Cuộc tranh luận tổng thống hồi cuối tháng 6 giữa Tổng thống Joe Biden và ông Trump khơi mào hàng loạt bước ngoặt: ông Biden lao dốc, ông Trump vượt lên và sự đổi ngôi trong nội bộ Đảng Dân chủ. Giới phân tích tiếp tục nhìn cuộc tranh luận tối 10-9 với câu hỏi: liệu có "đòn kết liễu" nào được tung ra?
"Cơn sốt" Harris dần nguội trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ
Đương kim Phó tổng thống Kamala Harris đang tận hưởng quãng thời gian ngọt ngào nhất sự nghiệp chính trị khi trong một tháng rưỡi bà lột xác từ chỗ bị đánh giá "ứng viên thiếu nghiêm túc" thành cơ hội lớn để Đảng Dân chủ ngăn chặn sự trở lại Nhà Trắng của cựu tổng thống Donald Trump.
Kể từ khi ông Biden ngừng tranh cử, các kết quả khảo sát cử tri cho thấy tỉ lệ người đi bầu ủng hộ bà Harris tăng liên tục. Theo kết quả khảo sát toàn quốc vừa được báo New York Times phối hợp cùng ĐH Siena công bố ngày 8-9, tỉ lệ ủng hộ của ông Trump chỉ còn hơn bà Harris 1% (48% và 47%).
Kết quả của nhiều khảo sát khác cũng cho thấy hai ứng viên hơn kém nhau xấp xỉ 1 - 2 điểm phần trăm. Với việc kết quả khảo sát có sai sót lên đến 3 điểm phần trăm, có thể nói hai ứng viên đang ở thế bất phân thắng bại.
Sự bất phân thắng bại này tiếp tục được thể hiện ở thái độ cử tri đối với hai người. Khảo sát của New York Times cho thấy khoảng 46% người được hỏi có cảm tình với bà Harris và 51% trả lời không. Kết quả đối với ông Trump gần như y hệt, với 46% cảm tình và 52% không.
Báo Politico nhận xét sau "tuần trăng mật" chính trị ngọt ngào, đà tăng tiến của bà Harris đã chậm lại nhưng chưa ngừng hẳn. Đối với ông Trump, dù trải qua một tháng rưỡi bị đánh giá là bết bát song cựu tổng thống Mỹ vẫn cho thấy sự bền bỉ.
Trước những kết quả trên, cả hai ứng viên đều muốn tạo sự khác biệt tại cuộc tranh luận sắp tới. Tuy nhiên, bà Harris được đánh giá sẽ phải đối diện nhiều thách thức hơn đối thủ. Hơn 90% cử tri được hỏi khẳng định đã nắm được mọi điều cần biết về ông Trump. Trong khi đó, có đến 28% cử tri cho rằng cần tìm hiểu thêm về bà Harris.
Nhiệm vụ của bà Harris tại buổi tranh luận sẽ là thuyết phục số cử tri này cùng với khoảng 5% cử tri chưa xác định sẽ bầu ai. Nếu làm tốt, tỉ lệ ủng hộ cho bà sẽ còn tăng. Ngược lại, bà có thể đối diện kết quả hẩm hiu như ông Biden.
Chính sách kinh tế có cứu được ông Trump?
Trong hầu hết cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, kinh tế là vấn đề số 1. Ở khía cạnh này, bất chấp những khó khăn bà Harris mang lại, ông Trump vẫn được đánh giá cao vượt trội. Trong khảo sát của New York Times, có đến 55% cử tri tin tưởng ông Trump sẽ lèo lái tốt nền kinh tế, trong khi chỉ 42% người được hỏi tín nhiệm bà Harris. Điều này đồng nghĩa chênh lệch lên đến 13% giữa hai ứng viên.
Bất chấp những kết quả khả quan của nền kinh tế trong vài tháng qua, người dân Mỹ nhìn chung vẫn không mấy mặn mà với cách vận hành của chính quyền ông Biden. Bà Harris, với tư cách cấp phó hiện tại của ông Biden, không thể tránh bị chỉ trích.
Phần lớn cử tri cho rằng bà Harris phải chịu một phần trách nhiệm cho việc giá cả tăng, các vấn đề phát sinh khi quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan và cả những vấn đề tại biên giới tây nam Mỹ. Những chỉ trích trên có thể quy thành con số: chỉ 25% cử tri cho rằng bà Harris có thể mang lại sự khác biệt so với thời ông Biden, trong khi có đến 53% người được hỏi tin tưởng ông Trump.
Ông Steven Osborne, cử tri ủng hộ ông Trump tại bang Missouri, nêu quan điểm: "Tôi không nghĩ bà Harris có thể mang đến làn gió mới. Bà ấy là phó tổng thống của ông Joe Biden, vậy bà ấy có thể khác ở chỗ nào?".
Tuy nhiên, ông Trump không phải không có điểm yếu chính sách. Điểm yếu này mang tên "Dự án 2025" - sáng kiến cải cách chính phủ liên bang được một tổ chức chính trị bảo thủ đề ra nhằm hiện thực hóa tầm nhìn của ông Trump. Sáng kiến này có nhiều nội dung gây tranh cãi với người Mỹ, trong đó có việc hình sự hóa phim khiêu dâm, giải thể Bộ Giáo dục và Bộ Thương mại, loại bỏ nạo phá thai khỏi chương trình chăm sóc y tế, xé bỏ các quy định bảo vệ môi trường…
Trong số cử tri đã đọc hoặc nghe về Dự án 2025, có đến 63% người phản đối những chính sách trên. Dù ông Trump đã cố gắng tách bản thân khỏi sáng kiến này, vẫn có 71% cử tri tin là ông sẽ triển khai một phần hoặc hầu hết Dự án 2025 nếu thắng cử. Do đó, rất có thể sáng kiến trên sẽ là "gót chân Achilles" được bà Harris dùng để chống lại ông Trump trong cuộc tranh luận.