Tại sao gạo 'vắng bóng' tại các siêu thị Nhật Bản?

Trong vài tuần qua, người dân trên khắp Nhật Bản đã nhận thấy tình trạng thiếu gạo tại các cửa hàng, với các kệ hàng thường trống trơn và một số siêu thị treo biển quy định mỗi người chỉ được mua một túi gạo.

Nhiều yếu tố tác động

Đại diện Bộ Nông nghiệp Nhật Bản Itakura Hiroshi cho biết tình trạng thiếu gạo là sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm lo ngại về nguy cơ xảy ra siêu động đất ở rãnh Nankai, song nhấn mạnh thực tế hiện nay không phải điều đáng báo động, theo Japan Times.

"Gạo là loại cây trồng chỉ được trồng một lần trong năm và các vùng sản xuất lúa chính bắt đầu thu hoạch lúa mới vào tháng 9, vì vậy tháng 8 luôn là thời điểm khan hiếm nhất trong năm", ông nói.

Ông Itakura đề cập Nhật Bản từng xảy ra tình trạng dư thừa gạo trong đại dịch Covid-19 khi người dân ít ra bên ngoài ăn uống. Nhu cầu tiêu thụ gạo đã về mức bình thường trong năm nay.

“Những yếu tố trên dẫn đến sự thiếu hụt nhẹ vào khoảng tháng 6 đến tháng 8. Ngoài ra, cảnh báo về siêu động đất ở rãnh Nankai dẫn đến doanh số bán gạo tăng, bên cạnh những mặt hàng như nước và nhu yếu phẩm”, ông nói, thêm rằng những trận động đất ở các tỉnh Kanagawa và Ibaraki tuần qua cũng thúc đẩy mọi người tích trữ gạo.

Nắng nóng gay gắt đã ảnh hưởng tiêu cực đến sản lượng thu hoạch gạo tại Nhật Bản. Ngoài ra, lượng khách du lịch tăng mạnh trong thời gian qua cũng khiến nhu cầu tiêu thụ gạo cao hơn. Từ tháng 3 - 6, lượng du khách đến Nhật Bản duy trì ở mức 3 triệu người mỗi tháng, so với 1,8 - 2 triệu người cùng kỳ năm ngoái, theo Sora News 24.

The Yomiuri Shimbun đưa tin nhân viên tại một cửa hàng bán lẻ ở tỉnh Fukuoka hôm 22.8 đã giải thích với khách rằng loại gạo mà ông tìm mua đã bán hết. Vị khách ngạc nhiên và nói rằng đây là lần đầu ông chứng kiến gạo hết hàng.

Theo Bộ Nông, Lâm, Ngư nghiệp Nhật Bản, dự trữ gạo tại khu vực tư nhân cuối tháng 6 ở mức thấp nhất, đạt 1,56 triệu tấn, giảm khoảng 20% so với cùng kỳ năm ngoái và thấp nhất kể từ năm 1999. Trong vụ thu hoạch năm 2023, sản lượng gạo thượng hạng đạt 61,8%, giảm 18 điểm phần trăm so với năm 2022.

Giá gạo biến động

Nguồn cung không đáp ứng đủ nhu cầu đã tác động đến giá gạo tại Nhật Bản. Giá giao dịch trung bình cho 60 kg gạo giữa Hợp tác xã Nông nghiệp Nhật Bản và các doanh nghiệp đạt mức 15.865 yen (hơn 2,7 triệu đồng) hồi tháng 6. Đây là mức cao nhất trong 11 năm. Giá gạo tháng 7 giảm nhẹ nhưng vẫn cao hơn 13% cùng kỳ năm ngoái.

Theo Japan Times, thực tế giá gạo không bị ảnh hưởng nặng nề bởi lạm phát như các sản phẩm khác cũng có thể khiến nhiều người mua gạo thay vì các mặt hàng chủ lực khác.

Theo chỉ số giá tiêu dùng hằng tháng do Bộ Nội vụ Nhật Bản công bố, thống kê gần nhất vào tháng 6 cho thấy giá gạo chỉ tăng 7% kể từ năm 2020, so với mức tăng lần lượt là 21% và 20% đối với sản phẩm bánh mì và sợi mì.

Giới chức Nhật Bản kêu gọi người dân bình tĩnh, khẳng định sản lượng gạo từ vụ thu hoạch năm nay sẽ chấm dứt tình trạng thiếu hụt.

Những loại gạo mới thu hoạch, hay shinmai, đã bắt đầu được bày bán trên kệ hàng. “Việc phân phối những sản phẩm ‘gạo sớm’ như gạo Koshihikari đã bắt đầu, trong khi Tokyo đã phân phối sản phẩm gạo của tỉnh Chiba kể từ khi diễn ra lễ hội Obon (vào giữa tháng 8)”, ông Itakura cho biết.

Đại diện liên minh Hợp tác xã Nông nghiệp Nhật Bản nhấn mạnh việc tránh mua hàng trong tâm lý hoảng loạn. “Điều quan trọng là duy trì cân bằng giữa cung và cầu gạo, theo dõi chặt chẽ tình hình và đảm bảo nỗ lực sản xuất phù hợp với nhu cầu sản lượng gạo trong năm 2025”, đại diện này cho biết.