Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nói: "Tôi đã năm lần đi trực tiếp kiểm tra các công trình ở Đồng bằng sông Cửu Long. Hôm nay tổ chức hội nghị là để nghe, đánh giá lại tình hình, trên cơ sở đó cái gì làm tốt thì rút kinh nghiệm, rút ra bài học hay triển khai làm tiếp, đồng thời xem lại vướng mắc cần tháo gỡ.
Có cái gì vướng mắc là chúng ta phải giải quyết ngay và làm rốt ráo, dứt điểm, tinh thần là quyết tâm cao, động lực lớn, hành động quyết liệt và làm việc có trọng tâm trọng điểm. Việc nào dứt việc đó, khó khăn ở đâu tháo gỡ ở đó, không để trì trệ, kéo dài".
Hụt 15 triệu m3 cát so với nhu cầu
Ông Nguyễn Duy Lâm, thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải, cho biết toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang triển khai 9 dự án giao thông quan trọng quốc gia và trọng điểm của ngành giao thông vận tải với tổng vốn đầu tư 106.000 tỉ đồng, trong đó có 8 dự án đang tổ chức thi công, chỉ còn dự án cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh (sử dụng vốn ODA Hàn Quốc) đang hoàn thiện thủ tục và dự kiến khởi công đầu năm 2025.
Hiện các dự án này còn một số khó khăn, vướng mắc. Thứ nhất, mặc dù đã hoàn thành thủ tục cấp phép để khai thác nguồn cát sông, tuy nhiên công suất khai thác của các mỏ hạn chế, chưa đáp ứng tiến độ thi công.
Thứ hai, theo chỉ đạo của Thủ tướng, các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Sóc Trăng cần hoàn thành thủ tục cấp phép để khai thác các mỏ cát trước 30-8-2024, nhưng việc triển khai thủ tục chưa đáp ứng.
Thứ ba, nhiều mỏ cát tại Tiền Giang, Bến Tre và Sóc Trăng khi khảo sát, đánh giá thì chất lượng, trữ lượng không đáp ứng yêu cầu, phải tìm kiếm các mỏ khác thay thế đã ảnh hưởng đến tiến độ cấp phép các mỏ cát.
Ông Lê Công Thành - thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường - cho biết đến thời điểm hiện tại, các địa phương đã cấp 49 giấy phép khai thác cát san lấp với tổng trữ lượng gần 50 triệu m3, thấp hơn nhu cầu là 65 triệu m3, vì vậy cần tiếp tục tìm kiếm nguồn và cấp phép các mỏ mới.
Theo ông Thành, lượng cát về Đồng bằng sông Cửu Long ngày càng giảm do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, do xây dựng các công trình trên sông nên đã đến lúc cần nghiên cứu, sử dụng các nguồn cát khác, trong đó có nguồn cát biển và đẩy mạnh sử dụng cát biển ở những nơi có thể cũng như sử dụng cát nhập khẩu.
Tập trung hơn, bứt phá hơn
Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận, đánh giá cao các địa phương Đồng bằng sông Cửu Long, các bộ liên quan cùng các doanh nghiệp, nhà thầu, đơn vị tư vấn, giám sát, thiết kế đã rất tích cực, làm thay đổi Đồng bằng sông Cửu Long từ hệ thống đường cao tốc; biểu dương các tỉnh Tiền Giang, An Giang, Sóc Trăng và Bến Tre đã làm việc với các chủ đầu tư trong việc cung cấp các nguồn vật liệu.
Thời gian tới, Thủ tướng đề nghị tập trung hơn, tăng tốc hơn, bứt phá hơn, mạnh mẽ hơn trong tổ chức thực hiện và quyết tâm chính trị cao hơn, cách làm khoa học, chủ động hơn với ba định hướng lớn.
Thứ nhất là giao thông phải thông suốt, đi trước mở đường, phân cấp địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.
Thứ hai, chỉ có bàn làm không bàn lùi, đảm bảo đúng tiến độ, kỹ thuật, vệ sinh môi trường, đảm bảo cuộc sống cho người dân và tránh lãng phí, tiêu cực.
Thứ ba, những gì đã bàn đã quyết rồi thì chỉ có làm, không bàn xong rồi để đó, đã làm là phải có sản phẩm cụ thể, cân đong đo đếm được.
Thủ tướng cũng cho rằng khối lượng công việc trong thời gian tới còn nhiều, vì vậy các bộ, ngành, địa phương chủ động thực hiện, nỗ lực phấn đấu đến năm 2025 hoàn thành 600km đường cao tốc ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nỗ lực thi công nhiều hơn để bù vào tiến độ bị chậm trong thời gian qua.
Về sự chồng chéo giữa các luật, Thủ tướng đề nghị nếu các luật khác nhau thì tinh thần luật đi trước theo luật đi sau, các mâu thuẫn, chồng chéo các luật thì vận dụng luật chuyên ngành.
Thủ tướng cũng yêu cầu quyết tâm giải quyết dứt điểm giải phóng mặt bằng, đường điện cao thế và giải quyết rốt ráo vấn đề nguyên vật liệu.
"UBND các địa phương trong vùng dự án phải hoàn thành 100% công tác giải phóng mặt bằng trong tháng 10 này, không để ảnh hưởng tới tiến độ; phối hợp chặt chẽ với các địa phương khác có nguồn nguyên vật liệu, đảm bảo nguyên vật liệu cát đá, sỏi, đất san lấp, chủ động cùng nhau xử lý", Thủ tướng chỉ đạo.