Việc cải tổ Tòa án Tối cao Mỹ do phe bảo thủ nắm giữ là động thái táo bạo của ông Biden, nhằm ghi dấu ấn trong sáu tháng cầm quyền cuối cùng của mình.
Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến công bố kế hoạch cải cách khẩn cấp Tòa án Tối Mỹ trong bài phát biểu ở Texas ngày 29-7, giờ địa phương.
Theo Nhà Trắng, ông Biden đang kêu gọi sửa đổi Hiến pháp để đảo ngược phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao nghiêng về phía cựu tổng thống Donald Trump trong phán quyết về quyền miễn trừ tổng thống.
Theo đó, ông Biden cũng sẽ đưa ra các cải cách về giới hạn nhiệm kỳ và bộ quy tắc ứng xử đối với 9 thẩm phán tối cao. Các thẩm phán Tòa án Tối cao hiện đang phục vụ không giới hạn nhiệm kỳ và có thể làm việc trọn đời.
Nhà Trắng cho biết ông Biden sẽ yêu cầu giới hạn nhiệm kỳ 18 năm đối với các thẩm phán Tòa án Tối cao và bổ nhiệm thẩm phán mới mỗi 2 năm.
Đề xuất được đưa ra sau những phán quyết gây sốc gần đây của Tòa án Tối cao như bãi bỏ quyền phá thai trên toàn quốc. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng sự chia rẽ sâu sắc hiện nay trong Quốc hội khiến những cải cách này khó có thể đưa thành luật.
"Đất nước này được thành lập dựa trên một nguyên tắc đơn giản nhưng sâu sắc: Không ai đứng trên luật pháp. Không phải tổng thống Mỹ. Không phải một thẩm phán tại Tòa án Tối cao Hoa Kỳ. Không ai cả", ông Biden nói trong một bài viết đăng trên tờ Washington Post ngày 29-7.
"Những gì đang xảy ra hiện nay là không bình thường và nó làm suy yếu niềm tin của công chúng đối với các quyết định của tòa án, bao gồm cả những quyết định ảnh hưởng đến quyền tự do cá nhân", tổng thống Mỹ viết.
Mặc dù cơ hội rất mong manh, nhưng những cải cách được đề xuất phản ánh sự thất vọng ngày càng tăng của ông Biden đối với Tòa án Tối cao, với nhiều thẩm phán do ông Trump bổ nhiệm. Ngoài ra, các cuộc thăm dò dư luận cho thấy người dân ngày càng mất niềm tin vào Tòa án Tối cao.
Nhà Trắng cho biết cả ông Biden và Phó tổng thống Kamala Harris, hiện là ứng cử viên được cho là của Đảng Dân chủ cho cuộc bầu cử vào tháng 11-2024, đều "mong được làm việc với Quốc hội" về kế hoạch này.