Trung Đông cận kề chiến tranh sau hai vụ ám sát

Trung Đông rung chuyển

Hôm qua, quân đội Israelthông báo đã tấn công một tòa nhà tại phía nam thủ đô Beirut của Li Băng, tiêu diệt chỉ huy Fuad Shukr của Hezbollah, người bị cáo buộc chỉ đạo vụ nã rốc két vào sân bóng tại cao nguyên Golan hôm 27.7 khiến 12 người Israel thiệt mạng. Hezbollah đã bác bỏ mọi liên quan trong vụ tấn công Israel. Theo tờ The Times of Israel, ông Shukr là chỉ huy quân sự cấp cao nhất của Hezbollah và là cánh tay phải của thủ lĩnh Hassan Nasrallah. Hezbollah nói rằng ông Shukr có mặt trong tòa nhà lúc vụ tấn công xảy ra nhưng không xác nhận thông tin ông đã chết. Bộ Y tế Li Băng thông báo 3 người thiệt mạng và 74 người khác bị thương trong vụ không kích, xảy ra vào khuya 30.7 (giờ VN).

Vụ không kích tại ngoại ô Beirut diễn ra khi các lãnh đạo cấp cao của Trục kháng chiến, tên gọi của các nhóm vũ trang thân cận với Iran trong khu vực, đang có mặt tại Tehran để dự lễ nhậm chức của tân Tổng thống Masoud Pezeshkian, theo báo The New York Times. Vài giờ sau đó, thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh bị ám sát ngay tại thủ đô Tehran sau khi dự buổi lễ trên. Hamas xác nhận ông Haniyeh tử vong trong vụ tấn công của Israel trong khi truyền thông Iran đưa tin ông Haniyeh cùng một cận vệ bị sát hại vào lúc 2 giờ sáng tại nơi ở đặc biệt cho các cựu binh tại miền bắc Tehran. Vệ binh cách mạng Hồi giáoIran (IRGC) thông báo đang điều tra vụ việc trong khi Hãng truyền thông NourNews liên kết với Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran cho rằng vụ ám sát là "canh bạc nguy hiểm nhằm phá hủy sức răn đe của Tehran".

Đến nay, Israel chưa bình luận về cáo buộc nhưng truyền thông nước này loan tin nhà chức trách đã tăng cường an ninh tại các cơ quan đại diện ngoại giao cũng như các cơ sở của người Do Thái trên khắp thế giới. Cùng ngày, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu triệu tập cuộc họp nội các an ninh.

Nguy cơ chiến tranh khu vực

Hai vụ ám sát xảy ra trong lúc khu vực đang quay cuồng trong vòng xoáy bạo lực từ sau vụ tấn công của Hamas vào lãnh thổ Israel ngày 7.10 năm ngoái. Israel sau đó mở chiến dịch quân sự đáp trả tại Dải Gaza trong khi phải đối phó với các nhóm như Hezbollah tại Li Băng và Houthi tại Yemen.

Các vụ ám sát hôm qua giáng đòn nặng nề lên nỗ lực đối thoại của các bên nhằm tìm kiếm thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin tại Dải Gaza. Ông Haniyeh được bầu làm thủ lĩnh chính trị Hamas vào năm 2017 và là đại diện cho lực lượng này trong công tác đàm phán và ngoại giao với quốc tế. Trong một bài viết trên mạng xã hội X, Thủ tướng Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al Thani của Qatar, nước trung gian đàm phán và là nơi sống của ông Haniyeh trong vài năm qua, đặt câu hỏi về khả năng thành công của việc đối thoại, "khi một bên ám sát nhà đàm phán của bên còn lại".

Hơn nữa, vụ ám sát ông Haniyeh và ông Shukr làm gia tăng lo ngại về khả năng leo thang căng thẳng giữa Israel và các đồng minh của Iran, đe dọa nỗ lực ngoại giao của Mỹ nhằm ngăn chặn một cuộc xung đột toàn diện trong khu vực. IRGC tuyên bố "Iran và mặt trận kháng chiến" sẽ đáp trả mạnh mẽ và đau đớn đối với vụ ám sát ông Haniyeh. Trong tuyên bố hôm qua, Tổng thống Masoud Pezeshkian nói rằng Iran sẽ bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, danh dự, và sẽ khiến "những kẻ chiếm đóng", từ thường dùng để chỉ Israel, hối tiếc vì hành động hèn nhát của họ. Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei nhấn mạnh nghĩa vụ của Tehran là báo thù cho ông Haniyeh vì vụ ám sát xảy ra ngay tại thủ đô. Cánh quân sự của Hamas tuyên bố đó là "sự kiện quan trọng" đẩy cuộc chiến với Israel "lên cấp độ mới" và sẽ gây ra "hậu quả lớn cho toàn khu vực".

Phát biểu trong cuộc họp báo nhân chuyến thăm Philippines, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin không nhắc trực tiếp đến vụ ám sát tại Iran nhưng khẳng định Mỹ sẽ bảo vệ Israel nếu đồng minh bị tấn công. "Tôi không cho rằng chiến tranh là điều không thể tránh khỏi. Chúng tôi sẽ nỗ lực để đảm bảo giúp hạ nhiệt và giải quyết các vấn đề thông qua ngoại giao", ông Austin nói.