Phụ nữ thiếu testosterone có thể bị giảm ham muốn tình dục, yếu cơ, tăng mỡ, trong khi nồng độ hormone này quá cao sẽ gây mụn, rụng tóc, rối loạn kinh nguyệt.
Testosterone thường được coi là hormone nam nhưng cũng có trong cơ thể phụ nữ. Chúng được sản xuất ở buồng trứng, tuyến thượng thận và tế bào mỡ. Testosterone rất cần thiết cho nữ giới vì sản xuất hormone, đảm bảo mật độ xương, sức mạnh cơ bắp và sức khỏe của các cơ quan. Cơ thể phụ nữ chuyển đổi hầu hết testosterone thành hormone estradiol. Nồng độ testosterone ở phụ nữ thường cao nhất vào buổi sáng và giảm dần trong suốt cả ngày. Vùng dưới đồi và tuyến yên kiểm soát mức hormone này.
Nồng độ testosterone ở nữ giới thường bắt đầu tăng ở các bé gái 6-8 tuổi. Khi các bé gái có kinh nguyệt lần đầu, buồng trứng sản xuất testosterone theo chu kỳ. Điều này có nghĩa là nồng độ thay đổi trong suốt tháng dựa trên chu kỳ kinh nguyệt. Mức testosterone đạt đỉnh vào giữa chu kỳ và duy trì ở mức cao trong giai đoạn hoàng thể (giai đoạn cuối). Sau tuổi 30, nồng độ testosterone bắt đầu giảm và phụ nữ mất 60% tổng lượng testosterone khi mãn kinh.
Mức testosterone bình thường ở phụ nữ trong tuổi sinh sản là 15-46 ng/dL. Nồng độ testosterone được xem là thấp khi xét nghiệm máu dưới 15 nanogram trên deciliter (ng/dL). Các triệu chứng cảnh báo bao gồm giảm ham muốn tình dục, tâm trạng thất thường, yếu cơ, tăng mỡ. Nồng độ quá thấp có thể do rối loạn tuyến thượng thận, tuyến yên hoặc buồng trứng.
Testosterone là một loại hormone androgen kích thích sự phát triển các đặc điểm nam giới. Do đó, phụ nữ có mức testosterone cao thường gặp phải những thay đổi về thể chất liên quan tương tự nam giới. Nồng độ testosterone trên 46 ng/dL là cao, có thể gây ra các triệu chứng như mụn trứng cá, lông mặt và cơ thể quá nhiều, rụng tóc ở đỉnh đầu, giọng nói trầm, kinh nguyệt không đều, thậm chí vô sinh.
Nguyên nhân phổ biến gây ra mức testosterone cao ở phụ nữ là hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Đây là rối loạn nội tiết tố khiến buồng trứng sản xuất quá nhiều androgen như testosterone. Các nguyên nhân bao gồm rối loạn tuyến thượng thận hoặc tuyến yên và ung thư buồng trứng. Trong một số trường hợp ít gặp, khối u buồng trứng lành tính cũng có thể gây ra mức testosterone cao.
Người có mức testosterone thấp, xuất hiện các triệu chứng như mất ham muốn tình dục, có thể được điều trị bằng liệu pháp hormone. Tuy nhiên, liệu pháp này ở phụ nữ không được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) chấp thuận. Một nghiên cứu cho thấy dùng testosterone có thể cải thiện sức mạnh cơ bắp và hiệu suất nhận thức ở phụ nữ sau mãn kinh. Tuy nhiên, dùng testosterone cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Để cân bằng mức testosterone cao, bác sĩ tư vấn người bệnh thay đổi lối sống như giảm cân nếu thừa cân, duy trì hoạt động thể chất, chế độ ăn ít sữa và carbohydrate. Nếu biện pháp này không cải thiện các triệu chứng, người bệnh có thể dùng thuốc để giảm mức testosterone theo tư vấn của bác sĩ. Thuốc tránh thai có tác dụng làm giảm lượng testosterone được sản xuất trong buồng trứng, còn thuốc kháng androgen ngăn chặn tác dụng của testosterone.
Anh Ngọc (Theo Verywell Health)