Tokenomic Research #16: Starknet (STRK) - “Dự án tiềm năng” hay “Kẻ phản diện”?

Kể từ khi được airdrop và niêm yết trên nhiều sàn lớn cho đến nay, Starknet và token STRK đã trở thành một chủ đề được rất nhiều người tham gia thị trường crypto quan tâm, trong đó phần lớn là những ý kiến “tiêu cực” khi mà dự án liên tục giảm giá. Trong bài viết hôm nay, anh em hãy cùng mình phân tích tokenomics và tình hình on-chain hiện tại của STRK để đánh giá một cách toàn diện lại dự án này nhé.

Tokenomic Research #16: Starknet (STRK) - “Dự án tiềm năng” hay “Kẻ phản diện”?

1. Starknet là gì?

Starknet là một giải pháp Layer-2 được xây dựng dựa trên công nghệ ZK-Rollups. Nếu anh em chưa biết về ZK-Rollups và giải pháp đối thủ là Optimistic Rollups, anh em có thể bỏ ra vài phút để đọc bài viết này: So sánh ZK-Rollups và Optimistic Rollups.

Thông qua giải pháp ZK-Rollups và cách chứng minh mật mã STARK, Starknet đặt mục tiêu xây dựng Layer-2 cho phép thực hiện các giao dịch an toàn, chi phí thấp và hiệu suất cao. Các hợp đồng của Starknet và hệ điều hành Starknet được viết bằng Cairo , một ngôn ngữ lập trình chuyên dụng và được xây dựng tùy biến để tối ưu cho Starknet.

2. Cấu trúc của Starknet

Thành phần

Starknet gồm các thành phần sau: Sequencer, Prover và Node. 

Cơ chế hoạt động của Starknet - Nguồn: Starknet (07/09/2024)

- Sequencer: Nhận các giao dịch, sắp xếp chúng và tạo ra các khối. Nó hoạt động tương tự như trình xác thực trong Ethereum hoặc Bitcoin.

- Prover: Tạo ra bằng chứng cho các khối và giao dịch đã tạo. Hiểu một cách đơn giản, Provers sẽ giúp đảm bảo xác thực công việc mà các Sequencer đã thực hiện.

- Node: Mỗi một node trong hệ sinh thái Starknet là một máy tính được trang bị phần mềm Starknet. 

Các node trong Starknet được phân loại thành hai loại:

• Full Node: Lưu trữ toàn bộ trạng thái Starknet và xác thực tất cả các giao dịch, rất quan trọng đối với tính toàn vẹn của mạng.

• Light node: Không lưu trữ toàn bộ trạng thái mạng mà dựa vào full node để kiểm tra thông tin. Light node sẽ giúp mạng hoạt động nhanh hơn và hiệu quả hơn nhưng cung cấp ít bảo mật hơn full node.

Chức năng của Node

Các node đóng vai trò cơ bản đối với mạng Starknet, thực hiện nhiều chức năng quan trọng như:

- Xác thực giao dịch;

- Tạo và truyền khối : Các node tạo và lưu hành các khối để duy trì chế độ xem blockchain nhất quán trên toàn mạng;

- Duy trì trạng thái, hỗ trợ các nhà phát triển trong việc tạo ứng dụng, ví và công cụ để tương tác mạng;

- Chuyển tiếp giao dịch;…

Một luồng giao dịch cơ bản trên Starknet sẽ thực hiện như sau:

• Các giao dịch được tiếp nhận bởi Mempool.

• Sequencer - đóng vai trò trình quản lý chuỗi sẽ sắp xếp các giao dịch, tiếp nhận nó trên L2 và đánh dấu trạng thái Accepted_On_L2.

• Prover - đóng vai trò đảm bảo tính xác thực của giao dịch trên Starknet thông qua việc tạo ra các bằng chứng mật mã và gửi nó đến L1 để xác minh.

Tokenomics của STRK

Phân bổ token

Tổng cung STRK là 10 tỷ token, được phân bổ như sau:

Anh em có thể thấy phần lớn STRK vẫn nằm trong tay team và các quỹ đầu tư, gồm StarkWare (10.76%), Investors (18.17%), Foundation Treasury (8.1%), Early Contributors (20.04%), tương đương với khoảng 57% tổng token. Đây là một con số theo mình là rất lớn.

Lịch trình mở khoá token

Lịch mở khoá dự kiến ban đầu của STRK - Nguồn: StarkWare (07/09/2024)

Dễ thấy ngay từ đầu, phần token thuộc về Team và Investors được mở khoá rất sớm và vì vậy, điều này tạo ra một áp lực bán cực kỳ lớn trên thị trường khi vị thế của team và quỹ là rất tốt. Theo kế hoạch ban đầu, Starknet sẽ giải phóng 13% tổng cung token (xấp xỉ 1,3 tỷ USD) cho đội ngũ phát triển và nhà đầu tư vào ngày 15/04. Việc này đồng nghĩa cung lưu hành STRK sẽ tăng gấp 3 lần. 

Điều này đã gặp phải làn sóng phản đối dữ dội từ cộng đồng. Vì vậy, Starkware đã buộc phải có những điều chỉnh. Theo lịch trình mới, chỉ có 0,64% tổng cung token (64 triệu STRK trị giá gần 125,5 triệu USD) được mở khóa vào ngày 15/04 mà thôi. Sau đó mỗi tháng, Starknet sẽ vesting 64 triệu STRK cho đến tháng 03/2025 và đổi thành 127 triệu STRK cho 24 tháng tiếp theo đến ngày 15/03/2027.

Tuy vậy, sự điều chỉnh nói trên chỉ mang tính chất tạm thời và kéo dài thời gian. Chúng ta vẫn phải thừa nhận một sự thật rằng team và quỹ đầu tư đã có dự định “exit” khỏi dự án ngay từ đầu.

Tính năng của token

STRK có usecase bao gồm: sử dụng làm phí (fee) trong quá trình vận hành mạng Starknet, duy trì và tăng cường bảo mật thông qua việc staking, quản trị. 

• Phí giao dịch: Ban đầu, phí trong Starknet chỉ được thanh toán bằng Ether (ETH). Kể từ v.0.13.0, phí giao dịch trên mạng có thể được thanh toán bằng STRK, cũng như ETH. Một phần phí được thanh toán bằng STRK được trình sắp xếp thứ tự nhận chuyển đổi thành ETH để trang trải chi phí gas Ethereum L1, do đặc điểm kỹ thuật của giao thức Ethereum, phải được thanh toán bằng ETH.

• Staking: trong thời gian tới (Quý 4 năm 2024), Starknet có thể ra mắt tính năng này, cho phép holder có thể staking STRK tham gia bảo mật, vận hành mạng.

• Quản trị: Như thường lệ, holder STRK có thể tham gia quản trị, bỏ phiếu cho những cập nhật, thay đổi quan trọng.

Phân tích vị thế của các quỹ đầu tư

 Có 2 điều mà chúng ta dễ thấy ở đây:

• Nếu so với giá 2 USD (giá sideway khá lâu sau khi list), vòng Seed Round đã x80 lần, Series A x40 lần, Series B x13 lần, Series C x10 lần và Series D cũng x2,5 lần.

• Thời gian tham gia gọi vốn đều từ sớm và vì vậy, dòng vốn các quỹ đầu tư đều đã bị “chôn” ở Starknet ít nhất 2 năm - 6 năm.

Tổng hợp hai yếu tố trên, kết hợp với lịch mở khoá ngay lập tức sau khi list cho các nhà đầu tư, chúng ta không khó hiểu khi lực bán ra là cực kỳ nhiều, và cũng không hề khó hiểu khi đa phần các quỹ tham gia sớm đều “exit” một phần hoặc toàn bộ để thu hồi vốn, chốt lợi nhuận.

Tổng kết về tokenomics

1. Tokenomics của STRK cho thấy sự tập trung hoá quá nhiều ở giai đoạn đầu, đồng thời thể hiện mong muốn của các quỹ đầu tư và cả team phát triển là “chốt lời” hoặc “thu hồi vốn” sau quãng thời gian quá dài đầu tư và phát triển dự án. Đây là nguyên nhân chính khiến STRK tụt dốc không phanh cho đến nay.

2. Usecase (tính năng) của STRK được thiết kế tương tự như mô hình của các L1, L2 khác, chủ yếu tập trung vào tính năng quản trị, staking và làm phí trong mạng. So sánh với một số L2 đối thủ, STRK vượt trội hơn ở tính năng được sử dụng làm phí thanh toán.

4. Tình hình on-chain của token STRK

Mình sẽ chủ yếu check về tình hình hodl STRK của các quỹ đầu tư. 

Theo dữ liệu trên Nansen, Pantera đang là một trong những quỹ nắm giữ nhiều STRK nhất.

Thống kê về việc nắm giữ STRK của Pantera - Nguồn: Nansen (07/09/2024)

Nhìn sơ qua, chúng ta ước lượng tổng số STRK mà Pantera đang nắm giữ ở các ví công khai lên đến khoảng hơn 97,4 triệu token, tương đương với khoảng hơn 41 triệu USD. Thực tế thì số STRK này không được giữ nguyên vẹn mà đã có một số hoạt động chuyển đi từ quỹ đầu tư này (cột màu đỏ).

Check kĩ hơn, mình nhận thấy Pantera có động thái chốt lời khi đã chuyển số token này đến ví Coinbase Deposit. Số lượng này chiếm khoảng gần 10% lượng token mà quỹ này nhận được.

Như vậy, các quỹ đầu tư đã vào từ các vòng sớm đã có động thái chốt lời một phần để thu hồi vốn. Đây là điều dễ hiểu như chúng ta đã phân tích ở trên.

Chúng ta sẽ kiểm tra một số ví top holder STRK:

Thống kê về việc nhận/gửi đi token STRK trên một số ví lớn - Nguồn: Nansen (07/09/2024)

Trên hình chúng ta có 6 ví với lượng STRK xấp xỉ trên 40 triệu token mỗi ví. Anh em thấy 4/5 ví vẫn đang giữ nguyên lượng token, trong khi đó có 1 ví chuyển đi 12,4 triệu token.

Cuối cùng, chúng ta sẽ kiểm tra dòng tiền nạp/rút từ các sàn giao dịch lớn. Theo thống kê từ Nansen, trong 30 ngày, Coinbase và Bybit ghi nhận lượng rút ròng STRK rất lớn với khoảng 22,2 triệu USD.

Top các sàn có lượng rút STRK lớn trong 30 ngày - Nguồn: Nansen (07/09/2024)

Top các sàn có lượng nạp STRK lớn trong 30 ngày - Nguồn: Nansen (07/09/2024)

Ngược lại, các sàn ghi nhận dòng tiền nạp vào lớn gồm Binance, Crypto.com và một số sàn nhỏ khác. Anh em thấy dòng tiền nạp vào lớn nhất trong 30 ngày qua tập trung ở Binance với khoảng 6,4 triệu USD. Con số này khá nhỏ so với lượng rút ròng mà chúng ta đã nói ở trên.

Như vậy, ở mức giá này, số lượng người bắt đầu gom và rút STRK để hodl chiếm nhiều hơn khá nhiều so với lượng nạp lên để xả.

5. Một số cập nhật của hệ sinh thái gần đây

Ngày 01/07/2024, Starknet Foundation đã thông báo về chương trình DeFi Spring 2.0, kéo dài cho đến 31/12/2024. Tổng ngân sách phân bổ cho giai đoạn 2 này sẽ là 50 triệu STRK. Phần phân bổ chủ yếu dành cho các mảng DEX, Lending, Perp & Options… khi đạt đủ điều kiện.

Tháng 07/2024, Starknet tích hợp Chainlink và Pyth - 2 oracle khá nổi tiếng và uy tín. Việc tích hợp 2 oracle này sẽ khiến cho hạ tầng của Starknet thêm đa dạng và hỗ trợ tốt hơn cho các dự án.

Quý 4 2024 sẽ là một thời điểm khá quan trọng với Starknet nói chung và token STRK nói riêng. Dự án hứa hẹn sẽ ra mắt tính năng staking trong giai đoạn này. Nếu thành công, thu hút được đông đảo holder tham gia với lượng STRK lớn, đây sẽ là cú hích khá mạnh cho hệ sinh thái.

6. Tạm kết

Từ những phân tích nói trên, chúng ta có một số ý tưởng về STRK và định hướng trong thời gian tới như sau:

1. Thiết kế tokenomics của STRK không có gì khác biệt so với hầu hết Layer-2 và thậm chí là cả các Layer-1 khác, tập trung vào việc quản trị dự án.

2. Việc STRK giảm giá liên tục kể từ khi list không hề khó hiểu, khi mà bản thân token được thiết kế rất tập trung và trả một lượng lớn cho các quỹ đầu tư từ sớm. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhìn nhận một cách công bằng rằng các quỹ này đã tham gia từ rất sớm với số tiền lớn, và sau 2 - 3 năm thì việc họ có nhu cầu chốt vốn, lợi nhuận là chuyện rất dễ hiểu.

3. Từ ý số (2), chúng ta cần nhìn nhận được việc STRK có tăng giá trong dài hạn hay không vẫn phụ thuộc phần lớn vào nội tại của dự án, cách mà team sẽ tạo game, vận hành hệ sinh thái trong thời gian tới đây. Anh em đừng bao giờ quên câu chuyện của SUI, khi mà thời điểm giá giảm thấp nhất thì TVL của dự án lại tăng giá, sau đó chúng ta đã gặt hái được rất nhiều lợi nhuận.

4. Nhìn nhận được câu chuyện của STRK, trong thời gian tiếp theo, chúng ta cần quan tâm đến việc DeFi Spring 2.0 có thể thu hút dòng tiền cho hệ sinh thái hay không. Nếu chương trình này thành công, kết hợp với tin đồn ra mắt staking trong quý 4 có thể là cú hích mạnh cho token STRK tăng giá.

5. Một số yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến bullcase/bearcase của STRK là sự tăng, giảm giá của ETH, ETH ETF và thị trường chung. Tuy nhiên, nếu nội tại dự án đủ mạnh thì nó vẫn có thể vượt qua được những khó khăn này.

Hy vọng bài viết của mình giúp anh em đã, đang và có ý định hold STRK có thêm một góc nhìn tham khảo. Hẹn gặp lại anh em trong các bài viết tiếp theo!

Poseidon

Tham gia thảo luận về những vấn đề NÓNG HỔI nhất của thị trường DeFi tại nhóm chat Fomo Sapiens cùng các admin Coin68 nhé!!!