Web 3 là thế hệ quan trọng tiếp theo của Internet, hứa hẹn giành quyền kiểm soát cho chính người dùng từ tay các tập đoàn công nghệ lớn hiện nay.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét thế hệ tiếp theo của Internet này sẽ làm được gì và nó sẽ lật đổ các tập đoàn tập trung hiện thống trị web như thế nào.
Lý do chính mà rất nhiều người đang làm việc chăm chỉ để tái phân phối quyền kiểm soát thông tin trên mạng là vì phần lớn các nền tảng Internet đang bị kiểm soát bởi chỉ một số ít các công ty quyền lực như Facebook, Google, Twitter…nơi những gã khổng lồ công nghệ đánh cắp thông tin người dùng để bán quảng cáo.
Về cơ bản, Web 3 là một cách mới để các cá nhân sử dụng Internet có toàn quyền kiểm soát thông tin cá nhân, cũng như trở thành một mắt xích quan trọng trên mạng lưới internet toàn cầu.
Để hiểu Web 3 là gì, trước tiên chúng ta phải hiểu các phiên bản trước của Internet.
Web 1.0
Giai đoạn đầu tiên của Internet mang dấu ấn của cách người dùng tương tác ban đầu với web. Vào thời điểm đó, hầu hết người dùng sử dụng nội dung một cách thụ động. Nói cách khác, Web 1.0 chỉ để đọc và không viết. Nó là tĩnh thay vì động. Và điều này đã thay đổi với Web 2.0.
Web 2.0
Giai đoạn chính tiếp theo của Internet là về tương tác và người dùng, đang xảy ra hiện nay.
Trong giai đoạn này, người dùng tạo được hầu hết nội dung trên các nền tảng như YouTube, Facebook hoặc Twitter. Internet lúc này mang tính xã hội và cộng tác nhiều hơn, nhưng điều đó thường phải trả giá bằng thông tin cá nhân.
Web 3.0 là bước tiếp theo của Internet. Nó hiện vẫn đang được xây dựng, vì vậy chưa có định nghĩa duy nhất được thiết lập về Web 3 là gì hoặc sẽ là gì.
Tuy nhiên, nói chung, Web 3 đề cập đến Internet được tạo ra bởi các mạng phi tập trung, chẳng hạn như Bitcoin, Ethereum, Polkadot, Cardano, Solana, Filtecoin, Helium, The Graph… Điểm đổi mới quan trọng của các mạng này là tạo ra nền tảng mà không có thực thể duy nhất nào có thể kiểm soát, và không cần lòng tin vào bất kì cá nhân hay tổ chức nào. Đó là bởi vì mọi người dùng và nhà điều hành mạng phải tuân theo cùng một bộ quy tắc được mã hóa cứng, được gọi là giao thức đồng thuận.
Điểm đổi mới khác là mạng cho phép giá trị hoặc tiền được chuyển giữa các tài khoản. Hai điều này (phân quyền và tiền Internet) là chìa khóa để hiểu Web 3.
Ai đã phát minh ra Web 3?
Giống như các phiên bản web trước, không có người sáng tạo duy nhất tạo ra Web 3. Thay vào đó, nó đã phát triển nhờ vào sự hợp tác của các cá nhân và tổ chức khác nhau xây dựng trên nền tảng của nhau. Nói chung, những người tham gia vào nền tảng hợp đồng thông minh trên blockchain, chẳng hạn như Ethereum, Polkadot và Cardano, được công nhận là những người dẫn dắt Web 3.
Bạn có biết?
Một trong những thư viện lập trình phổ biến nhất được sử dụng để viết mã Ethereum được gọi là web3.js. Ngoài ra còn có Web3 Foundation, được những người sáng lập của mạng Polkadot điều hành.
Nó có gì đặc biệt?
Ưu điểm chính của Web 3 là nó cố gắng giải quyết vấn đề lớn nhất từ Web 2: dữ liệu cá nhân bị các nhà mạng thu thập sau đó bán cho nhà quảng cáo hoặc thậm chí có khả năng bị hacker đánh cắp.
Với Web 3, mạng được phân quyền, vì vậy không có thực thể nào kiểm soát nó và các ứng dụng phi tập trung (dApp) được xây dựng trên mạng sẽ mở. Tính mở của web phi tập trung có nghĩa là không một bên nào có thể kiểm soát dữ liệu hoặc giới hạn quyền truy cập. Bất kỳ ai cũng có thể xây dựng và kết nối với các dApp khác nhau mà không cần sự cho phép của bất kì ai.
Còn gì khác?
Trên Web 3, tiền là tự nhiên. Thay vì phải dựa vào các mạng tài chính truyền thống ràng buộc với chính phủ và bị hạn chế bởi biên giới, tiền trên Web 3 là tiền ngay lập tức, không biên giới và không cần sự cho phép. Như vậy, tiền điện tử có thể được sử dụng để thiết kế các mô hình kinh doanh và nền kinh tế hoàn toàn mới, một lĩnh vực được gọi là tokenomics (nền kinh tế token).
Ví dụ: quảng cáo trên web phi tập trung sẽ không cần phải dựa vào việc bán dữ liệu của người dùng cho các nhà quảng cáo mà thay vào đó có thể thưởng cho người dùng token để xem quảng cáo. Loại ứng dụng Web 3 này đang được phát triển với Brave Browser và Basic Attention Token (BAT).
Bạn sử dụng Web 3 như thế nào?
Có rất nhiều dApp Web 3 hiện có sẵn. Một trong những sản phẩm phổ biến và hứa hẹn nhất có liên quan đến các công cụ tài chính phi tập trung (DeFi) mà qua đó người dùng có thể cho vay và đi vay, token hóa tài sản trong thế giới thực, đưa ra dự đoán, đầu tư và giao dịch tài sản tiền điện tử. Chơi trò chơi, đánh bạc và đưa ra dự đoán cũng là những cách phổ biến để sử dụng Web 3.
Tương lai
Tương lai của web là tăng cường mức độ sử dụng, khả năng sử dụng và khả năng mở rộng. Để tầm nhìn về Web 3 trở thành hiện thực, nhiều người sẽ phải bắt đầu sử dụng các dapp của Web 3. Điều này không chỉ có nghĩa là nhiều dapp hơn, mà còn là các dapp dễ sử dụng hơn và hấp dẫn hơn đối với người dùng không chuyên về kỹ thuật.
Cuối cùng, với Ethereum, nền tảng hợp đồng thông minh lớn nhất và phổ biến nhất, thường xuyên ở mức gần hết công suất, các mạng Web 3 sẽ cần phải mở rộng quy mô và có thể xử lý nhanh hàng triệu giao dịch nếu họ muốn cạnh tranh với các đối tác Web 2 của mình.