Pavel Durov là một doanh nhân công nghệ nổi tiếng người Nga, được biết đến nhiều nhất với vai trò là nhà sáng lập của nền tảng mạng xã hội VKontakte (VK), ứng dụng nhắn tin Telegram và blockchain The Open Network (TON).
Pavel Durov là một trong những biểu tượng của thế giới công nghệ hiện đại. Sinh năm 1984 tại Leningrad, một thành phố lịch sử của Nga (nay là Saint Petersburg). Durov tốt nghiệp Đại học Quốc gia Saint Petersburg, nơi ông học chuyên ngành ngôn ngữ học và có thành tích học tập xuất sắc.
Hiện tại, ở tuổi 40, ông là công dân của nhiều quốc gia bao gồm Nga, Pháp, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Saint Kitts và Nevis, một quốc gia vùng Caribe. Với tài sản ước tính lên đến 15,5 tỷ USD theo Forbes, Durov là một tỷ phú toàn cầu có tầm ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực công nghệ và quyền tự do ngôn luận.
Hành Trình Xây Dựng Telegram: Sứ Mệnh Bảo Vệ Quyền Riêng Tư
Pavel Durov đã bắt đầu hành trình công nghệ của mình bằng việc sáng lập VKontakte (VK) – mạng xã hội phổ biến nhất tại Nga hiện nay. Tuy nhiên, sau khi từ chối yêu cầu của chính phủ Nga về việc kiểm soát các cộng đồng đối lập trên VK, Durov đã buộc phải rời khỏi đất nước vào năm 2014. Ông đã từ bỏ cổ phần của mình trong VK và bắt đầu một cuộc sống mới ở nước ngoài, nơi ông có thể tiếp tục theo đuổi tầm nhìn về một nền tảng công nghệ bảo vệ quyền riêng tư và tự do ngôn luận.
Ý tưởng về Telegram ra đời vào năm 2013, khi Durov cảm thấy cần phải có một ứng dụng nhắn tin được mã hóa để bảo vệ giao tiếp cá nhân trước áp lực từ chính phủ. Với sự trợ giúp của anh trai, Nikolai Durov, người đã thiết kế hệ thống mã hóa, Telegram nhanh chóng trở thành một nền tảng nhắn tin được hàng triệu người trên toàn thế giới tin dùng. Ban đầu, chỉ có khoảng 15 người tham gia phát triển Telegram, nhưng ứng dụng này đã phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những công cụ liên lạc phổ biến nhất hiện nay.
Telegram không chỉ là một ứng dụng nhắn tin, mà còn là biểu tượng của quyền tự do ngôn luận và bảo vệ quyền riêng tư. Durov đã xây dựng nền tảng này với nguyên tắc không tuân theo bất kỳ yêu cầu kiểm duyệt nào từ chính phủ. Ông nhấn mạnh rằng Telegram là công cụ cho một internet mở và phi tập trung, nơi mọi người có thể tự do bày tỏ ý kiến mà không lo bị kiểm soát.
Cuộc Đối Đầu Với Các Chính Phủ: Từ Nga Đến Phương Tây
Năm 2017, Pavel Durov chuyển đến Dubai, một trong những trung tâm kinh tế và công nghệ của thế giới, để sinh sống và đặt trụ sở chính cho Telegram. Ông lựa chọn Dubai không chỉ vì điều kiện thuận lợi cho việc kinh doanh mà còn vì đây là nơi ông có thể duy trì tính trung lập cho nền tảng của mình. Với sự bảo mật và an toàn, Dubai trở thành nơi lý tưởng để Durov phát triển Telegram mà không bị ảnh hưởng bởi các áp lực chính trị.
Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của Telegram cũng đi kèm với nhiều thách thức. Từ năm 2014 đến 2021, Telegram đã phải đối mặt với sự giám sát ngày càng gia tăng từ các chính phủ trên toàn cầu, đặc biệt là khi nền tảng này trở thành công cụ chính cho nhiều nhóm tổ chức biểu tình và chia sẻ nội dung cực đoan. Durov kiên quyết từ chối kiểm duyệt, ngay cả khi đối diện với áp lực từ các chính phủ quyền lực như Mỹ và EU. Ông tiếp tục duy trì hình ảnh của một người ủng hộ mạnh mẽ cho quyền tự do ngôn luận, bất chấp những khó khăn và mối đe dọa.
Năm 2022, khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, Telegram trở thành một công cụ thông tin quan trọng cho cả hai bên trong cuộc xung đột. Nền tảng này không chỉ là nơi để các chính phủ truyền tải thông tin mà còn trở thành “chiến trường ảo” khốc liệt, nơi thông tin và tuyên truyền diễn ra mạnh mẽ. Việc này đã làm gia tăng áp lực lên Telegram khi các chính phủ yêu cầu kiểm duyệt chặt chẽ hơn để ngăn chặn nội dung bất hợp pháp.
Quá Trình Sáng Lập TON Blockchain: Tầm Nhìn Của Pavel Durov Về Một Internet Phi Tập Trung
Sau khi thành công với VKontakte và Telegram, Pavel Durov không dừng lại ở việc xây dựng những nền tảng truyền thông xã hội và nhắn tin bảo mật. Ông tiếp tục mở rộng tầm nhìn của mình về một internet phi tập trung với dự án The Open Network (TON), một nền tảng blockchain đầy tham vọng được thiết kế để cạnh tranh với những hệ thống tài chính và mạng xã hội truyền thống.
Khởi Đầu Với Gram: Tầm Nhìn Về Tiền Mã Hóa Phi Tập Trung
Ý tưởng về TON Blockchain bắt đầu hình thành vào khoảng năm 2017 khi Durov nhận thấy tiềm năng của công nghệ blockchain trong việc tạo ra một hệ sinh thái phi tập trung, nơi mà người dùng có thể kiểm soát hoàn toàn dữ liệu và tài sản của mình mà không cần dựa vào các bên trung gian. Với kinh nghiệm của mình trong việc xây dựng các nền tảng bảo mật và tôn trọng quyền riêng tư, Durov muốn đưa ý tưởng này lên một tầm cao mới bằng việc phát triển một hệ thống blockchain có khả năng xử lý hàng triệu giao dịch mỗi giây, nhanh hơn và hiệu quả hơn bất kỳ blockchain nào đã tồn tại.
TON Blockchain được thiết kế để là nền tảng cho một loại tiền mã hóa mới gọi là Gram. Gram không chỉ là một đơn vị tiền tệ kỹ thuật số, mà còn là trung tâm của một hệ sinh thái gồm nhiều dịch vụ khác nhau, từ thanh toán, lưu trữ dữ liệu phi tập trung, đến các dịch vụ tài chính và mạng xã hội. Gram được kỳ vọng sẽ trở thành một công cụ tài chính mạnh mẽ, mở ra cơ hội cho hàng triệu người dùng Telegram và các ứng dụng phi tập trung khác.
Thách Thức Từ Các Cơ Quan Quản Lý Và Cuộc Chiến Pháp Lý
Mặc dù có một tầm nhìn rõ ràng và sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng công nghệ, dự án TON Blockchain đã đối mặt với những thách thức lớn từ các cơ quan quản lý, đặc biệt là ở Hoa Kỳ. Vào năm 2019, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã đệ đơn kiện Telegram, cáo buộc rằng việc bán Gram trong giai đoạn ICO vi phạm luật chứng khoán của Hoa Kỳ. SEC cho rằng Gram phải được đăng ký như một chứng khoán và rằng việc bán Gram không được thực hiện hợp pháp.
Cuộc chiến pháp lý với SEC kéo dài và gay gắt, gây ra những áp lực lớn cho Durov và đội ngũ phát triển của Telegram. Mặc dù đã chuẩn bị kỹ lưỡng và có sự ủng hộ từ cộng đồng, Pavel Durov và Telegram cuối cùng phải chấp nhận một thỏa thuận với SEC vào tháng 5 năm 2020, trong đó họ đồng ý trả lại 1,7 tỷ USD cho các nhà đầu tư và chấm dứt dự án TON Blockchain như một phần của thỏa thuận.
TON Blockchain Tiếp Tục Phát Triển Dưới Sự Lãnh Đạo Của Cộng Đồng
Mặc dù dự án TON Blockchain dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Telegram bị dừng lại, tầm nhìn của Pavel Durov về một nền tảng phi tập trung không hoàn toàn biến mất. Cộng đồng phát triển mã nguồn mở đã tiếp tục kế thừa dự án, cho ra đời The Open Network (TON), một phiên bản phi tập trung và không liên quan trực tiếp đến Telegram (gián tiếp thì rất lớn, và Pavel luôn công khai ủng hộ TON trên trang cá nhân Telegram với hàng triệu người theo dõi của mình).
TON Blockchain, dưới sự điều hành của cộng đồng, đã tiếp tục phát triển và được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng những người ủng hộ blockchain. Các nhà phát triển và những người đam mê công nghệ trên khắp thế giới đã cùng nhau hoàn thiện và cải tiến TON, biến nó thành một nền tảng mạnh mẽ với các tính năng vượt trội về tốc độ và khả năng mở rộng.
Giấc Mơ Tỷ Người Dùng Và Án Tù 20 Năm Tại Pháp
Trong cuộc phỏng vấn vào tháng 4/2024 với nhà báo Mỹ Tucker Carlson, Durov bày tỏ niềm tin rằng Telegram sẽ đạt mốc một tỷ người dùng hoạt động hàng tháng vào năm 2025. Ông mô tả sự phát triển của Telegram như “cháy rừng”, lan rộng với tốc độ chóng mặt trên toàn thế giới. Tuy nhiên, Durov cũng cảnh báo về sự chú ý ngày càng nhiều từ các cơ quan an ninh Mỹ, bao gồm cả Cục Điều tra Liên bang (FBI). Ông tố cáo rằng các cơ quan này đã cố gắng thuê một trong những kỹ sư của Telegram để tìm cách truy cập vào nền tảng, điều mà FBI từ chối bình luận.
Vào ngày 24/8/2024, trong một sự kiện gây chấn động, Pavel Durov bị bắt giữ tại sân bay Paris-Le Bourget, ngoại ô Paris, khi ông vừa đến từ Azerbaijan bằng máy bay riêng. Cảnh sát Pháp đã thực hiện lệnh bắt giữ này theo yêu cầu của OFMIN, cơ quan chịu trách nhiệm ngăn chặn bạo lực chống lại trẻ vị thành niên. Cơ quan này cáo buộc rằng Telegram không có đủ người kiểm duyệt và thiếu hợp tác với chính quyền, dẫn đến việc nền tảng này bị lợi dụng cho các hoạt động tội phạm như buôn bán ma túy, bạo lực mạng, gian lận, tội phạm có tổ chức, và kích động khủng bố. Theo OFMIN, việc Durov không kiểm soát chặt chẽ nền tảng của mình khiến ông có thể bị coi là đồng phạm trong các hoạt động phi pháp này, và ông có thể phải đối mặt với án tù lên đến 20 năm.
Tương Lai Bất Định
Việc bắt giữ Durov là một cú sốc đối với cộng đồng công nghệ và những người ủng hộ tự do ngôn luận trên toàn thế giới. Tỷ phú Elon Musk là cái tên nổi bật nhất trong số những người ủng hộ Durov.
Việc bắt giữ này cũng đặt ra câu hỏi về tương lai của Telegram, một nền tảng đã trở thành công cụ không thể thiếu cho hàng trăm triệu người dùng. Với 900 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, Telegram đã đi một chặng đường dài từ những ngày đầu tiên khi chỉ có 15 người phát triển.
Durov đã từng khẳng định rằng ông không nhận lệnh từ bất kỳ chính phủ nào, và điều này có thể là lý do ông gặp phải những khó khăn hiện tại. Dù tương lai của Pavel Durov và Telegram có thể bất định, nhưng những đóng góp của ông cho quyền tự do ngôn luận và sự bảo vệ quyền riêng tư trên không gian mạng sẽ tiếp tục được nhớ đến như một phần quan trọng của lịch sử internet hiện đại.
Bạn có thể xem giá TON ở đây.