất) báo trước năm 1960, người này trên đường từ TP Pleiku xuống thị xã An Khê, trông thấy nhiều người bị chôn trong hố nằm cách quốc lộ 14 khoảng 20-30 cm. Hơn 2 năm trước, đơn vị đã xuống khu đất của ông Thanh tìm kiếm nhưng không có kết quả.
Khu đất nơi tìm thấy mộ chôn tập thể các liệt sĩ. Ảnh: Trần Hóa
Đại tá Lê Tuấn Hiền, Chính ủy Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh, Phó ban chỉ đạo tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ của Gia Lai, cho biết qua thực chứng đơn vị xác định đây là mộ chôn liệt sĩ. Điều này thể hiện những đồ vật (cúc áo, lược, bình tông, bút bi, dép cao su...) tìm thấy trong mộ là vật dụng sinh hoạt đặc trưng của bộ đội. Riêng cúc áo quần trùng khớp cúc áo quần tìm thấy trong hài cốt liệt sĩ do Đội K52 quy tập ở Việt Nam và Campuchia.
Cơ quan chức năng đang mở rộng phạm vi tìm kiếm, thu thập, củng cố thông tin, đồng thời giám định ADN, xác định danh tính, quê quán, nhân thân các liệt sĩ.
Trần Hóa