Em và chồng đang ly thân, chưa ly hôn nhưng em đang mang thai. Khi sinh con em không muốn con mang họ cha, vậy có được không, vì trước sau cũng ly hôn nên em không muốn dính dáng với bên nội.
Lê H.H.Ly (TP Huế) gửi câu hỏi.
Luật sư Võ Công Hạnh (Đoàn luật sư tỉnh Thừa Thiên Huế) trả lời về việc khai sinh cho trẻ em như sau:
Tại khoản 1, điều 4, nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn đăng ký khai sinh có quy định:
"1. Nội dung khai sinh được xác định theo quy định tại khoản 1, điều 14 của Luật Hộ tịch và quy định sau đây:
Họ, chữ đệm, tên và dân tộc của trẻ em được xác định theo thỏa thuận của cha, mẹ theo quy định của pháp luật dân sự và được thể hiện trong tờ khai đăng ký khai sinh; trường hợp cha, mẹ không có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được thì xác định theo tập quán.
Như vậy, theo quy định, để có thể làm giấy khai sinh cho con theo họ của mẹ, tùy thuộc vào sự thỏa thuận của cha mẹ, phong tục, tập quán và các yếu tố khác, cụ thể:
- Theo thỏa thuận của cha mẹ
Theo điểm a, khoản 1, điều 4, nghị định 123/2015/NĐ-CP, họ, chữ đệm, tên và dân tộc của trẻ em được xác định theo thỏa thuận của cha, mẹ theo quy định của pháp luật dân sự và được thể hiện trong tờ khai đăng ký khai sinh.
- Theo tập quán
Theo điểm a, khoản 1, điều 4, nghị định 123/2015/NĐ-CP, khoản 2, điều 26,Bộ luật Dân sự 2015 quy định trong trường hợp cha, mẹ không có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được, thì họ của con có thể xác định theo tập quán.
Theo đó, nếu tập quán của cộng đồng, vùng, miền… là con theo họ mẹ thì con sẽ được làm khai sinh theo họ mẹ.
Do đó, tại thời điểm bạn sinh em bé, bạn và chồng chỉ mới đang ly thân, chưa ly hôn nên vẫn là vợ chồng hợp pháp nên họ tên của con yêu cầu có thỏa thuận của cả hai và được kê khai vào tờ khai đăng ký khai sinh.
Trường hợp không thể thỏa thuận được thì được xác định theo tập quán.
Tuy nhiên, hiện nay phần lớn các khu vực đều có tập quán lấy họ của con theo cha, vì vậy khi xem xét xác định họ cho con thì cơ quan chức năng có thể ưu tiên họ của người cha hơn là họ của người mẹ.
Theo đó, cách tốt nhất là bạn cố gắng thỏa thuận với chồng việc xác định họ cho con theo họ của mẹ.