Có rất nhiều công cụ để ngăn đấu giá "thổi" giá đất, trục lợi đầu cơ, nhưng lại chưa được áp dụng.
Giá khởi điểm sát thị trường
Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (chuyên gia kinh tế), có hay không việc "thổi giá" gây lũng đoạn thị trường nhà đấtthì các cơ quan chức năng đang vào cuộc, nhưng rõ ràng nhìn vào các phiên đấu giá vừa qua cho thấy các cơ quan cần phải làm ngay việc xác định giá khởi điểm sát với giá thị trường. Giá sát thị trường thì người tham gia đấu giá cũng sẽ giảm và tình trạng bỏ tiền cọc cũng sẽ ít đi.
Ngoài ra, nên quy định người đấu giá ở các địa bàn nhất định, ví dụ trong quy mô của huyện. Chúng ta không quy định đối tượng tham gia đấu giá thì xảy ra câu chuyện như vừa qua ở Thanh Oai, chỉ có hai người trong huyện trúng đấu giá, còn phần lớn là người ở tỉnh khác. Điều này dễ dẫn đến đất đai chỉ phục vụ nhu cầu mua đi bán lại và để hoang rất lãng phí.
Cải cách thuế bất động sản, quá chậm
Không chỉ lĩnh vực đấu giá, bài toán ngăn chặn đầu cơ, đẩy giá nhà đất trong thị trường bất động sản hiện đang được đặt ra. Các chuyên gia lĩnh vực pháp lý, bất động sản cho rằng đã đến lúc cần xây dựng sắc thuế tài sản để ổn định thị trường bất động sản, tránh những "cú sốc" tăng giá.
Thực tế, 20 năm trở lại đây, Trung ương Đảng đã có ba nghị quyết về đất đai, trong đó đều đề cập việc cải cách thuế bất động sản theo hướng đánh thuế vào những trường hợp nhiều nhà đất, có nhà đất nhưng không được sử dụng. Tuy nhiên từ đó đến nay, vì nhiều lý do, sắc thuế này vẫn chưa được xây dựng để áp dụng.
TS Phạm Thái Sơn, giảng viên Trường đại học Việt - Đức, cho rằng mục tiêu của sắc thuế này nên nhắm tới chống đầu cơ nhà đất và điều tiết thị trường bất động sản hơn là tăng thu ngân sách. Trước mắt có thể áp dụng việc thu thuế tài sản đối với nhà thứ hai trở lên và tăng mức thuế với đất không sử dụng.
Cùng với đó có thể quy định các mức thuế khác nhau đối với thời gian nắm giữ, chuyển nhượng đất đai kể từ khi người sử dụng đất có quyền sử dụng đất. Sắc thuế này buộc người đầu tư đất đai phải tính toán kỹ phương án sử dụng đất trước khi quyết định đầu tư vào nhà đất nào đó.
Bán sang tay phải chịu thuế cao
PGS.TS Võ Trí Hảo cho rằng thuế tài sản là công cụ hiệu quả giữ ổn định thị trường bất động sản. Nếu xây dựng được các mức thuế phù hợp sẽ giảm thiểu mức sinh lợi đối với người đầu tư mua đất để trống chờ lên giá, khi đó sẽ giảm thiểu sự đầu cơ. Khi nhà đất không còn là kênh đầu tư sinh lời lớn, người dân sẽ chuyển hướng sang các lĩnh vực đầu tư sản xuất, kinh doanh khác.
Cụ thể hơn, như TS Phan Trung Hiền (trưởng khoa luật Trường đại học Cần Thơ) đề xuất, chẳng hạn nếu người mua trúng đấu giá bán lại ngay khu đất phải chịu thuế 20%; sau 1 năm bán chịu thuế 10%; sau 5 năm chịu mức 5%...
"Ở các nước tiên tiến cũng áp dụng mức thuế khác nhau cho từng mốc thời điểm kể từ khi người mua đạt được thỏa thuận hợp đồng. Việc này giúp chủ đất nhanh chóng đưa đất vào khai thác, sử dụng. Đồng thời người muốn đầu cơ, lướt sóng không mặn mà", ông Hiền nói.