Năm qua, tăng trưởng GDP của Nga đạt 3,6%. Tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 4 thấp kỷ lục là 2,6%. Tình trạng thiếu nhân lực đã đẩy tiền lương ở nước này tăng lên, góp phần khiến lạm phát hàng năm vượt 9% - cao hơn nhiều so với mục tiêu của NHTW là 4%.
Tuần trước, NHTW nước này một lần nữa cảnh báo về việc nền kinh tế tăng trưởng quá nóng và tăng lãi suất từ 16% lên 18% nhằm nỗ lực kìm cương lạm phát.
Elvira Nabiullina, Thống đốc NHTW Nga, cho biết: “Tốc độ tăng trưởng GDP vẫn ở mức cao trong quý I và II/2024, trong khi lạm phát tiếp tục leo thang. Điều này cho thấy nền kinh tế vẫn đang ‘quá nóng’.
Bất chấp hàng loạt lệnh trừng phạt, nền kinh tế Nga vẫn tăng trưởng mạnh mẽ và thậm chí còn thể hiện được tiềm lực “đáng nể”.
Financial Times cho biết, NHTW Nga tăng lãi suất trong bối hoạt động chi tiêu diễn ra bùng nổ trong nước. Nhiều người dân Nga dường như đang tiêu tiền rất thoải mái, bất chấp những khó khăn do mâu thuẫn với Ukraine và lệnh trừng phạt gây ra.
Nhìn chung, mức tiêu dùng bình quân đầu người ở Nga đã tăng hơn 20% từ năm 2021 đến 2023. Trong đó, hạng mục nổi bật là chi tiêu cho du lịch, ghi nhận đà tăng hơn 90%, theo phân tích dữ liệu của FT. Chi tiêu cho các hoạt động văn hoá, nghỉ ngơi tại khách sạn, dịch vụ vận tải và dịch vụ cá nhân cũng tăng vọt.
Các nhà kinh tế chỉ ra rằng, sự bùng nổ này phần lớn được thúc đẩy bởi chi tiêu nhà nước, đầu tư trực tiếp vào ngành công nghiệp quốc phòng và thông qua hỗ trợ cho các lĩnh vực khác như nông nghiệp, cơ sở hạ tầng và thị trường bất động sản.
Các nhà bán lẻ và doanh nghiệp tiêu dùng ở Nga đang gấp rút đáp ứng nhu cầu. Rostic's, hãng đồ ăn nhanh thay thế cho KFC ở Nga, có kế hoạch mở 100 cửa hàng mới trong năm nay, trong khi mức tiêu thụ cà phê mang đi ở nước này chưa bao giờ cao hơn lúc này. Du lịch nội địa cũng tăng trưởng mạnh.
Một người đến từ công ty đặt vé du lịch của Nga lưu ý rằng, do các lệnh trừng phạt đã hạn chế khả năng mở rộng và phục vụ đội bay của các hãng hàng không, nhu cầu về các chuyến bay nội địa tăng vọt mặc dù giá vé máy bay cao hơn. Người này nói: “Gần như lần đầu tiên, việc các hãng hàng không bay nội địa Nga có lãi."
Olga Belenkaya, người đứng đầu bộ phận phân tích kinh tế vĩ mô tại công ty môi giới Finam có trụ sở tại Moscow, cho biết những người có thu nhập thấp trước đây đang tăng nhu cầu đối với hàng hóa lâu bền như nhà ở hoặc ô tô chất lượng cao hơn cũng như các dịch vụ, bao gồm sửa chữa nhà cửa, du lịch và ăn uống.
Trong bối cảnh này, Bartosz Sawicki, nhà phân tích thị trường tại công ty fintech Conotoxia, nhận định: “Hoạt động tiêu dùng của người dân tăng bùng nổ cùng với chi tiêu ngân sách mạnh, tình trạng thiếu lực lượng lao động đang tạo ra áp lực tăng đối với tiền lương.”
Tuy nhiên, Sawicki nhận định, chi tiêu tiêu cho quân sự, chiếm khoảng 7% GDP của Nga, đang gây ra tình trạng “mất cân bằng về kinh tế vĩ mô”.
Cuối tuần trước, Thống đốc NHTW Nga cho biết GDP của Nga sẽ tăng 3,5% đến 4% trong năm nay so với 1 năm trước. Song, ở năm tới, tốc độ tăng trưởng có thể sẽ giảm xuống còn 0,5% đến 1,5% so với cùng kỳ năm trước.
Bà nói thêm rằng, NHTW Nga sẽ giữ lãi suất chuẩn ở mức cao trong khoảng thời gian cần thiết để đưa lạm phát trở lại mục tiêu. Nếu cần thiết, cơ quan này có thể tăng lãi suất mạnh hơn nữa để giảm thiểu những rủi ro kinh tế.
Bà nói: “Lực lượng lao động và năng lực sản xuất dự trữ đang gặp nhiều khó khăn. Sự thiếu hụt các nguồn tài nguyên này có thể khiến nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, bất chấp mọi nỗ lực nhằm thúc đẩy nhu cầu.”
Bà Nabiullina cũng chỉ ra, những nỗ lực nhằm kích thích nhu cầu sẽ chỉ càng khiến lạm phát leo thang. Bà cảnh báo trong khi giải thích về động thái tăng lãi suất của NHTW, xu hướng này có thể dẫn đến tình trạng lạm phát đình trệ và chỉ có thể ngăn chặn bằng một cuộc suy thoái sâu sắc.
Tham khảo BI; FT