JD Vance, phó tướng của ông Trump, có khởi đầu đầy thách thức khi chiến dịch tranh cử phải cố "dọn dẹp" những bình luận gây tranh cãi trước đây của ông.
Cho đến phút chót, một số người thân cận với cựu tổng thống Donald Trump vẫn cố thuyết phục ông không chọn thượng nghị sĩ Ohio JD Vance làm phó tướng.
Trên chuyến bay cùng Trump đến Milwaukee tham dự Đại hội Toàn quốc đảng Cộng hòa hồi giữa tháng 7, thượng nghị sĩ Lindsey Graham tranh luận rằng thượng nghị sĩ Marco Rubio là lựa chọn tốt hơn. Graham cho rằng thượng nghị sĩ người Mỹ gốc Cuba có thể giúp thu hút nhiều phiếu bầu hơn ở các bang chiến trường. Ông cố gắng thuyết phục những người khác trên chuyến bay ủng hộ ý kiến này.
Một cố vấn khác vài ngày trước cũng gọi cho ông Trump, nói rằng Thống đốc Virginia Glenn Youngkin hoặc Rubio sẽ là những lựa chọn tốt hơn, nhắc đến những bình luận phản đối phá thai của Vance. Người này hỏi Trump rằng làm thế nào ông có thể bảo vệ một số lập trường của thượng nghị sĩ dường như thiên về cánh hữu hơn ông.
Trong 48 giờ trước khi ông Trump thông báo phó tướng, loạt thượng nghị sĩ, nhà tài trợ, những người làm truyền thông bảo thủ và cả người ủng hộ đã gọi cho ông Trump, bày tỏ ủng hộ ứng viên khác ngoài Vance, theo 5 nguồn thạo tin.
Cựu tổng thống đã lắng nghe ý kiến của từng người, nhưng ông đã đứng về phía Vance từ nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng trước. Trump thích những lập trường chính sách về kinh tế, ngoại giao và những lần xuất hiện quyết liệt trên truyền hình của Vance.
Ông Trump (trái) và ông JD Vance tại đại hội đảng Cộng hòa ở thành phố Milwaukee, bang Wisconsin ngày 16/7. Ảnh: AFP
Ông Trump sau đó nói rằng Vance là "lựa chọn khó khăn", nhưng giải thích quyết định nhằm đảm bảo tương lai của đảng Cộng hòa trong viễn cảnh ông ra đi. "Cậu ấy sẽ là siêu sao trong tương lai", ông nói với các đại biểu và nhà tài trợ.
Trong hai tuần kể từ đó, Tổng thống Joe Biden tuyên bố rời cuộc đua tranh cử và Phó tổng thống Kamala Harris trở thành ứng viên thay thế. Những động thái này đã tiếp thêm sinh lực cho đảng Dân chủ. Trong khi đó, ông Vance có những tuần đầu đầy khó khăn.
Chiến dịch của ông Trump đã dành những ngày gần đây để cố gắng "dọn dẹp" những bình luận gây tranh cãi của Vance trong quá khứ, gồm các cuộc phỏng vấn mà ông chế giễu "những người phụ nữ không con" hoặc đưa ra quan điểm về phá thai gay gắt hơn cựu tổng thống. Trong đoạn podcast năm 2022, Vance ủng hộ có "biện pháp liên bang" để hạn chế phụ nữ sang bang khác phá thai.
Vance cũng bị rò rỉ những email trao đổi với một người bạn được viết trong giai đoạn 2014-2017, trong đó Vance nói rằng ông ghét cảnh sát vì họ hành xử không đúng với mọi người. Ông cũng nói Trump là "người đáng trách về mặt đạo đức", thêm rằng "càng nhiều người da trắng bỏ phiếu cho Trump, càng nhiều người da màu chịu khổ". Vance từng thuộc nhóm muốn ngăn cản ông Trump giành đề cử của đảng Cộng hòa năm 2016 nhưng đã thay đổi quan điểm trong vài năm gần đây.
Nhiều người hoài nghi về lựa chọn của ông Trump, tự hỏi liệu ván cược của cựu tổng thống có phản tác dụng.
Một số chiến lược gia đảng Cộng hòa lo ngại Vance có thể làm tổn hại khả năng ông Trump giành phiếu bầu của các phụ nữ sống ở vùng ngoại ô (thường là những phụ nữ đã kết hôn, khá giả, có học vấn), nhóm mà ông đã bị suy giảm ủng hộ khá lớn trong cuộc bầu cử năm 2020.
Steven Cheung, phát ngôn viên chiến dịch của ông Trump, bảo vệ Vance. Ông nói những lời chỉ trích chỉ đến từ những người "không hiểu rõ chuyện gì đang diễn ra".
Các trợ lý chiến dịch của ông Trump nói rằng cựu tổng thống vẫn rất tin tưởng Vance. Hai người đã cùng xuất hiện tại buổi vận động gây quỹ ở Mar-a-Lago tối 25/7 và tại cuộc vận động tranh cử ở Minnesota ngày 27/7.
Ông Vance đã bay tới Oklahoma ngày 26/7 để tham dự buổi vận động gây quỹ với ông trùm dầu mỏ Harold Hamm và huy động thành công 2 triệu USD. Phó tướng của ông Trump có lịch trình bận rộn khi vận động gây quỹ ở các bang Trung Tây.
Chiến dịch tranh cử của ông Trump cũng hài lòng với đòn tấn công sắc bén của Vance chống lại bà Harris trong những phát biểu gần đây. "Tổng thống Trump rất vui mừng khi lựa chọn thượng nghị sĩ Vance làm bạn tranh cử và họ là đội hoàn hảo để giành lại Nhà Trắng", Cheung nói.
Các cố vấn nói rằng ông Trump biết Vance từng chỉ trích mình trong quá khứ. Nhóm của ông Trump cũng đã biết được một số bình luận gây chú ý của Vance từ trước. Trong quá trình sàng lọc phó tướng, các cố vấn hàng đầu của cựu tổng thống đã xem nhiều bài phỏng vấn, đọc sách của Vance và đặt nhiều câu hỏi với thượng nghị sĩ.
"Một cuộc kiểm tra kỹ lưỡng và toàn diện đã được thực hiện và không còn nghi ngờ gì nữa thượng nghị sĩ Vance hoàn toàn đủ điều kiện trở thành Phó tổng thống tiếp theo của Mỹ. Trong chính trị, mọi người thường thu mình lại vì sợ hãi, nhưng đó không phải là thượng nghị sĩ Vance và chắc chắn không phải ông Trump", Cheung nói.
Khởi đầu khó khăn của Vance là điều tích cực đối với chiến dịch của bà Harris, theo các trợ lý. Chiến dịch của bà đang cố gắng làm nổi bật những bình luận của Vance trong quá khứ, như lập trường về phá thai, điều mà ông Trump thường tìm cách tránh né.
William Martin, người phát ngôn chiến dịch của Vance, nói rằng "không bất ngờ" khi đảng Dân chủ tấn công Vance. Martin cho biết ứng viên phó tổng thống của đảng Cộng hòa đang lên kế hoạch làm nổi bật hồ sơ của chính quyền ông Biden về lạm phát và nhập cư.
"Đó là những vấn đề mà cử tri thực sự quan tâm, bất kể truyền thông cánh tả có muốn thay đổi nó khác đi tới mức nào", Martin nói.
Thượng nghị sĩ Ohio cũng có những người ủng hộ với tầm ảnh hưởng lớn, gồm con trai cả Donald Trump Jr. của ông Trump, nhà báo nổi tiếng Tucker Carlson và các tỷ phú công nghệ, trong đó có Elon Musk.
Một trong những mục tiêu của ông Trump khi chọn Vance là muốn có ứng viên có xuất thân ở bang Trung Tây, giúp củng cố cơ sở ủng hộ ở bang chiến trường Pennsylvania và thu hút cử tri cổ cồn xanh. Ông Trump đang tỏ ra kém thu hút với nhóm đàn ông da trắng so với kỳ vọng và Vance được cho là có thể giúp khắc phục điều đó.
Một mục tiêu khác là khai thác mạng lưới nhà tài trợ của Vance, gồm cả ở Thung lũng Silicon. JD Vance từng là nhà đầu tư ở Thung lũng Silicon và có nhiều mối quen hệ với giới công nghệ, đặc biệt thân thiết với Peter Thiel, cựu CEO của Paypal.
"Cuốn sách của Vance được ưa chuộng hàng đầu trên Amazon. Mọi người trả tiền để đọc câu chuyện cuộc đời ông ấy. Trong khi đó, chiến dịch của bà Harris phải trả tiền cho truyền hình và mạng xã hội để kể câu chuyện cuộc đời bà ấy", Justin Sayfie, nhà vận động hành lang ở Florida, nhắc đến cuốn hồi ký Hillbilly Elegy.
Thượng nghị sĩ bang Ohio JD Vance phát biểu tại Detroit, bang Michigan ngày 16/6. Ảnh: AFP
Nhưng với nhiều thành viên đảng Cộng hòa, Vance dường như là lựa chọn tồi.
"Ông ấy là lựa chọn tệ nhất trong tất cả lựa chọn, Nó tệ hơn mức tôi có thể tưởng tượng. Chống Ukraine, theo chủ nghĩa dân túy, ông ấy không giúp ích gì cho ông Trump", một thành viên đảng Cộng hòa ở Hạ viện nói.
Một nghị sĩ khác thậm chí cho rằng nếu ông Trump thất bại trước bà Harris vào tháng 11, nguyên nhân chính là do chọn Vance.
"Tâm lý chung của nhiều người là nếu ông Trump thất bại, đó là vì lựa chọn này. Nó không giúp gì cho ông ấy", người này nói.
Dù vậy, Vance vẫn nhận được nhiều ủng hộ từ những người theo chủ nghĩa bảo thủ cứng rắn. Nghị sĩ Chip Roy, từng là người hậu thuẫn Thống đốc Florida Ron DeSantis trong vòng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa, ủng hộ quyết định của ông Trump.
"Vance đồng điệu với Trump trong hầu hết khía cạnh quan trọng và có thể phản ánh quan điểm của ông ấy", ông nói. "Đó là điều một phó tổng thống cần làm".
Thùy Lâm (Theo Washington Post, The Hill)