Bác sĩ Nguyễn Yến, Viện Nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam, cho biết hệ miễn dịch có chức năng vô cùng quan trọng đối với cơ thể người, giúp cho cơ thể chống lại các tác nhân như vi khuẩn, vi rút.
Hệ miễn dịch hoạt động như một "đội lính canh", giúp nhận diện và đào thải các yếu tố gây hại đối với cơ thể, đảm bảo sự toàn vẹn, giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và hoạt động tốt các chức năng.
Trong cuộc sống hiện đại có nhiều thói quen mà nhiều người trong chúng ta vẫn thực hiện hằng ngày nhưng không biết nó có tác hại đối với hệ miễn dịch như thế nào. Đó là lý do vì sao tỉ lệ bệnh tật đang ngày một gia tăng.
Bác sĩ Yến liệt kê một số thói quen xấu thường ngày gây ảnh hưởng hệ miễn dịch. Cụ thể:
Uống rượu
Việc thường xuyên uống rượu nặng ảnh hưởng đến tất cả các thành phần của hệ thống miễn dịch thích ứng.
Các nghiên cứu ở cả người và mô hình động vật đều xác định rằng lạm dụng rượu mãn tính làm giảm số lượng tế bào T ngoại vi, phá vỡ sự cân bằng giữa các loại tế bào T khác nhau, ảnh hưởng đến việc kích hoạt tế bào T, làm suy yếu chức năng của tế bào T và thúc đẩy quá trình tự chết của tế bào T.
Tiếp xúc với rượu mãn tính dường như cũng gây mất tế bào B ngoại biên, đồng thời làm tăng sản xuất globulin miễn dịch. Tác động của rượu lên tế bào T và tế bào B làm tăng nguy cơ nhiễm trùng (ví dụ như viêm phổi, nhiễm HIV, nhiễm vi rút viêm gan C và bệnh lao), làm suy yếu phản ứng với việc tiêm chủng chống lại các bệnh nhiễm trùng đó, làm trầm trọng thêm nguy cơ ung thư và cản trở quá mẫn loại muộn.
Hút thuốc lá
Trong thành phần của thuốc lá có 4.000 loại hóa chất, trong đó có hơn 200 loại độc chất có hại cho sức khỏe, có tính chất gây nghiện và gây độc.
Nicotine là thành phần chính trong thuốc lá có tính chất gây nghiện. Nó tác động lên hệ thần kinh trung ương trong não bộ, ảnh hưởng tới nguy cơ tăng nhịp tim, co mạch, ức chế co bóp và chế tiết dịch vị dạ dày.
Hoạt chất chính thứ hai là mono dioxit, chất này làm thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến và tế bào tiết nhầy và làm tổn thương các tế bào lông chuyển. Từ đó dẫn tới việc giảm truyền tống dị vật, sản vật bệnh lý, tăng tiết dày, gây viêm mạn tính.
Trong thuốc lá còn có 40 loại hợp chất có khả năng gây ung thư, bản chất của nó là các hợp chất cacbua hydro thơm có vòng đóng như benzopyrene. Hút thuốc là làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp như hen, khí phế thũng, tâm phế mạn, đặc biệt là ung thư phổi, hơn nữa nó còn làm suy giảm hệ miễn dịch.
Tập thể dục không đúng cách
Không thể phủ nhận lợi ích của việc hoạt động thể lực đối với việc nâng cao sức khỏe, đặc biệt là với hệ miễn dịch, ví dụ như tăng cường tuần hoàn máu giúp tế bào miễn dịch di chuyển tự do hơn, tăng khả năng nhận diện của các tế bào miễn dịch, tăng sản xuất các tế bào miễn dịch…
Tuy nhiên, nếu không lựa chọn đúng bài tập hay cường độ thì có thể là việc làm "lợi bất cập hại" cho sức khỏe.
Nếu tập luyện quá sức sẽ làm cơ thể rơi vào trạng thái căng thẳng, mệt mỏi, tăng gánh nặng cho hệ tim mạch, tăng sản xuất các chất có hại cho cơ thể. Ngoài ra, nếu tập không đúng cách còn gây ra các chấn thương, vi chấn thương ở các hệ cơ xương khớp, đây cũng là một yếu tố gián tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
Chế độ ăn uống không khoa học
Các chất béo bão hòa có trong các loại đồ ăn chiên, rán, nướng, đồ ăn nhanh, đồ ăn nhiều đường, nước ngọt có gas, đồ uống có cồn… có thể làm suy giảm hệ miễn dịch.
Uống ít nước
Trong cơ thể người có đến 70% là nước. Nước là chất có mặt trong rất nhiều quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng của cơ thể. Mỗi ngày chúng ta nên bổ sung lượng nước khoảng 1,5-2 lít, lượng nước có thể dao động tùy vào thể trọng và mức độ hoạt động, tình hình bệnh lý của mỗi người.
Rửa tay không đúng cách
Bàn tay là vị trí chứa nhiều vi khuẩn do quá trình tiếp xúc và cầm nắm đồ vật hằng ngày. Nếu không giữ thói quen rửa tay hay rửa tay sai cách thì bàn tay cũng có thể là con đường gián tiếp gây ra bệnh tật.
Theo khuyến cáo của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, nên rửa tay bằng xà phòng trong vòng 15-20 giây/lần rửa.
Không kiểm soát tốt cân nặng
Các nghiên cứu cho rằng béo phì, thừa cân có thể làm suy giảm hệ miễn dịch. Vậy nên, để có một thể trạng tốt, một cơ thể khỏe mạnh, chúng ta nên kiểm soát cân nặng hợp lý, tránh để thừa cân cũng như tránh để cân nặng thấp quá mức bằng việc duy trì thói quen lành mạnh, chế độ ăn uống tập luyện hợp lý, lên kế hoạch kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Căng thẳng, lo âu
Có một mối liên hệ được chứng minh rõ ràng giữa hệ thống thần kinh trung ương và hệ thống miễn dịch. Khi bị căng thẳng, hệ thống thần kinh trung ương giải phóng các hormone gây căng thẳng làm xáo trộn sự cân bằng và ổn định được duy trì bởi nhiều thành phần của hệ thống miễn dịch, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe...
Ngủ không đủ giấc
Giấc ngủ được coi là yếu tố điều biến quan trọng của phản ứng miễn dịch. Vì vậy, thiếu ngủ có thể làm suy yếu khả năng miễn dịch, làm tăng khả năng nhiễm trùng của cơ thể.
Lạm dụng thuốc kháng sinh
Tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh hiện nay có lẽ chẳng có gì xa lạ. Việc này xuất phát từ thói quen sử dụng kháng sinh bừa bãi, không trải qua thăm khám và chỉ định của bác sĩ, uống không đủ thời gian, liều lượng.
Nguyên nhân là bởi vì kháng sinh sẽ phá vỡ sự kiểm soát của hệ thống miễn dịch đối với các vi khuẩn tốt và xấu, làm mất cân bằng hệ vi khuẩn trong cơ thể. Không những vậy, kháng sinh còn có thể làm suy giảm hệ thống miễn dịch, giảm tế bào bạch cầu cũng như các phân tử protein tự nhiên chống lại vi rút và vi khuẩn gây bệnh.