Ngoại trưởng Israel kêu gọi trừ khử tân thủ lĩnh Hamas

Tuyên bố của Hamas và ông Israel Katz - Ngoại trưởng Israel đưa ra vào thời điểm căng thẳng tăng cao ở Trung Đông, trong bối cảnh Iran và các đồng minh đe dọa trả đũa Israel sau vụ ám sát ông Haniyeh ở Tehran (Iran) hôm 31.7.

Cuộc họp căng thẳng ở Doha

Hôm qua, BBC dẫn lời một quan chức cấp cao của Hamas cho hay phong trào này vừa trải qua hai ngày họp căng thẳng và kéo dài ở Doha (Qatar) để chọn ra thủ lĩnh chính trị mới. Nhiều kịch bản được thảo luận, nhưng cuối cùng chỉ có hai cái tên được đề cử: Yahya Sinwar, thủ lĩnh Hamas ở Gaza từ năm 2017, và Mohammed Hassan Darwish, nhân vật đứng đầu Hội đồng Shura (vốn là cơ quan bầu cử bộ chính trị của Hamas).

Sau cùng, Hội đồng Shura nhất trí bỏ phiếu chọn ông Sinwar, mà theo một quan chức Hamas là nhằm gửi đi "thông điệp thách thức Israel". "Họ (Israel) sát hại Haniyeh, một nhân vật có quan điểm linh hoạt và cởi mở trước các giải pháp. Giờ đây họ phải đối mặt ông Sinwar và dàn lãnh đạo quân sự của Hamas", BBC dẫn lời quan chức này. Phong trào Hezbollah ở Li Băng chúc mừng ông Sinwar và gọi đây là thông điệp cho thấy "kẻ thù thất bại trong việc đạt được mục đích" khi giết hại các thủ lĩnh và nhân vật cấp cao của Hamas.

Lâu nay, ông Haniyeh được các nhà ngoại giao khu vực nhận định là nhân vật then chốt thúc đẩy khuynh hướng tiếp cận cởi mở của phong trào. Ngược lại, ông Sinwar lại được xem là một trong những nhân vật cực đoan nhất của Hamas. Trước khi được chọn là thủ lĩnh chính trị kế nhiệm, ông Sinwar nằm trong danh sách truy nã của Israel. Các cơ quan an ninh Israel cho rằng nhân vật này đã chủ mưu vụ tấn công 7.10.2023 vào lãnh thổ Israel, khiến hơn 1.200 người chết và 251 người bị bắt làm con tin ở Gaza.

"Việc bổ nhiệm nhân vật khủng bố cấp cao Yahya Sinwar làm lãnh đạo mới của Hamas, thay thế Ismail Haniyeh, một lần nữa là lý do thuyết phục để nhanh chóng loại trừ ông ta và xóa sổ tổ chức này khỏi trái đất", Ngoại trưởng Katz phát biểu trên X (tên cũ Twitter). Còn người phát ngôn lực lượng phòng thủ Israel (IDF), chuẩn đô đốc Daniel Hagari tuyên bố trên kênh tin tức Al-Arabiya rằng Sinwar là "kẻ khủng bố, nhân vật chịu trách nhiệm cho vụ tấn công khủng bố thảm khốc nhất lịch sử".

Nguy cơ cho đàm phán Gaza

Thủ lĩnh Sinwar không xuất hiện công khai kể từ vụ tấn công Israel tháng 10 năm ngoái và được cho lẩn trốn bên trong cấu trúc ngầm sâu 10 tầng lầu ở Gaza, theo Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken dẫn thông tin tình báo hồi tháng 6. Ông Javed Ali, cựu quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, phân tích rằng việc bổ nhiệm ông Sinwar có thể gây thêm cản trở cho các cuộc đàm phán ngừng bắn và trao đổi con tin. Theo giới quan sát, tân thủ lĩnh Hamas ít linh hoạt và rất khó thương thuyết so với người tiền nhiệm.

"Với việc bầu ông Sinwar lãnh đạo Hamas, phong trào này chấm dứt sự khác biệt giữa thủ lĩnh đối nội và đối ngoại, cũng như bất kỳ ảo tưởng về khía cạnh ôn hòa của tổ chức để bộc lộ khuôn mặt thật", tờ The Guardian dẫn lời nhà phân tích Aaron David Miller của Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế (trụ sở Washington D.C, Mỹ).

Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết cuộc thương thuyết về lệnh ngừng bắn Gaza có đạt được hay không là tùy vào thủ lĩnh chính trị mới của Hamas. "Chúng tôi đang theo đuổi nỗ lực ngoại giao mạnh mẽ, gần như suốt ngày đêm, với một thông điệp vô cùng đơn giản: tất cả các bên phải kiềm chế không leo thang", ông Blinken cho biết sau cuộc họp ở Nhà Trắng hôm 6.8.

Trong một diễn biến khác, quân đội Israel phát lệnh sơ tán đối với một khu vực thuộc miền bắc Gaza để trả đũa vụ Hamas phóng rốc két từ hướng Beit Hanoun vào lãnh thổ Israel. Trước đó, miền trung và miền nam Gaza cũng trúng đòn tấn công của Israel.