Tạo chuyển biến mới trong hợp tác Việt Nam - Timor-Leste

Tại hội đàm, Chủ tịch nước Tô Lâm nhiệt liệt chào mừng Tổng thống Timor-Leste và nhấn mạnh chuyến thăm sẽ góp phần tạo xung lực mới cho hợp tác giữa hai nước. Tổng thống José Ramos-Horta cảm ơn sự đón tiếp trọng thị, chu đáo của VN; bày tỏ ngưỡng mộ sự nghiệp cách mạng, xây dựng và phát triển đất nước VN. Ông cho biết Timor Leste coi VN là hình mẫu phát triển và khẳng định coi trọng và mong muốn thúc đẩy hơn nữa quan hệ hữu nghị tốt đẹp với VN.

Nhân dịp này, Tổng thống Timor-Leste một lần nữa gửi lời chia buồn sâu sắc về việc Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần.

Sớm phê chuẩn hiệp định thương mại song phương

Hai nhà lãnh đạo bày tỏ hài lòng về những bước tiến đáng ghi nhận của quan hệ song phương. Hợp tác kinh tế thương mại đạt kết quả đáng khích lệ. Kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước hứa hẹn tăng cao hơn con số 15,9 triệu USD năm 2023. Hoạt động đầu tư, kinh doanh hiệu quả của Tập đoàn viễn thông Viettel (Telemor) đã đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế, xã hội của Timor-Leste.

Trao đổi về phương hướng hợp tác lớn trong thời gian tới, hai bên nhất trí tăng cường trao đổi, tiếp xúc cấp cao và các cấp; triển khai hiệu quả Hiệp định khung về hợp tác kinh tế và kỹ thuật; thúc đẩy sớm tổ chức cuộc họp đầu tiên của Ủy ban hỗn hợp VN - Timor-Leste cấp bộ trưởng ngoại giao; nghiên cứu, tiến tới thiết lập các cơ chế song phương mới, phù hợp với nhu cầu hợp tác giữa hai nước.

Chủ tịch nước Tô Lâm khẳng định VN sẵn sàng tiếp tục cung cấp gạo, góp phần giúp Timor-Leste bảo đảm an ninh lương thực. Chủ tịch nước đề nghị hai bên gia hạn hoặc ký mới bản ghi nhớ về thương mại gạo; khuyến khích Timor-Leste tăng nhập khẩu các mặt hàng chất lượng cao của VN như dệt may, giày dép, đồ uống, thực phẩm sữa, thực phẩm chế biến, nông thủy sản... Bên cạnh đó, Chủ tịch nước cũng đề nghị Timor-Leste sớm phê chuẩn Hiệp định thương mại song phương; tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp VN mở rộng kinh doanh, đầu tư tại địa bàn.

Cảm ơn Chủ tịch nước Tô Lâm chia sẻ kinh nghiệm quý báu về phát triển và hội nhập quốc tế của VN, Tổng thống José Ramos-Horta nhất trí phối hợp chặt chẽ nhằm tạo chuyển biến mới trong hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa hai nước. Trong đó, mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực còn nhiều tiềm năng như nông nghiệp, khai thác thủy sản; khai thác chế biến tài nguyên rừng, tài nguyên khoáng sản, quặng kim loại và kim loại màu...

Tổng thống José Ramos-Horta ủng hộ đề xuất của VN trong hợp tác, nắm bắt và tận dụng các xu thế mới để phát triển. Ông cảm ơn và mong muốn VN tiếp tục chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ Timor-Leste phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an ninh lương lực, xóa đói giảm nghèo.

Hai bên nhất trí khai thác hiệu quả tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực quan trọng khác, nhất là nông nghiệp, thủy sản, viễn thông, giáo dục, dầu khí, xây dựng hạ tầng, giáo dục, du lịch và giao lưu nhân dân...

Duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông

Về các vấn đề khu vực và quốc tế, hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường hợp tác và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế và khu vực. Chủ tịch nước Tô Lâm đánh giá cao quyết tâm và nỗ lực của Timor-Leste trong triển khai "Lộ trình Timor-Leste trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN", khẳng định VN ủng hộ Timor-Leste sớm trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN.

Tổng thống José Ramos-Horta khẳng định Timor-Leste hoàn toàn ủng hộ các ứng cử của VN tại các cơ chế đa phương, cả Hội đồng Bảo an LHQ, Hội đồng Nhân quyền LHQ và các tổ chức quốc tế khác.

Về vấn đề Biển Đông, hai bên cam kết tiếp tục ủng hộ thượng tôn pháp luật trong duy trì hòa bình, ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về luật Biển (UNCLOS) năm 1982; nghiêm túc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), đàm phán Bộ quy tắc ứng xử của các bên ởBiển Đông (COC), đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực.

Sau hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã chứng kiến Lễ ký Hiệp định miễn thị thực song phương cho người mang hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ.

Tăng cường hợp tác nghị viện hai nước

Chiều cùng ngày, Chủ tịch Quốc hội (QH) Trần Thanh Mẫn đã tiếp Tổng thống Timor-Leste José Ramos-Horta. Tại buổi tiếp, Chủ tịch QH đánh giá cao hội đàm sâu rộng và thực chất giữa Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống; hoan nghênh hai bên đã ký được Hiệp định song phương về miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao và công vụ. Chủ tịch QH khẳng định QH VN ủng hộ và sẽ tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho việc thúc đẩy ký kết và triển khai các thỏa thuận hợp tác giữa hai nước.

Chủ tịch QH mong muốn hợp tác nghị viện sẽ là trụ cột quan trọng trong tổng thể quan hệ hợp tác đang phát triển giữa hai nước. Chủ tịch QH đề nghị hai bên trong thời gian tới thúc đẩy trao đổi đoàn cấp cao và các cấp; tăng cường hiểu biết, trao đổi văn hóa và giao lưu nhân dân hai nước. Bên cạnh đó, thúc đẩy hợp tác, giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm giữa các ủy ban chuyên môn, nghị sĩ QH nhằm tăng cường hiểu biết, chia sẻ kinh nghiệm hoạt động nghị viện và các vấn đề hai bên cùng quan tâm.

Chủ tịch QH cũng đề nghị hai bên thúc đẩy tổ chức kỳ họp đầu tiên của Ủy ban hỗn hợp VN - Timor-Leste, nhằm rà soát, nghiên cứu và đề ra các biện pháp cụ thể tăng cường hợp tác song phương trên các lĩnh vực. Cùng với đó, hai bên cần tăng cường phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn nghị viện đa phương, trong đó có Liên minh Nghị viện thế giới (IPU), Hội đồng liên Nghị viện ASEAN (AIPA), Diễn đàn Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương (APPF)…

Chủ tịch QH khẳng định: VN ủng hộ Timor-Leste trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN; sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và cùng các thành viên ASEAN hỗ trợ tiến trình triển khai "Lộ trình Timor-Leste trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN".

Tổng thống José Ramos-Horta chân thành cảm ơn những phát biểu và đề xuất của Chủ tịch QH; cho rằng hai bên còn nhiều tiềm năng hợp tác; mong muốn QH VN ủng hộ các hoạt động hợp tác giữa hai nước, nhất là trong những lĩnh vực Timor-Leste mong muốn và có nhu cầu. Ông cam kết làm hết sức mình để tăng cường quan hệ với VN; mong muốn có nhiều sự hiện diện của VN tại Timor-Leste.