Donald Trump nguy cơ đi chệch hướng trong kế hoạch đối phó bà Harris, khi tập trung công kích chủng tộc, vấn đề có thể khiến cử tri xa lánh ông.
Trong nỗ lực chấm dứt "tuần trăng mật" của Phó tổng thống Kamala Harris và đảng Dân chủ, cựu tổng thống Donald Trump và đội ngũ chiến dịch đã lên kế hoạch tập trung công kích đối thủ về vấn đề nhập cư trái phép, lạm phát, những hồ sơ mà bà từng xử lý khi còn làm công tố viên và khắc họa bà là "người cực đoan".
Tuy nhiên, kế hoạch không được duy trì lâu, khi ông Trump liên tục đi chệch khỏi thông điệp đó. Trong màn hỏi đáp kéo dài 34 phút với Hiệp hội Nhà báo Da màu Quốc gia (NABJ) ở Mỹ ngày 31/7, cựu tổng thống chuyển sang công kích vấn đề chủng tộc của bà Harris.
"Bà ấy có nguồn gốc Ấn Độ và trước đây chỉ thúc đẩy di sản gốc Ấn. Tôi không biết bà ấy là người da đen cho tới vài năm gần đây, khi bà ấy bỗng nhiên thành người da đen", ông nói.
Ông không đưa ra được bất cứ bằng chứng nào chứng minh cho cáo buộc bà Harris "bỗng nhiên thành người da đen".
Bà Harris, 59 tuổi, là người da màu và gốc Á đầu tiên giữ chức Phó tổng thống Mỹ trong lịch sử. Mẹ bà là Shyamala Gopalan, người di cư từ Ấn Độ. Bố bà là Donald Jasper Harris, sinh ra trong gia đình người Jamaica gốc Phi. Từ lâu, Phó tổng thống Mỹ đã thể hiện mình là người da đen lẫn châu Á.
Tối cùng ngày, bà Harris chỉ trích những bình luận của ông Trump là "mánh khóe cũ, gây chia rẽ và thiếu tôn trọng".
Michael Tyler, phát ngôn viên chiến dịch của bà Harris, không đề cập trực tiếp đến đòn công kích mới từ đối thủ, thay vào đó cho rằng cựu tổng thống đã "thể hiện sự thù địch trong suốt cuộc đời, suốt nhiệm kỳ và suốt chiến dịch tranh cử tổng thống".
"Donald Trump chứng minh rằng ông ấy không thể đoàn kết nước Mỹ, nên ông ấy cố gắng chia rẽ chúng ta", Tyler cho hay.
Chiến dịch tranh cử của bà Harris cho biết những bình luận của Trump là "hương vị của sự hỗn loạn và chia rẽ", những điều sẽ phủ bóng nhiệm kỳ hai nếu ông tái đắc cử.
Cựu tổng thống Donald Trump tại cuộc vận động tranh cử ở Harrisburg, bang Pennsylvania ngày 31/7. Ảnh: AP
Một số cộng sự và đồng minh của bà Harris cho rằng việc bị cuốn theo các bình luận của ông Trump có thể tiềm ẩn nguy cơ cuộc tranh cử biến thành tranh luận về chủng tộc, vấn đề rất nhạy cảm ở Mỹ trước thềm bầu cử. Do đó, họ tin những bình luận của ông Trump sẽ tự làm tổn hại nền tảng ủng hộ của cựu tổng thống, trong khi chiến dịch của bà Harris có thể tập trung cho những vấn đề cử tri quan tâm như kinh tế và quyền phá thai.
Trong cuộc đua vào Nhà Trắng, cả bà Harris và ông Trump đều muốn thu hút sự ủng hộ của cử tri da màu. Bà Harris đã nói chuyện với các nữ sinh da màu và tổ chức vận động tranh cử tại các thành phố có nhiều dân da màu.
Ông Trump cũng nhận câu hỏi từ các nhà báo da màu và nói với khán giả của NABJ rằng ông là "tổng thống tốt nhất với người da màu kể từ thời cựu tổng thống Abraham Lincoln". Tuy nhiên, ông sau đó cáo buộc ba nhà báo da màu dẫn chương trình NABJ thiếu chuyên nghiệp và bất công với ông.
Nhiều nhà quan sát cho rằng đòn công kích mới của ông Trump nhắm vào vấn đề chủng tộc của bà Harris đang làm lu mờ kế hoạch chiến dịch, khiến nhiều đồng minh lo lắng và cử tri xa lánh ông.
"Chiến dịch của Trump chưa tìm ra cách hiệu quả để hạ gục Harris. Tôi nghĩ ông ấy đang tuyệt vọng bám víu mọi thứ xung quanh bằng bản năng", Chuck Coughlin, chiến lược gia chính trị ở bang Arizona, nói.
Phát biểu của ông Trump nhiều khả năng sẽ làm đổ bể nỗ lực của những đảng viên Cộng hòa muốn đưa đảng tránh xa các cuộc tranh luận về chủng tộc hoặc giới tính, thay vào đó kêu gọi tập trung vào hồ sơ chính sách của đối thủ.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Thom Tillis cảnh báo đảng sẽ "mất vị thế" khi bình luận về bất kỳ điều gì ngoài "nền kinh tế yếu kém, biên giới lỏng lẻo hay thất bại an ninh quốc gia của chính quyền Tổng thống Joe Biden".
Những lời chỉ trích mạnh mẽ nhất trong đảng Cộng hòa đối với bình luận của ông Trump về bà Harris đến từ Thống đốc Maryland Larry Hogan, người đang tranh cử ghế thượng viện với một ứng viên da màu.
Trong bài đăng trên X, Hogan gọi việc mọi người "tấn công chủng tộc của Phó tổng thống Harris hoặc bất kỳ ai đều không thể chấp nhận được và thật ghê tởm". Hogan thêm rằng "người dân Mỹ xứng đáng được hưởng những điều tốt đẹp hơn".
Khoảng 10% dân số Mỹ được xác định là đa chủng tộc, theo cuộc điều tra dân số năm 2020. Nhóm nhân khẩu học này đã tăng nhanh trong thập kỷ qua, từ 9 triệu người năm 2010 lên 33,8 triệu năm 2020, tăng 276%.
Bà Harris luôn khẳng định mình mang hai dòng máu gốc Ấn và gốc Phi suốt nhiều thập kỷ qua. Bà từng theo học Đại học Black Howard, tổ chức giáo dục dành cho sinh viên da đen nổi tiếng trong lịch sử, và gia nhập hội nữ sinh da màu Alpha Kappa Alpha từ những năm 1980. Bà cũng thường xuyên nói về việc trở thành người đầu tiên phá vỡ rào cản cá nhân để đảm nhận các vị trí trong chính quyền Mỹ.
Một số người bảo thủ bảo vệ ông Trump và cho rằng bà Harris không phải lúc nào cũng xác nhận là người da đen.
"Donald Trump nói đúng. Kamala Harris không phải là người da đen và chưa bao giờ như vậy", nhà theo đuổi thuyết âm mưu cực hữu Laura Loomer viết trên X.
Nhà sáng tạo podcast Benny Johnson đăng video bà Harris giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Thượng viện năm 2016, với dòng chú thích "bà Harris đã khoe về việc trở thành thượng nghị sĩ gốc Ấn đầu tiên trong lịch sử Mỹ. Vì vậy...".
Tuy nhiên, các quan chức đảng Cộng hòa cố gắng tránh xa những bình luận về chủng tộc của ông Trump và kêu gọi đồng nghiệp tiếp tục tập vào chính sách khi nói đến Harris.
"Đó là những gì người dân Mỹ muốn và là nơi để chúng ta chiến thắng. Chúng ta nên tập trung vào chính sách", thượng nghị sĩ Mike Rounds nói.
Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris trên chuyên cơ Không lực Hai tại thành phố Westfield, bang Massachusetts ngày 27/7. Ảnh: AFP
Những người thân cận với ông Trump cũng không tin rằng chiến thuật công kích cá nhân, nhắm vào vấn đề chủng tộc của bà Harris sẽ phát huy hiệu quả.
"Cáo buộc bầu cử năm 2020 bị đánh cắp, bảo vệ những kẻ bạo loạn Đồi Capitol và công kích Harris về chủng tộc hay vấn đề cá nhân không phải là những thứ giúp chúng tôi chiến thắng", một người thân cận nói, thêm rằng những bình luận xúc phạm phụ nữ cũng không giúp ích gì.
Kể từ khi ông Joe Biden tuyên bố dừng tranh cử, bà Harris và ông Trump cạnh tranh nhau sít sao trong các cuộc khảo sát dư luận. Cuộc thăm dò của Washington Post chỉ ra tỷ lệ ủng hộ trung bình của ông Trump ở mức 47% và bà Harris là 46%.
"Các đòn công kích cá nhân chống lại bà Harris thực sự không được khuyến khích và không nên có, chúng không mang lại lợi thế cho chiến dịch", John Fredericks, người dẫn chương trình phát thanh bảo thủ ủng hộ Trump, nói.
Shermichael Singleton, người da màu từng là cố vấn cho các chiến dịch tranh cử tổng thống của Mitt Romney và Ben Carson, nhận định khi lao vào các cuộc tấn công phân biệt sắc tộc, cựu tổng thống có nguy cơ bị cử tri xa lánh.
"Tôi lo lắng rằng khi ông Trump đi theo con đường đó và nói những điều đó, nhiều người sẽ không còn thấy những điểm tốt ở ông, vì họ cảm thấy bị xúc phạm", Singleton nói.
Thùy Lâm (Theo Washington Post, Politico, Newsweek)