Hòa mình với xu hướng chung của thế giới, Việt Nam đang chứng kiến những sự chuyển dịch lớn diễn ra trong cơ cấu sản lượng điện. Theo Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế (IRENA), Việt Nam ước tính có 1,2 terawatt tiềm năng năng lượng tái tạo, gấp 15 lần công suất lắp đặt hiện tại.
Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), nhu cầu điện toàn cầu được dự báo tăng khoảng 4% vào năm 2024. Các nguồn năng lượng tái tạo cũng dự kiến sẽ phát triển nhanh chóng, với tỉ lệ trong cơ cấu toàn nguồn cung cấp điện tăng từ 30% vào năm 2023 lên 35% vào năm 2025.
Tiềm năng lớn
Theo Statista, sản lượng điện của Việt Nam năm 2024 dự kiến đạt 282,40 tỷ kWh, với tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR) đạt 2,99% (2024 - 2029), trong đó, sản lượng năng lượng tái tạo có tốc độ tăng trưởng CAGR là 3,39%.
Phát biểu tại phiên khai mạc Triển lãm về Công nghệ, Thiết bị và Giải pháp Điều phối và Truyền tải Điện tại Việt Nam (Electric & Power Vietnam 2024), ông Peter Lundberg, Giám đốc Hiệp hội Năng lượng Đô thị châu Á - Thái Bình Dương (APUEA) nhận định, giống như nhiều quốc gia khác trong khu vực, Việt Nam đang phải đối mặt với thách thức kép là đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng trong khi giải quyết nhu cầu cấp thiết là giảm phát thải carbon.
Bên cạnh đó, ông Lundberg cho rằng hiện nay tác động của biến đổi khí hậu đang diễn ra trên khắp cả nước, với tình trạng hạn hán làm gián đoạn việc sản xuất thủy điện đã dẫn đến tình trạng thiếu điện gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế, xã hội.
Theo Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế (IRENA), Việt Nam ước tính có 1,2 terawatt tiềm năng năng lượng tái tạo, gấp 15 lần công suất lắp đặt hiện tại.
Ngành năng lượng tái tạo tại Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển. Ảnh minh họa
"Tiềm năng năng lượng tái tạo tại Việt Nam là rất lớn. Hãy tưởng tượng những khả năng nếu có thể khai thác được một phần nhỏ tiềm năng này. Ví dụ, chỉ cần khai thác 10% nguồn năng lượng mặt trời cũng có thể đáp ứng toàn bộ công suất sản xuất điện quốc gia là 80 GW. Đây không chỉ là những con số chúng đại diện cho tương lai của năng lượng tại Việt Nam, một tương lai mà các nguồn năng lượng sạch, tái tạo cung cấp năng lượng cho các hộ gia đình, ngành công nghiệp và thành phố", ông Lundberg nhận định.
Đồng thời, quá trình chuyển đổi năng lượng không chỉ là về năng lượng tái tạo mà còn là về việc sử dụng năng lượng thông minh hơn. Hiệu quả năng lượng cũng quan trọng đối với quá trình chuyển đổi này như sự phát triển của năng lượng tái tạo.
"Bằng cách áp dụng các công nghệ và hoạt động tiết kiệm năng lượng, Việt Nam có thể giảm nhu cầu năng lượng chung, giảm chi phí và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch", người đứng đầu APUEA cho biết.
Xu hướng bền vững
Bà Nguyễn Vân Nga, Trưởng đại diện Văn phòng Bộ Công Thương tại miền Nam cho biết, Electric & Power Vietnam 2024 với hơn 350 đơn vị trưng bày và thương hiệu đến từ hơn quốc gia có công nghệ tiên tiến và giải pháp đột phá từ nhiều nơi trên thế giới quy tụ dịp này là chìa khóa giúp ngành điện Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu học hỏi, hợp tác phát triển bền vững.
"Đây là thời điểm quan trọng để cùng nhau tìm kiếm những giải pháp thông minh, vừa đáp ứng nhu cầu hiện tại, vừa bảo vệ môi trường cho các thế hệ tương lai. Bộ Công thương luôn đánh giá cao và ủng hộ mạnh mẽ những hoạt động thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp năng lượng, điện và HVAC", đại diện Bộ Công thương khẳng định.
Còn theo TS. Nguyễn Xuân Tiên, Tổng thư ký Hội Khoa học Kỹ thuật Lạnh và Điều hoà Việt Nam, riêng ngành lạnh tiêu hao một lượng điện năng rất lớn, hiện nay, tiêu hao 16-20% tổng lượng điện tiêu hao chung trên thế giới và đến năm 2030 có thể lên đến 30%. Trong các cơ quan, khách sạn, lượng điện tiêu hao cho điều hòa cũng chiếm từ 40-60%. Trong máy lạnh và máy điều hòa bắt buộc phải sử dụng môi chất lạnh, thí dụ như R22, R32, R410A, NH3….
"Môi chất lạnh là một mối quan tâm lớn trên thế giới vì nó phá hủy tầng ô zôn, gây nên hiệu ứng nhà kính và làm trái đất nóng lên. Không phải ngẫu nhiên mà ở nước ta trong luật bảo vệ môi trường có những điều luật riêng về bảo vệ tầng ô zôn cũng như giảm phát thải khí nhà kính. Những vẫn đề nói trên, đã đặt ra cho các nhà khoa học trên thế giới cũng như các hãng sản xuất máy lạnh và điều hòa một nhiệm vụ hết sức lớn là vừa đáp ứng được nhu cầu của xã hội, vừa phải tiết kiệm năng lượng và chống phát thải khí nhà kính, bảo vệ sự nóng lên của trái đất", TS. Tiên chỉ rõ.
Ông Peter Lundberg cho lời khuyên, tương lai ngành điện nói riêng và Việt Nam nói chung quá trình chuyển đổi năng lượng không chỉ là về năng lượng tái tạo, mà còn là việc sử dụng năng lượng thông minh hơn.
IEA cũng chỉ ra rằng, hiệu quả năng lượng cũng quan trọng đối với quá trình chuyển đổi này như sự phát triển của năng lượng tái tạo. Bằng cách áp dụng các công nghệ và thực hành tiết kiệm năng lượng, chúng ta có thể giảm nhu cầu năng lượng chung, giảm chi phí và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
Minh Đức (Theo Báo Đầu Tư, VnEconomy)