Nhà đầu tư tổ chức nước ngoài được mua cổ phiếu khi chưa đủ tiền
Hai ngày qua, các nhà đầu tư đều vui mừng và lạc quan về triển vọng của thị trường chứng khoán VN trong thời gian tới khi Bộ Tài chính ban hành Thông tư 68/2024 cho phép các nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức được đặt lệnh mua cổ phiếu mà không cần phải có đủ tiền như trước đây. Điều này đồng nghĩa với việc nhà đầu tư nước ngoài có thể đặt lệnh mua cổ phiếu ngay trong ngày (T+0) và thanh toán vào các ngày sau (T+1 hay T+2). Bên cạnh đó, quy định mới yêu cầu các doanh nghiệp niêm yết, công ty đại chúng, Sở Giao dịch chứng khoán… kể từ đầu năm 2025 thực hiện công bố thông tin bằng tiếng Việt đồng thời bằng tiếng Anh theo lộ trình.
Công ty chứng khoán SSI nhận định đây là một bước tiến gần hơn để thị trường chứng khoán VN đáp ứng các yêu cầu nâng hạng lên thị trường mới của FTSE Russell. Báo cáo phân tích từ Công ty chứng khoán Mirae Asset VN cũng cho rằng thay đổi này giúp giảm chi phí tài chính và tăng tính linh hoạt cho nhà đầu tư, đồng thời tháo gỡ các vướng mắc từ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch và họ kỳ vọng việc nâng hạng sẽ diễn ra vào tháng 9.2025. Sau khi được nâng hạng, VN có thể thu hút dòng tiền từ các quỹ lớn như Vanguard FTSE Emerging Markets ETF…
Quy định mới đã gỡ nút thắt để thị trường chứng khoán được nâng hạng trong năm sau
ẢNH: NHẬT THỊNH
Bà Nguyễn Hoài Thu, Tổng giám đốc Khối đầu tư chứng khoán (VinaCapital), nhận định: Các nút thắt trong tiến trình nâng hạng của thị trường chứng khoán VN đã được nêu ra trước đây, trong đó có 2 nhóm vấn đề chính là giải pháp để nhà đầu tư nước ngoài có thể mua chứng khoán mà không cần có đủ 100% tiền và tăng quyền tiếp cận thông tin cho nhà đầu tư nước ngoài.
Như vậy, sau một thời gian làm việc khẩn trương và tích cực giữa các cơ quan quản lý nhà nước cùng các thành viên tham gia thị trường thì 2 nhóm vấn đề này đã được giải quyết. Sau khi đã có quy định pháp lý, FTSE Russell sẽ cần lấy ý kiến từ các nhà đầu tư nước ngoài đang đầu tư vào thị trường chứng khoán VN. Nếu không có trở ngại gì, FTSE Russell mới có thể ra quyết định chính thức về việc nâng hạng thị trường chứng khoán VN.
Đến nay, nhiều công ty chứng khoán đã chuẩn bị sẵn sàng quy trình giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, các công ty chứng khoán cũng cần chuẩn bị nguồn vốn đầy đủ để ứng vốn cho giao dịch của các nhà đầu tư. Việc kiểm soát rủi ro đối với các công ty chứng khoán cũng rất quan trọng để tránh việc nhà đầu tư nước ngoài mua chứng khoán nhưng sau đó không thanh toán được. Hiện tại, mục tiêu trước mắt của thị trường chứng khoán VN là được FTSE Russell nâng hạng trong năm 2025. Tuy nhiên, sau khi được FTSE Russell nâng hạng, chúng ta còn mục tiêu quan trọng hơn là được MSCI nâng hạng do các chỉ số của MSCI được nhiều quỹ đầu tư dùng làm chỉ số tham chiếu hơn.
"Việc nâng hạng thị trường chứng khoán VN có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của đất nước nói chung và của các doanh nghiệp niêm yết nói riêng. Việc thị trường chứng khoán VN được nâng hạng sẽ thu hút thêm lượng lớn vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài từ cả các quỹ đầu tư chủ động và các quỹ chỉ số. Thu hút vốn sẽ giúp tăng cường nguồn lực cho doanh nghiệp niêm yết để đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời nâng cao vị thế của VN trên thị trường tài chính quốc tế", bà Nguyễn Hoài Thu chia sẻ.
Vốn ngoại sẽ gia tăng
Thông tin mới liên quan giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tác động tích cực ngay đến thị trường. Ngày 20.9, thị trường chứng khoán đóng cửa trong sắc xanh và ghi nhận một tuần tăng liên tiếp của chỉ số VN-Index. Đóng cửa phiên 20.9, VN-Index đạt 1.272,04 điểm, tăng tổng cộng hơn 1,6% trong cả tuần.
Bà Trần Ngọc Thúy Vy, Phòng phân tích Công ty chứng khoán Mirae Asset VN, nhận định: Gần đây, các nhà đầu tư nước ngoài đã có dấu hiệu quay lại mua vào cổ phiếu thay vì bán ròng như xu hướng diễn ra liên tục trong các tháng đầu năm. Điều này xuất phát từ nguyên nhân dự báo Mỹ chắc chắn giảm lãi suất và nay thông tin này đã chính thức được công bố sẽ càng tác động cho thị trường chứng khoán toàn cầu nói chung, trong đó có VN. Song song đó, quy định mới cho phép nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phiếu không cần có đủ tiền sẽ tác động tích cực đến thị trường thời gian tới. Cụ thể, theo ước tính của Mirae Asset VN, nếu được nâng hạng từ tháng 9.2025, VN có thể thu hút dòng tiền từ các quỹ lớn như Vanguard FTSE Emerging Markets ETF.
Giả sử với tỷ trọng ước tính khoảng 0,6% (tương đương tỷ trọng đầu tư của FTSE vào thị trường Chile, khi thị trường này có vốn hóa tương tự VN), thì VN có thể được giải ngân ở khoảng 474 triệu USD từ Vanguard FTSE Emerging Markets ETF. Ngoài ra, dòng tiền ngoại chảy vào VN không những đến từ những quỹ sử dụng chỉ số FTSE Emerging Markets Index làm tham chiếu, mà còn những quỹ khác nên dòng vốn ngoại sẽ gia tăng là khá lớn. Tương tự, Công ty chứng khoán SSI cũng cho rằng với việc nâng hạng lên thị trường mới nổi, theo ước tính sơ bộ dòng vốn từ các quỹ ETF có thể lên đến 1,7 tỉ USD, chưa tính đến dòng vốn từ các quỹ chủ động (FTSE Russell ước tính tổng tài sản từ các quỹ chủ động gấp 5 lần so với các quỹ ETF)…
Thậm chí vào đầu năm nay, Ngân hàng Thế giới đã đưa ra con số ước tính cho rằng nếu thị trường chứng khoán VN được nâng hạng thì có thể thu hút thêm 25 tỉ USD vốn đầu tư quốc tế cho đến năm 2030. Tiềm năng, cơ hội là có nhưng cũng không phải dễ dàng.
Chuyên gia kinh tế - TS Đinh Thế Hiển đánh giá thị trường chứng khoán đã có nhiều thay đổi để hướng đến việc phát triển ổn định, an toàn. Chẳng hạn trong thời gian qua, Chính phủ đã chỉnh đốn, xử lý sai phạm từ các đơn vị quản lý nhà nước; các doanh nghiệp niêm yết mang tính gian lận, hành vi thao túng giá chứng khoán. Cộng thêm quy định mới nhất liên quan đến giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài đã thể hiện rõ mục tiêu quyết tâm đưa thị trường chứng khoán VN hòa nhập với thế giới, thực hiện nâng hạng cũng như thúc đẩy thị trường chứng khoán VN phát triển.
Đây là thông tin tích cực cho thị trường nói chung. Từ đó, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ có thêm niềm tin vào thị trường và cũng thúc đẩy dòng vốn đầu tư sẽ gia tăng. Đồng thời, việc Mỹ giảm lãi suất cũng mang lại thông tin tích cực cho nền kinh tế VN nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng. Nhưng tất cả những thông tin đó không thể tạo ra "sóng lớn" ngay lập tức mà sẽ giúp thị trường từng bước lớn mạnh, vững chắc.
Việc nâng hạng thị trường còn có ý nghĩa tăng chiều sâu cho thị trường chứng khoán VN, khắc phục tình trạng các nhà đầu tư cá nhân hiện đang chiếm tỷ lệ giao dịch trên 90% toàn thị trường, thông qua việc tăng hút dòng vốn ngoại, có tính ổn định cao, vào thị trường. Yếu tố cốt lõi thúc đẩy việc thu hút vốn đầu tư trên thị trường chứng khoán vẫn là những cơ hội đầu tư trên thị trường. Mà những cơ hội đầu tư này đến từ chất lượng của những doanh nghiệp niêm yết hoặc chuẩn bị niêm yết, cùng với một nền tảng kinh tế vĩ mô phát triển ổn định. Do đó, các chính sách của nhà nước về việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và duy trì sự ổn định vĩ mô luôn có vai trò rất quan trọng trong việc duy trì tính hấp dẫn của thị trường chứng khoán trong mắt các nhà đầu tư. Đối với các doanh nghiệp niêm yết, cần nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp, tính minh bạch, chất lượng công bố thông tin để giúp củng cố niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán VN.
Bà Nguyễn Hoài Thu, Tổng giám đốc Khối đầu tư chứng khoán, VinaCapital