Gạo là nguyên liệu chính trong nhiều món ăn truyền thống của Nhật Bản như sushi, onigiri…. Nhưng đất nước này đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt gạo lớn nhất trong nhiều thập kỷ.
Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) viết trong một báo cáo công bố tuần trước: "Trong suốt mùa hè năm 2024, Nhật Bản đã phải vật lộn với tình trạng thiếu gạo khiến siêu thị trống rỗng. Nhu cầu vượt xa sản lượng trong ba năm qua khiến lượng gạo dự trữ giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 20 năm”.
USDA cho biết thêm rằng người tiêu dùng cũng đã tích trữ nhiều gạo hơn để chuẩn bị cho mùa bão ở Nhật Bản và cảnh báo động đất lớn.
Đài truyền hình địa phương NHK cho rằng tình trạng thiếu hụt một phần là do lượng khách du lịch đổ về khiến nhu cầu về sushi và các món ăn làm từ gạo khác tăng cao.
Nhật Bản đã đón kỷ lục 17,8 triệu du khách trong nửa đầu năm, cao hơn nhiều so với mức trước đại dịch. Xu hướng đó vẫn đang tiếp diễn với 3,3 triệu du khách đến vào tháng 7, mức cao nhất từng được ghi nhận theo số liệu thống kê du lịch của Nhật Bản.
Theo ước tính, lượng gạo tiêu thụ của khách du lịch đã tăng từ 19.000 tấn trong giai đoạn tháng 7/2022 – 6/2023 lên 51.000 tấn trong giai đoạn tháng 7/2023 - tháng 6/2024. Mặc dù lượng tiêu thụ của khách du lịch tăng gấp đôi, nhưng con số đó vẫn tương đối nhỏ so với lượng gạo tiêu thụ trong nước hàng năm của Nhật Bản là hơn 7 triệu tấn.
Trong khi đó, theo dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản (MFAA), lượng gạo tồn kho tư nhân của Nhật Bản đạt 1,56 triệu tấn trong tháng 6, đánh dấu mức thấp nhất trong nhiều năm.
Sản lượng gạo cũng đang giảm khi những người nông dân trồng lúa lớn tuổi nghỉ hưu và ngày càng ít người trẻ theo nghề. Các đợt nắng nóng và hạn hán nửa cuối năm ngoái cũng đã ảnh hưởng đến vụ thu hoạch.
Nghiên cứu viên cấp cao Joseph Glauber tại Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế cho biết, ngoài sản lượng thu hoạch giảm và nhu cầu tiêu thụ gạo của khách du lịch tăng, chính sách về gạo của Nhật Bản là nguyên nhân chính khiến nguồn cung giảm.
Glauber nói với CNBC rằng "Nền kinh tế gạo của Nhật Bản vẫn phần lớn bị cô lập khỏi thị trường thế giới".
Nhật Bản áp dụng mức thuế 778% đối với gạo nhập khẩu để bảo vệ người nông dân trồng lúa nội địa. Dù Nhật Bản cam kết nhập khẩu tối thiểu khoảng 682.000 tấn gạo mỗi năm theo nghĩa vụ với Tổ chức Thương mại Thế giới, phần lớn lượng gạo này được sử dụng để chế biến và làm thức ăn chăn nuôi. Xuất khẩu gạo từ Nhật Bản cũng tăng gấp 6 lần từ năm 2014 đến năm 2022 lên gần 30.000 tấn.
Giá gạo đạt 16.133 yên (112,67 USD) cho 60kg vào tháng 8, tăng 3% so với tháng trước và cao hơn 5% kể từ đầu năm. Giá gạo là thành phần chính thúc đẩy lạm phát Nhật Bản tăng trong tháng 8.
Theo CNBC