Bà Trần Mai Thanh, 54 tuổi (sinh tháng 3-1970), hiện là nhân viên một cơ sở giáo dục. Bà vào ngành năm 1994 và cũng bắt đầu đóng BHXH từ thời điểm đó. Tính đến nay, bà Thanh đã có 30 năm đóng BHXH. Đến năm 2027, bà chính thức được nghỉ hưu để lĩnh mức lương hưu tối đa (75% bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH). Tuy nhiên, bà Thanh muốn nghỉ hưu sớm và vẫn muốn nhận mức lương hưu tối đa thì làm thế nào?
Tư vấn cho người dân về chính sách BHXH
BHXH Việt Nam cho biết điều kiện hưởng lương hưu được quy định tại Điều 169, Khoản 1 Điều 219 Bộ luật Lao động năm 2019 và Nghị định số 135/2020/NĐ-CP.
Theo đó, kể từ ngày 1-1-2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028 và cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với lao động nữ cho đến đủ 60 tuổi vào năm 2035.
Người lao động có thể nghỉ hưu thấp hơn không quá 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định trên nếu có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và thuộc một trong 4 trường hợp dưới đây.
Thứ nhất, có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Thứ hai, có từ đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Thứ ba, có tổng thời gian làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và thời gian làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn từ đủ 15 năm trở lên. Thứ tư, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.
Người lao động có thể nghỉ hưu thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định nếu có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và thêm một trong hai điều kiện sau: Có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò hoặc bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm, sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động sẽ được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Ngoài ra, người lao động sẽ không bị quy định giới hạn về tuổi đời khi đã có đủ 20 năm đóng BHXH và thuộc một trong hai trường hợp: bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp; bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Về mức lương hưu, BHXH Việt Nam cho biết theo quy định tại Luật BHXH năm 2014, với nữ đóng đủ 15 năm BHXH thì được hưởng 45%, sau đó cứ thêm mỗi năm được tính thêm 2%. Mức hưởng tối đa là 75%.
Trường hợp người lao động nghỉ hưu trước tuổi do suy giảm lao động sẽ bị trừ tỉ lệ hưởng: Mỗi năm nghỉ hưu sẽ bị trừ 2% vào tổng tỉ lệ hưởng.
Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 6 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 6 tháng thì không giảm tỉ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.
Điều kiện hưởng lương hưu tối đa của lao động nữ là cần có đủ 30 năm đóng BHXH. Người lao động sinh năm 1970, làm việc trong điều kiện lao động bình thường đã có 30 năm tham gia BHXH bắt buộc, nếu tiếp tục tham gia BHXH cho đến khi đủ tuổi nghỉ hưu vào tháng 8-2027 (57 tuổi 4 tháng) thì tổng số năm tham gia BHXH là 34 năm.
Dù thừa năm đóng BHXH nhưng theo quy định hiện nay, mỗi năm nghỉ hưu sớm sẽ bị giảm trừ 2% tỉ lệ hưởng cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi. Với trường hợp này, để được hưởng mức phần trăm lương hưu tối đa là 75%, người lao động cần tiếp tục tham gia BHXH tính đến thời điểm nghỉ hưu là năm 2027.