Sau đây xin giới thiệu toàn văn bài phát biểu củaTổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm:
Thưa Bà Kang Kyung-wha, Chủ tịch và Giám đốc điều hành Asia Society,
Thưa Ngài John Kerry, người bạn thân thiết của Việt Nam,
Thưa các vị Đại sứ, Trưởng Cơ quan đại diện nước ngoài tại Mỹ,
Thưa các bạn bè Mỹ và bà con người Việt Nam tại Mỹ,
Thưa các vị khách quý,
Trước hết, tôi trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành tới Chính phủ và nhân dân Mỹ đã có cử chỉ hỗ trợ nhân dân Việt Nam trong trận bão Yagi vừa qua. Đây là sự giúp đỡ kịp thời và rất ý nghĩa vào thời điểm khó khăn đối với chúng tôi.
Thưa Quý vị và các bạn,
Nhân dịp công tác tại Mỹ dự Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc khóa 79, tôi rất vui mừng được gặp Quý vị tại đây. Tôi cũng chân thành cảm ơn Hiệp hội Châu Á đã chủ trì tổ chức sự kiện hôm nay.
Tôi được biết Hiệp hội Châu Á là tổ chức hàng đầu về thúc đẩy tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa các quốc gia và nền văn hóa của Châu Á với thế giới, qua đó góp phần định hướng tương lai chung cho Châu Á và thế giới trên mọi lĩnh vực. Xin chúc mừng Hiệp hội về những thành tựu đã đạt được và xin cảm ơn sự có mặt của Quý vị tại đây ngày hôm nay.
Đây là một sự kiện đặc biệt đánh dấu một năm chúng ta nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Mỹ, đồng thời cùng nhìn lại chặng đường hai nước đã trải qua và hướng tới kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước vào năm 2025.
Lịch sử quan hệ Việt Nam - Mỹ
Thưa Quý vị và các bạn,
Sự hình thành và phát triển của quan hệ Việt Nam - Mỹ là một quá trình hiếm có trong lịch sử quan hệ quốc tế.
Hơn 2 thế kỷ trước, hai đất nước cách nhau nửa vòng trái đất đã có những giao thiệp đầu tiên trong điều kiện khoa học kỹ thuật còn chưa phát triển. Gần 80 năm trước, Việt Nam độc lập đồng minh hội, theo lệnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã chủ động tìm cách hỗ trợ các phi công Mỹ trong Chiến tranh thế giới thứ II.
Trong Cách mạng Tháng 8, những người bạn Mỹ là lực lượng nước ngoài duy nhất bên cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã được mời tham dự Lễ Tuyên ngôn độc lập ngày 2-9-1945 và chứng kiến Hồ Chủ tịch trích dẫn Tuyên ngôn độc lập Mỹ. Hôm đó, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, trên khán đài nổi bật khẩu hiệu "Hoan nghênh phái đoàn Mỹ".
Trong những ngày đầu của nước của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa non trẻ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi 14 bức thư đến các Lãnh đạo Mỹ để trao đổi về tình hình Đông Dương và tìm kiếm sự ủng hộ của Mỹ đối với cách mạng Việt Nam. Đặc biệt, trong bức thư đề ngày 16-2-1946 gửi Tổng thống Truman, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bày tỏ mong muốn thiết lập quan hệ "hợp tác đầy đủ" với Mỹ.
Tuy nhiên, do những điều kiện, hoàn cảnh của lịch sử, mong muốn ấy đã phải trải qua nhiều thử thách. Chúng ta đã phải trải qua 20 năm chiến tranh, thêm 20 năm tiếp theo quan hệ bị đóng băng, để rồi bằng những nỗ lực không mệt mỏi của các nhà Lãnh đạo hai nước qua các thời kỳ, với vai trò quan trọng của những nhân vật lịch sử, "những người phá băng" của cả Việt Nam và Mỹ (như người bạn John Kerry của chúng tôi cũng đang có mặt tại đây), ngày 11-7-1995, Thủ tướng Việt Nam Võ Văn Kiệt và Tổng thống Mỹ Bill Clinton đã công bố việc hai nước chính thức bình thường hóa quan hệ ngoại giao.
Quan hệ Việt Nam - Mỹ bước sang chương mới
Thưa Quý vị và các bạn,
Cách đây 30 năm, có lẽ người lạc quan nhất cũng không thể hình dung được bằng cách nào đó mà Việt Nam và Mỹ có thể vượt qua nỗi đau của chiến tranh để xây dựng và phát triển một mối quan hệ mạnh mẽ và tích cực như hiện nay.
Chúng ta đã chứng kiến những bước tiến mạnh mẽ chưa từng thấy, từ cựu thù chúng ta trở thành bạn rồi Đối tác toàn diện vào năm 2013, và sau 10 năm triển khai Đối tác toàn diện, hai nước đã đạt nhiều bước tiến quan trọng trong việc tăng cường hiểu biết lẫn nhau, xây dựng lòng tin và thúc đẩy hợp tác trên mọi lĩnh vực.
Đó là cơ sở vững chắc để Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Biden quyết định nâng cấp quan hệ hai nước lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Đây thực sự là đỉnh cao của tiến trình hàn gắn và phát triển quan hệ song phương, đồng thời là thành quả kết tinh của vô vàn nỗ lực hàn gắn, xây dựng lòng tin bền bỉ trong suốt ba thập niên qua của nhiều thế hệ lãnh đạo, bạn bè trong chính quyền, quốc hội hai nước và nhân dân hai nước, trong đó có sự đóng góp đáng kể của cộng đồng người Việt Nam tại Mỹ.
Chúng ta cũng trân trọng và ghi nhớ những công lao đóng góp to lớn của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, với tầm nhìn chiến lược sâu rộng, đã phát huy tối đa tiềm năng và đưa quan hệ Việt Nam - Mỹ bước sang chương mới. Có thể nói, quan hệ giữa hai nước chúng ta đã trở thành hình mẫu trong lịch sử quan hệ quốc tế về hàn gắn và xây dựng quan hệ sau chiến tranh.
Thưa Quý vị và các bạn,
Ngày hôm nay, Việt Nam và Mỹ đã trở thành những người bạn và là đối tác chiến lược toàn diện, đúng như ý nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chúng ta cùng xây dựng và củng cố quan hệ hợp tác, vừa cùng khắc phục những hậu quả của chiến tranh. Đó là cách tốt nhất để hàn gắn những vết thương trên đất đai, trên cơ thể và trong tâm hồn. Và quan trọng hơn, điều đó giúp chúng ta xây dựng lòng tin, cơ sở quan trọng để "Chúng ta có thể cùng nhau xây dựng một tầm nhìn tươi sáng cho quan hệ hai nước trong tương lai, để hai dân tộc chúng ta, con cháu chúng ta luôn là bạn và đối tác tốt của nhau" - như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu trong chuyến thăm lịch sử tới Mỹ vào năm 2015.
Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Mỹ hướng tới tương lai
Thưa Quý vị và các bạn,
Những kết quả hai nước đạt được trong một năm qua là rất đáng khích lệ, song với nội hàm toàn diện và cụ thể, khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện cũng cho chúng ta nhiều dư địa để tiếp tục làm sâu sắc và đưa quan hệ song phương, ngày càng phát triển ổn định, thực chất, mang lại nhiều lợi ích hơn nữa cho nhân dân hai nước cũng như đóng góp cho hòa bình, ổn định, thịnh vượng ở khu vực và quốc tế.
Hướng tới kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Mỹ vào năm 2025, để tiếp tục thực hiện cam kết giữa cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden, tôi cho rằng thời gian tới, hai nước chúng ta cần phối hợp chặt chẽ để tiếp tục triển khai hiệu quả khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện trên tinh thần hiểu biết, tôn trọng lẫn nhau và cùng hướng về phía trước với một số trọng tâm sau:
Thứ nhất, tiếp tục củng cố tin cậy chính trị thông qua các hoạt động tiếp xúc, trao đổi đoàn ở các kênh, các cấp, đặc biệt là cấp cao;
Thứ hai, đẩy mạnh hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư, lĩnh vực trọng tâm và động lực của quan hệ hai nước, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp hai bên;
Thứ ba, đưa hợp tác khoa học - công nghệ, lĩnh vực có tính đột phá của quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, lên tầm cao mới, trong đó ưu tiên tìm kiếm đột phá trong các lĩnh vực mới như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi xanh; đi cùng với đó là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong quá trình này, tôi rất kỳ vọng vào sự đóng góp của thế hệ trẻ những người Mỹ gốc Việt Nam cũng như những chuyên gia, nghiên cứu sinh, sinh viên Việt Nam đang học tập, làm việc tại các tập đoàn, trung tâm nghiên cứu của Mỹ.
Thứ tư, duy trì nhịp độ phù hợp và triển khai hiệu quả các thỏa thuận đã có về hợp tác quốc phòng - an ninh, trong đó tiếp tục coi khắc phục hậu quả chiến tranh là ưu tiên cao, trong đó tập trung tẩy độc dioxin, rà phá bom mìn tại các điểm nóng, hỗ trợ người khuyết tật, tìm kiếm, quy tập và định danh hài cốt liệt sỹ Việt Nam. Việt Nam sẽ tiếp tục hợp tác đầy đủ với Mỹ trong việc tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh.
Thứ năm, tăng cường phối hợp, cùng đóng góp nhiều hơn cho hòa bình, ổn định, thịnh vượng ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, trong đó đề cao vai trò trung tâm của ASEAN và phát huy hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN - Mỹ, Quan hệ đối tác Mekong - Mỹ; đồng thời nâng cao hiệu quả hợp tác xử lý các thách thức an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, an ninh mạng, an ninh nguồn nước…
Và cuối cùng, những khác biệt hoàn toàn có thể thu hẹp khi chúng ta chú trọng đối thoại, chia sẻ và ủng hộ lẫn nhau.
Thưa Quý vị và các bạn,
Như Tổng thống Abraham Lincoln của các bạn đã từng nói: "Cách tốt nhất để đoán định tương lai là kiến tạo tương lai".
30 năm qua chúng ta đã cùng chung tay tạo nên một điểm nhấn lịch sử về một hình mẫu trong quan hệ quốc tế, ví như một bức tranh đẹp được dệt nên bởi sự đóng góp, công lao của rất-rất nhiều người, cả những nhà lãnh đạo tiêu biểu và cả biết bao con người, cả những người âm thầm mà chúng ta chưa thuộc hết mặt, biết hết tên.
Nếu ví mỗi hành động dù nhỏ bé như một sợi chỉ khi được đan kết lại, gắn kết nhau sẽ dệt nên bức tranh tương lai, dệt nên những điều phi thường.
Xin trân trọng cảm ơn Quý vị và các bạn đã lắng nghe.