Vì sao chỉ 5% nghiên cứu khoa học của TP.HCM được thương mại hóa?

Sáng 26.10, Đoàn Văn phòng UBND TP.HCM tổ chức tọa đàm "Thanh niên thành phố tham gia và hiến kế triển khai hiệu quả Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM".

Trao đổi tại tọa đàm, Bí thư Đoàn các sở: Nội vụ, KH-ĐT, KH-CN, Tài chính đã thông tin khái quát về kết quả tham mưu, triển khai các cơ chế, chính sách đặc thù sau hơn 1 năm được Quốc hội thông qua. Bên cạnh những kết quả bước đầu, một số cơ chế vẫn gặp trở ngại, vướng mắc khi áp dụng vào thực tiễn.

Bà Nguyễn Thị Thu Sương, Bí thư Đoàn Sở KH-CN, quyền Trưởng phòng Quản lý khoa học cho biết để thu hút, giữ chân người tài, HĐND TP.HCM ban hành nghị quyết 19/2023 về chi hỗ trợ đặc thù cho các tổ chức khoa học. Qua rà soát 10 hồ sơ, đến nay có 2 hồ sơ đạt yêu cầu, gồm Trung tâm R&D của Khu Công nghệ cao.

Bà Sương cũng cho biết, công nghệ của thế giới thay đổi liên tục dẫn đến việc tham mưu chính sách không theo kịp. Đặc biệt, cơ chế thương mại hóa các sản phẩm nghiên cứu khoa học ra thị trường chưa thật sự thông thoáng.

Cụ thể, quy định hiện hành coi kết quả nghiên cứu khoa học sử dụng vốn ngân sách là tài sản công. Nếu doanh nghiệp muốn phát triển tiếp thành sản phẩm thương mại hóa thì phải hoàn trả kinh phí cho nhà nước nhưng việc xác định chi phí không hề dễ dàng.

Bà Sương dẫn chứng, giai đoạn 2006 - 2013, tỷ lệ thương mại hóa các nghiên cứu khoa học của TP.HCM là 13% nhưng từ năm 2017 đến nay chỉ có 5%. Lý do chính đến từ Nghị định 70/2018 của Chính phủ xem kết quả nghiên cứu khoa học như tài sản công.

"Không ai hiểu rằng đưa một nghiên cứu khoa học ra thị trường gặp rất nhiều rủi ro", bà Sương chia sẻ, đồng thời dẫn chứng cách làm của Israel khi nghiên cứu khoa học xong thì họ cho thương mại hóa miễn phí, nguồn thu chính đến từ thuế khi sản phẩm đó lưu hành trên thị trường.

Lý giải thêm tỷ lệ thương mại hóa giai đoạn trước cao 13%, bà Sương cho biết nếu kết quả nghiên cứu đưa ra thị trường phát sinh lợi nhuận thì doanh nghiệp hoàn trả 10% lợi nhuận cho đến khi phần kinh phí đầu tư của nhà nước thu hồi đủ. Quy định hiện hành không cho phép điều đó nên cần sửa nghị định về tài sản công.

Về thực hiện Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội, Bí thư Đoàn Sở KH-CN TP.HCM cho rằng cần tăng cường truyền thông, làm đồ họa trực quan từng cơ chế, chính sách đặc thù để giới thiệu đến đoàn viên thanh niên, người dân và doanh nghiệp cùng tìm hiểu.

Tâm huyết người trẻ khi tham mưu chính sách

Ông Nguyễn Thanh Duy, Bí thư Đoàn Văn phòng UBND TP.HCM cho biết, Đoàn Văn phòng UBND sẵn sàng làm cầu nối, cung cấp thông tin đến các đoàn viên, công chức để làm tốt công tác tham mưu cho lãnh đạo TP.HCM. Mục tiêu cao nhất là đưa các cơ chế, chính sách vào thực tiễn, góp phần phát triển thành phố, phát triển doanh nghiệp, tạo công ăn việc làm, nâng cao chất lượng đời sống người dân.

Trước vướng mắc về thương mại hóa nghiên cứu khoa học, ông Duy đề xuất làm sàn giao dịch đề tài nghiên cứu khoa học có nguồn vốn ngân sách để doanh nghiệp tìm hiểu, thúc đẩy đưa kết quả nghiên cứu thành sản phẩm cụ thể lưu thông trên thị trường.

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Đặng Quốc Toàn, Bí thư Đảng ủy, Chánh văn phòng UBND TP.HCM hoan nghênh Đoàn Văn phòng tổ chức tọa đàm, đồng thời cho biết bản thân cảm nhận được sức trẻ, sự tâm huyết trong công tác tham mưu chính sách.

Theo Chánh văn phòng UBND TP.HCM, việc triển khai Nghị quyết 98/2023 đã đạt nhiều kết quả trong thời gian ngắn, nhưng vẫn còn nhiều việc phải làm trong thời gian tới. Trong đó, có những việc địa phương, sở ngành có thể làm ngay sau khi HĐND TP.HCM ban hành nghị quyết.

Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, ông Đặng Quốc Toàn gửi gắm đoàn viên thanh niên cần sẵn sàng tâm thế đón nhận, trau dồi kiến thức, chuyên môn, bản lĩnh để hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ được giao. Hiện TP.HCM cùng với cả nước đang chuẩn bị đại hội đảng các cấp nên cán bộ, đảng viên, đoàn viên có thể nghiên cứu, đóng góp trí tuệ xây dựng văn kiện đại hội.