Từ quy hoạch được duyệt, đã có nhiều gợi mở để các tỉnh trong vùng khơi thông nguồn lực, phát huy "bắt tay" giữa Nhà nước và xã hội hóa để triển khai. Vậy đâu là điểm nhấn phát triển ở các địa phương này?
Đồng Nai: bám sông, sân bay làm động lực
Theo quy hoạch được duyệt, ông Võ Tấn Đức, chủ tịch UBND tỉnh, cho hay Đồng Nai bám sát mục tiêu lấy Cảng hàng không quốc tế Long Thành, sông Đồng Nai làm động lực mới cho phát triển đột phá trong thời gian tới.
Vừa qua sau công bố, tỉnh đã chỉ đạo tập trung cho việc triển khai quy hoạch, tiếp tục làm quy hoạch huyện, TP, phân khu. Tất cả phải đồng bộ với quy hoạch của tỉnh, từ đó các địa phương bám sát quy hoạch để thực hiện thu hút đầu tư.
Đồng thời rà soát, nghiên cứu ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách và cụ thể hóa quy hoạch nhằm phát huy tối đa các tiềm năng, lợi thế cũng như khắc phục được những điểm nghẽn để khơi thông nguồn lực.
"Trước mắt chúng tôi đã chỉ đạo tập trung cho vấn đề giao thông, đặc biệt là giao thông liên kết vùng, bởi vị trí quan trọng của mình.
Cụ thể, Đồng Nai sẽ tiếp tục hoàn thành các tuyến giao thông kết nối như cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, đường vành đai 3 TP.HCM, cao tốc Bến Lức - Long Thành, cao tốc Dầu Giây - Liên Khương.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng yêu cầu các sở ngành liên quan tiếp tục các dự án xây dựng các cây cầu kết nối với TP.HCM như cầu Cát Lái", ông Đức nói.
Đồng Nai và Bình Dương cũng vừa khánh thành cầu Bạch Đằng 2 kết nối giữa hai tỉnh, rút ngắn thời gian đi lại giữa hai địa phương và một số tỉnh thành lân cận.
Do vậy, Đồng Nai và Bình Dương sẽ tiếp tục nghiên cứu xây dựng thêm một số cây cầu nữa để giao thông kết nối được thuận tiện hơn.
Song song đó, Đồng Nai phối hợp với các tỉnh xây dựng dự án đầu tư đường vành đai 4 TP.HCM bởi đây là dự án quan trọng cho việc kết nối vùng được Chính phủ quan tâm.
Không chỉ giao thông liên tỉnh, liên vùng, Đồng Nai sẽ tiếp tục mở rộng và xây dựng mới một số tuyến đường nội tỉnh để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội như đang thực hiện thủ tục đầu tư một số tuyến đường: đường 770B, đường 773, đường 769, đường liên cảng (Nhơn Trạch)...
Đồng thời, nâng cấp đường tỉnh 763 giữa huyện Xuân Lộc và huyện Định Quán, đầu tư tuyến đường vào cảng Phước An (Nhơn Trạch), đường vành đai 1 TP Long Khánh.
Việc quy hoạch, nâng cấp, đầu tư cho hạ tầng giao thông là một trong nhiều giải pháp để thu hút các nhà đầu tư.
Do vậy, Đồng Nai cũng xây dựng hệ sinh thái công nghiệp - dịch vụ hỗ trợ công nghiệp - nghiên cứu phát triển và đào tạo đẳng cấp mang tầm khu vực (bao gồm hệ thống các khu công nghiệp công nghệ cao, khu công nghiệp chuyên ngành, khu công nghệ cao), đặc biệt là các khu công nghiệp xanh, cụm công nghiệp xanh.
Qua đó, Đồng Nai xây dựng cơ chế chính sách thông thoáng, kêu gọi thu hút đầu tư và lựa chọn các nhà đầu tư phù hợp vào địa bàn.
Bà Rịa - Vũng Tàu vào nhóm năm địa phương hàng đầu về kinh tế biển
Tháng 12-2023, Thủ tướng Chính phủ có quyết định phê duyệt quy hoạch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thời kỳ 2021 - 2030 tầm nhìn đến 2050.
Mục tiêu tổng quát là xây dựng tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phát triển toàn diện, trở thành một trong những khu vực động lực phát triển quan trọng của vùng Đông Nam Bộ, là trung tâm kinh tế biển quốc gia. Đồng thời tỉnh này nằm trong nhóm năm địa phương phát triển kinh tế biển hàng đầu của cả nước.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm, phát triển đột phá mà quy hoạch đưa ra là giải quyết các mâu thuẫn, xung đột có tính chất liên ngành, liên tỉnh.
Từ đó, sắp xếp không gian phát triển kinh tế hợp lý, khắc phục các xung đột giữa các ngành kinh tế, tăng cường liên kết, hợp tác với các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ và lân cận.
Đồng thời tích hợp các định hướng phát triển của các ngành, lĩnh vực, các địa phương trong vùng thành một. Đây là một trong những yếu tố được các chuyên gia kinh tế đánh giá là "rào cản" của liên kết vùng trước đây.
Về kinh tế, quy hoạch trên của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xác định phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế bảo đảm tính cạnh tranh cao, liên kết chặt chẽ và hiệu quả với các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ và cả nước. Việc liên kết này thông qua hành lang kinh tế Mộc Bài - TP.HCM và Biên Hòa - Vũng Tàu.
Quy hoạch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng xác định phát triển các tổ hợp quy mô lớn về công nghiệp - dịch vụ - đô thị đủ năng lực tham gia và liên kết hiệu quả với vành đai công nghiệp, đô thị, dịch vụ của vùng Đông Nam Bộ. Liên kết này đi dọc hành lang đường vành đai 3 và đường vành đai 4 TP.HCM cùng các tuyến cao tốc trong vùng.
Đối với ngành dịch vụ hàng hải và logistics, một trong những ngành mũi nhọn trong phát triển kinh tế của Bà Rịa - Vũng Tàu, quy hoạch xác định khai thác cảng đặc biệt quốc gia, tiếp tục phát triển, hiện đại hóa cảng cửa ngõ quốc tế Cái Mép - Thị Vải thành cảng quốc tế trung chuyển lớn, có tầm cỡ khu vực châu Á và quốc tế. Việc khai thác cảng này gắn với hành lang kinh tế Mộc Bài - TP.HCM - Biên Hòa - Vũng Tàu và hành lang kinh tế xuyên Á.
Đầu tháng 9-2024, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã thống nhất chủ trương đầu tư đường vành đai 4 TP.HCM đoạn qua tỉnh này dài hơn 18km (tổng chiều dài đường vành đai 4 TP.HCM gần 207km).
Theo đó, tỉnh này lựa chọn phương án đầu tư là Nhà nước hỗ trợ toàn bộ chi phí đền bù, giải phóng mặt bằng và một phần kinh phí xây lắp.
Tổng mức đầu tư của đường vành đai 4 TP.HCM qua tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu hơn 7.900 tỉ đồng, trong đó vốn nhà nước chiếm 49,74%, vốn nhà đầu tư chiếm 50,26%, thời gian hoàn vốn 20 năm.
Tận dụng chính sách đặc thù để kết nối giao thông
KTS Trần Ngọc Chính, chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, cho rằng điều quan trọng là vùng đô thị trung tâm phải được quy hoạch như một chỉnh thể thống nhất bao gồm TP.HCM và vùng phụ cận.
Nếu sự cạnh tranh giữa TP.HCM và các khu vực đô thị Bình Dương, Đồng Nai có thể dẫn tới rủi ro trong tương lai, do vậy nên quy hoạch phát triển các chức năng trọng điểm chuyên ngành khác nhau cho các trung tâm đô thị động lực trong vùng.
Trong khi đó, PGS.TS Vũ Anh Tuấn, giám đốc Trung tâm nghiên cứu giao thông vận tải Việt Đức, Trường ĐH Việt Đức, cho rằng TP.HCM và vùng Đông Nam Bộ cần tận dụng cơ hội từ việc thực hiện các chính sách, cơ chế đặc thù trong nghị quyết 98 để mở ra những cơ hội rất lớn cho TP.HCM hoàn thiện mạng lưới giao thông nội đô và kết nối các địa phương mà TP.HCM cần chớp lấy cơ hội này.
Trong đó các dự án mang tính chất liên vùng như đường vành đai 3, cao tốc Bến Lức - Long Thành, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài... sẽ giúp hoàn chỉnh mạng lưới đường bộ từ TP.HCM đi các tỉnh thành (và ngược lại).
Để giải quyết căn cơ, bền vững hơn nữa thì TP.HCM nhất định phải có 220km đường sắt đô thị và mạng lưới giao thông công cộng kết nối.
Phấn đấu đến năm 2030 cũng phải mở rộng mạng lưới xe buýt từ 130 tuyến lên hơn 200 tuyến, kết hợp tái cấu trúc thu hút người dân sử dụng. Những cơ chế, chính sách đặc thù trong nghị quyết 98 nếu được tận dụng sẽ giúp TP.HCM và vùng Đông Nam Bộ đạt được những mục tiêu này.
Bình Dương quyết "xóa trắng" đường cao tốc
Với vị trí địa lý liền kề TP.HCM và có rất nhiều sự giao thoa về kinh tế - xã hội, tỉnh Bình Dương có mục tiêu đến năm 2030 sẽ là TP trực thuộc trung ương. Đây là một điểm mới đáng chú ý vì với mục tiêu này, Bình Dương sẽ phải tiếp tục "chuyển mình" rất nhiều để đạt các tiêu chí là TP.
Cho đến nay, điều khá ngạc nhiên là mặc dù khu vực khá phát triển nhưng tới nay vẫn chưa có một km cao tốc nào kết nối TP.HCM và Bình Dương.
Các tuyến đường đã đưa vào sử dụng như quốc lộ 13, đường Mỹ Phước - Tân Vạn hiện đã quá tải.
Chính vì thế, bài toán cao tốc kết nối TP.HCM với Bình Dương và xa hơn là Bình Phước, Tây Ninh đã được nêu ra trong các quy hoạch mới.
Cụ thể, TP.HCM sẽ kết nối với Tây Ninh qua cao tốc TP.HCM - Mộc Bài. Trong khi đó, TP.HCM sẽ kết nối với Bình Dương, Bình Phước qua cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành và đường vành đai 3, 4 TP.HCM (khi được đầu tư hoàn chỉnh ở các giai đoạn sau cũng sẽ đạt tiêu chuẩn cao tốc). Trong quy hoạch mới, Bình Dương còn đề xuất tiếp tục có đường vành đai 5 TP.HCM.
Cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đi qua ba địa phương là TP.HCM, Bình Dương, Bình Phước được nhắc nhiều thời gian gần đây. Thông tin đáng chú ý là đường cao tốc này sẽ khởi công vào cuối năm nay và hoàn thành năm 2027.
Hiện các tỉnh Bình Dương, Bình Phước đều đã thông qua dự án và đang thực hiện các thủ tục để triển khai đường cao tốc qua địa phương mình. Trong khi đó tại TP.HCM cũng đang rà soát vốn để làm đường dẫn vào đường cao tốc đồng bộ với các tỉnh.
Như vậy, với tuyến cao tốc mới, cửa ngõ phía Bắc của TP.HCM sẽ được rộng mở hơn, qua đó sẽ tiếp tục kết nối tới các tỉnh Tây Nguyên.
Đã khởi công nhà ga chờ tuyến metro TP.HCM nối Bình Dương
Hiện việc nối dài tuyến metro từ TP.HCM về hai tỉnh Bình Dương, Đồng Nai được đề xuất, nghiên cứu. Trong đó tại Bình Dương, dự kiến metro sẽ được kết nối từ ga Suối Tiên (TP.HCM) tới điểm cuối là nhà ga tại "vòng xoay 7ha" thuộc TP mới Bình Dương.
Tuy đang trong giai đoạn nghiên cứu cụ thể hơn nhưng ngay từ lúc này, dự án "vòng xoay 7ha" nơi có nhà ga metro đã được khởi động theo mô hình TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng).
Theo đó, "vòng xoay 7ha" ngoài các công trình trung tâm thương mại dịch vụ, nhà thi đấu đa năng, quảng trường thì sẽ quy hoạch sẵn nhà ga cho tuyến metro.
Theo chủ đầu tư là doanh nghiệp thuộc UBND tỉnh Bình Dương, hiện dự án đã được khoan cọc nhồi để khởi công. Tổng mức đầu tư khoảng 2.400 tỉ đồng, thi công trong vòng 18 tháng.