Hiện nhiều người, đặc biệt là những người trẻ có xu hướng thích xăm hình trên người mà không biết xăm hình có thể gây ra nhiều biến chứng.
Tăng tỉ lệ mắc bệnh ở người xăm hình
Anh N.D.P. (35 tuổi, ngụ ở TP.HCM) xăm hình ở vùng đùi được hơn 2 năm. Trong suốt khoảng thời gian này, hình xăm không có triệu chứng. Mới đây, vùng da hình xăm, đặc biệt ở những chỗ xăm màu đỏ bị ngứa, châm chích, nổi sần tróc vẩy.
Anh P. đến các cơ sở y tế địa phương khám thì được chỉ định sử dụng các loại thuốc thoa kháng viêm nhưng bệnh chỉ giảm một phần. Mảng sần tróc vẩy kéo dài liên tục, ngày càng nặng hơn nên anh đến Bệnh viện Da liễu TP.HCM điều trị.
Một trường hợp khác cũng có biểu hiện tương tự. Hình xăm ổn định 3 năm cho đến khi chị P.T.L. (28 tuổi) phải sử dụng thuốc kháng siêu vi Tenofovir được một tháng thì các vết xăm bắt đầu phản ứng viêm da tróc vẩy, đáp ứng kém với các loại thuốc thoa.
Tại Bệnh viện Da liễu TP.HCM, bệnh nhân được chẩn đoán bị phản ứng u hạt viêm sau xăm hình. Tình trạng này có thể xuất hiện sau xăm nhiều năm mà không có nguyên nhân cụ thể, hoặc sau khi bệnh nhân tiếp xúc với một số yếu tố làm kích hoạt phản ứng viêm như thuốc (ART, tenofovir…), tiếp xúc ánh sáng quá mức.
Các trường hợp này điều trị thường khó khăn, cần kết hợp các biện pháp như tiêm triamcinolone tại thương tổn, phẫu thuật loại bỏ vùng hình xăm bị phản ứng, hoặc sử dụng laser để kích thích quá trình tiêu hủy mực xăm tốt hơn.
Bác sĩ Hoàng Văn Minh - giám đốc Trung tâm Bệnh da và bớt bẩm sinh - cho biết hình xăm là một dấu ấn hoặc hình thiết kế vĩnh viễn được thực hiện trên da bằng mực xăm. Thông thường, thợ xăm sử dụng máy cầm tay hoạt động như máy may với mũi kim đâm vào da nhiều lần. Với mỗi lần đâm, chiếc kim sẽ đưa giọt mực nhỏ vào lớp ngoài cùng của da.
Xăm hình ngày càng phổ biến rộng rãi như theo khảo sát của Trung tâm nghiên cứu Pew tại Mỹ, có khoảng 40% người trẻ có ít nhất một hình xăm. Do vậy, công nghệ xăm ngày càng cải thiện và tiến bộ. Tuy nhiên, vẫn còn ghi nhận nhiều biến chứng xảy ra, đặc biệt gần đây ghi nhận tăng tỉ lệ mắc bệnh u lympho ác tính ở người xăm hình.
Nhiễm trùng phổ biến sau xăm hình
Bác sĩ Phan Ngọc Huy, Bệnh viện Da liễu TP.HCM, nhận định xăm hình đang ngày càng trở thành một xu hướng được ưa chuộng trong khi chất lượng của các cơ sở xăm cũng như nguồn nguyên liệu vẫn chưa được kiểm chứng một cách rõ ràng. Vì vậy, số ca xăm hình gặp biến chứng có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây.
Điều này có thể do một số nguyên nhân như cơ sở xăm hình không đảm bảo kỹ thuật vô khuẩn, xăm sai lớp, mực xăm không rõ nguồn gốc, tiềm ẩn nguy cơ cao bị bội nhiễm vi khuẩn cũng như nguy cơ dị ứng, mức độ phức tạp của hình xăm (sử dụng lượng mực xăm lớn và nhiều màu sắc).
Có nhiều biến chứng thường gặp khi xăm hình như nhiễm trùng, dị ứng, sẹo lồi, bệnh lây truyền qua đường máu... Cụ thể, nhiễm trùng là biến chứng phổ biến sau khi xăm hình. Các nghiên cứu cho thấy tỉ lệ mực xăm bị nhiễm vi khuẩn khá cao vào khoảng 10%, trong đó phải kể đến các loại vi khuẩn gram âm như Pseudomonas sp., Acinetobacter sp..
Dị ứng thường gặp ở các bệnh nhân xăm nhiều màu, xăm thẩm mỹ (môi, cung mày) và hình xăm có màu đỏ, vàng. Bệnh nhân thường có các triệu chứng như nổi mẩn đỏ ngứa, bong tróc da và thường kéo dài, tái phát sau điều trị.
Sẹo lồi thường gặp ở những người có cơ địa sẹo lồi hoặc chăm sóc sau xăm không đúng cách. Còn nếu dụng cụ xăm hình không được tiệt trùng đúng cách, có thể dẫn đến nguy cơ lây truyền các bệnh truyền nhiễm qua đường máu như HIV, viêm gan B và viêm gan C.
Theo bác sĩ CKI Hoàng Văn Minh, xăm hình có thể che giấu dấu hiệu ung thư da hoặc tình trạng khác của da như nốt ruồi, mảng đỏ, hay dấu hiệu khác liên quan đến vấn đề da mà chưa bị phát hiện. Một nghiên cứu trước đây trên người trưởng thành ở Đan Mạch tìm thấy dấu vết của niken, chì và các tác nhân gây ung thư khác trong 65 loại mực xăm.
Theo báo Lancet xuất bản tháng 6-2024, nghiên cứu tại Thụy Điển trên 11.905 người về mối tương quan giữa hình xăm và bệnh u lympho ác tính cho thấy hình xăm có liên quan đến tăng nguy cơ mắc bệnh u lympho ác tính.
Bác sĩ Hoàng Văn Minh lưu ý thêm, phải cẩn trọng khi phá xăm hình bằng laser vì có thể làm tăng nguy cơ bị u lympho ác tính.