Chính phủ đã ban hành Nghị định số 98/2024/NĐ-CP ngày 25/7/2024 quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư. Trong đó, Nghị định quy định các trường hợp di dời khẩn cấp nhà chung cư bao gồm: nhà chung cư bị hư hỏng do cháy, nổ không còn đủ điều kiện bảo đảm an toàn để tiếp tục sử dụng; nhà chung cư bị hư hỏng do thiên tai, địch họa không còn đủ điều kiện bảo đảm an toàn để tiếp tục sử dụng.
Nhà chung cư hư hỏng do cháy nổ, thiên tai không đảm bảo an toàn thì phải di dời khẩn cấp (Ảnh: Thái Nguyễn)
Nghị định cũng quy định các trường hợp di dời theo phương án bồi thường, tái định cư. Cụ thể, nhà chung cư có các kết cấu chịu lực chính của công trình xuất hiện tình trạng nguy hiểm tổng thể, có nguy cơ sập đổ, không đáp ứng điều kiện tiếp tục sử dụng, cần phải di dời khẩn cấp chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư.
Nhà chung cư bị hư hỏng nặng, xuất hiện tình trạng nguy hiểm cục bộ kết cấu chịu lực chính của công trình và có một trong các yếu tố không đáp ứng yêu cầu của tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành hoặc có nguy cơ mất an toàn trong vận hành, khai thác, sử dụng như: hệ thống hạ tầng kỹ thuật phòng cháy, chữa cháy; cấp nước, thoát nước, xử lý nước thải; cấp điện, giao thông nội bộ.
Ngoài ra, nhà chung cư bị hư hỏng một trong các kết cấu chính của công trình như: móng, cột, tường, dầm, xà không đáp ứng yêu cầu sử dụng bình thường mà chưa thuộc trường hợp phải phá dỡ theo quy định nhưng thuộc khu vực phải thực hiện cải tạo, xây dựng đồng bộ với nhà chung cư thuộc trường hợp phải phá dỡ theo quy hoạch xây dựng đã được phê duyệt.
Bố trí chỗ ở tạm thời cho chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư
Nghị định 98 của Chính phủ còn quy định các hình thức bố trí chỗ ở tạm thời, chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư được lựa chọn 1 trong 2 phương án.
Thứ nhất, chủ sở hữu nhà chung cư được lưa chọn một trong những hình thức như: bố trí chỗ ở tạm thời tại quỹ nhà ở tái định cư có sẵn; quỹ nhà ở thuộc tài sản công trên địa bàn; mua nhà ở thương mại; đầu tư xây dựng quỹ nhà ở tái định cư bằng nguồn vốn ngân sách của địa phương hoặc nguồn vốn từ quỹ đầu tư phát triển, quỹ phát triển nhà ở của địa phương (nếu có) để dùng làm chỗ ở tạm thời.
Thứ hai, chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư chọn hình thức được thanh toán tiền để tự lo chỗ ở.
Bố trí chỗ ở tạm thời cho người sử dụng nhà chung cư khi di dời khẩn cấp (Ảnh: Thái Nguyễn)
Trường hợp đầu tư xây dựng quỹ nhà ở tái định cư để bố trí chỗ ở tạm thời thì phải bảo đảm yêu cầu về chất lượng, quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng nhà ở. Trường hợp nhà ở dùng để bố trí tạm thời thuộc diện được bán và chủ sở hữu đang ở nhà ở này có nhu cầu mua thì thực hiện bán nhà ở này cho các chủ sở hữu thay cho việc tái định cư (trừ trường hợp đang được bố trí chỗ ở tạm thời là nhà ở thuộc tài sản công). Giá bán nhà ở này và việc thanh toán tiền chênh lệch (nếu có) được xác định như đối với trường hợp bồi thường, tái định cư nếu trong phương án bồi thường, tái định cư đã được phê duyệt.
Ngoài ra, trường hợp chỗ ở tạm thời là căn hộ chung cư thì trách nhiệm chi trả các chi phí quản lý vận hành, sử dụng căn hộ chung cư được quy định theo 2 hình thức.
Thứ nhất, trường hợp di dời khẩn cấp các chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư đến chỗ ở tạm thời thì ngân sách địa phương chi trả kinh phí quản lý vận hành nhà chung cư từ nguồn chi thường xuyên của địa phương đến khi lựa chọn được chủ đầu tư dự án.
Thứ hai, trường hợp di dời theo phương án bồi thường, tái định cư thì chủ đầu tư chi trả kinh phí quản lý vận hành nhà chung cư.